Το σημαντικότερο γεγονός της περασμένης εβδομάδας ήταν αναμφισβήτητα το φόρουμ των Δελφών. Εκεί παρευρέθηκε η οικονομική ελίτ της χώρας, από την οποία μπορούσες να ακούσεις πολλά και ενδιαφέροντα, αλλά και σημαντικοί αναλυτές, όπως ο Robert Kaplan, του οποίου τα λεγόμενα έχουν πάντα σημασία.
Ενδιαφέρον, όμως, είχαν και οι πρέσβεις, ειδικά της Γερμανίας και των ΗΠΑ, καθώς και αρκετοί Ευρωπαίοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι, οι οποίοι αρκετές φορές είπαν τα πράγματα με το όνομά τους.
Στο φόρουμ των Δελφών, που, όχι άδικα, αποκαλείται «ελληνικό Νταβός», μαθαίνει κανείς πολλά για την ατζέντα. Και κυρίως έχει τη δυνατότητα ουσιαστικής ενημέρωσης για όλα αυτά που δεν θα ακούσει ένας τηλεθεατής στα δελτία ειδήσεων και στα πολιτικά talk shows.
Οι περισσότεροι, βέβαια, συμμετέχουν στα φόρουμ αυτά για το networking που γίνεται στο περιθώριο των ομιλιών και των συζητήσεων, αλλά πραγματικά υπάρχει πολλή ουσία σε κάποια απ' όσα διατυπώνονται στα πάνελ αυτά, καθώς ακούγονται αρκετές αλήθειες που δεν λέγονται ούτε συχνά ούτε εύκολα δημόσια. Και ακούστηκαν τέτοιες αλήθειες στους Δελφούς, αλλά φυσικά δεν πρωταγωνίστησαν σε κανένα δελτίο ειδήσεων.
Από άποψη εγκυρότητας και βαρύτητας, η σημαντικότερη παρουσία στους Δελφούς ήταν μάλλον αυτή του συγγραφέα και αναλυτή Robert Kaplan, ο οποίος ανέφερε ότι η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την άνοδο της Κίνας, ενώ η Ευρώπη εξαρτάται από τη Γερμανία, η οποία για πολλούς λόγους, όχι μόνο γεωγραφικούς, αποτελεί το κέντρο της ηπείρου.
Μία από τις αλήθειες που ακούστηκαν είναι ότι το πρόβλημα του δημόσιου χρέους, που, παρά τη δεκαετή εφαρμογή των μνημονίων, δεν επιλύθηκε, καθώς και το ασφαλιστικό σύστημα, που στο εξής θα παράγει συνεχώς φτωχούς, είναι δύο από τα μεγάλα βαρίδια που θα μας συνοδεύουν τα επόμενα 50 χρόνια.
Ο Robert Kaplan επισήμανε ότι όλοι οι καγκελάριοι της Γερμανίας εδώ και χρόνια ακολουθούν την ίδια εθνική πολιτική, ασχέτως της πολιτικής παράταξης στην οποία ανήκουν.
Σχετικά με την παγκοσμιοποίηση, ανέφερε ότι αυτή «προχωρά, αλλά έχει διχάσει τις κοινωνίες», κάτι που όλοι βλέπουν, αλλά δεν ξέρουν να το ονομάσουν ή δεν αντιλαμβάνονται τα αίτιά του.
Σε ερώτηση του Αλέξη Παπαχελά για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ανέφερε ότι «δεν υπάρχει πλέον ξεκάθαρος διαχωρισμός Δημοκρατικών - Ρεπουμπλικάνων, αλλά πολλές φορές αποτελούν ένα μείγμα», κάτι που βλέπουμε και στη Γερμανία αλλά και σε άλλες χώρες.
Σχετικά με το θέμα της ενημέρωσης των πολιτών, ο Robert Kaplan είπε ότι οι πολίτες σήμερα δεν διαβάζουν αντικειμενικές ειδήσεις ούτε αναλυτικές, αλλά συμπυκνωμένες, σύντομες και όχι ακριβείς.
Σε ερώτηση για το θέμα της ενέργειας και των φυσικών πόρων στην ανατολική Μεσόγειο ανέφερε πως «η περιοχή μετασχηματίζεται τελείως», ενώ σε άλλη ερώτηση για την Ελλάδα είπε ότι, αν και η χώρα έχει εξαιρετική γεωπολιτική θέση, είχε πάντα πρόβλημα διακυβέρνησης και απογοητευτικές κυβερνήσεις.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πάνελ, στο οποίο ακούστηκαν πολλά, αλλά βγήκαν εξαιρετικά απαισιόδοξα συμπεράσματα για τη χώρα, ήταν αυτό στο οποίο συμμετείχαν οι Θεόδωρος Φέσσας, Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, Γιώργος Προβόπουλος, Παναγιώτης Πικραμμένος, Τάκης Αθανασόπουλος, Κωνσταντίνος Κωστής, Κώστας Δουζίνας και Ευάγγελος Βενιζέλος.
O πρώην διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιώργος Προβόπουλος, ανέφερε ότι την επόμενη δεκαετία θα εξακολουθούν να μας απασχολούν το θέμα του χρέους και η διαδικασία απόκλισης. Στο πάνελ πολλοί συμφώνησαν ότι «το δημόσιο χρέος θα συνεχίσει να μας καταδιώκει», όπως και «το Ασφαλιστικό που δεν έχουμε λύσει και το οποίο θα παράγει φτωχούς συνέχεια τα επόμενα χρόνια, αλλά κανείς δεν το αναφέρει».
Όπως είπε ο καθηγητής Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας και σύμβουλος της Alpha Bank, Κωνσταντίνος Κωστής, το θέμα αυτό «δεν τολμάμε καν να το αναφέρουμε». Ο κ. Κωστής υποστήριξε, όπως και άλλοι στους Δελφούς, ότι οι δημογραφικές εξελίξεις στη χώρα μας είναι μη αναστρέψιμες και προχώρησε στην τοποθέτησή του λέγοντας: «Ποιο είναι το επόμενο βήμα, το οποίο πρέπει να το πούμε; Η μετανάστευση, οι πρόσφυγες. Να το πούμε με το όνομά του. Αυτούς τους ανθρώπους τους χρειαζόμαστε. Αυτοί είναι οι επόμενοι Έλληνες. Οι επόμενες γενιές των Ελλήνων αυτές είναι».
Η σύντομη ομιλία του καθηγητή Οικονομικής Ιστορίας και τραπεζικού συμβούλου ήταν σύντομη, αλλά έκανε αίσθηση. Επικαλούμενος την ιδιότητά του ως ιστορικού, υποστήριξε ότι όσες φορές έχουμε βρεθεί ως χώρα σε αντίστοιχες περιστάσεις, για να λυθεί το πρόβλημα ακολούθησε μια καταστροφή: «Δηλαδή θα πρέπει να έρθει μια εθνική καταστροφή, η οποία θα υποχρεώσει ή θα δώσει τη δυνατότητα να επιβληθούν κάποιες ριζικές λύσεις» είπε.
«Το θέλουμε αυτό; Προφανώς όχι, αλλά φοβάμαι πως η κατάστασή μας είναι τέτοια −πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά− που ωθούμαστε προς τα εκεί». Και συνέχισε: «To κόστος που μπορεί να χρειαστεί να πληρώσουμε είναι να βγούμε από το ευρωπαϊκό παιχνίδι. Εγώ το θεωρώ πλέον πιθανότατο. Θα έχουμε περάσει δέκα χρόνια καταβάλλοντας ένα βαρύ τίμημα, μνημονιακό, και θα έρθει μια στιγμή που δεν θα μπορούμε άλλο να μείνουμε στην Ευρώπη» είπε και καταχειροκροτήθηκε.
Τον προβληματισμό του κ. Κωστή, πάντως, για το θέμα αυτό συμμερίστηκε και ο κ. Προβόπουλος και άλλοι στο πάνελ, η εκτίμηση των οποίων επίσης είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει αντιμετωπίσει τα προβλήματα της κρίσης.
Το δημογραφικό ζήτημα της χώρας, που συζητήθηκε αυτή την εβδομάδα και στη Βουλή, απασχόλησε πολλούς ομιλητές του φόρουμ των Δελφών. Σε ένα άλλο πάνελ, ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Νίκος Χριστοδουλάκης, υποστήριξε ότι η μετανάστευση θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της υπογεννητικότητας.
Ενδιαφέρουσα ήταν και παρουσία του Γερμανού πρέσβη, Jens Plötner, ο οποίος με εντυπωσιακή άνεση παραδέχτηκε ότι στην Ελλάδα έκαναν αρκετά λάθη κατά τη διάσωσή της, καθώς μάθαιναν βλέποντας και κάνοντας, αφού δεν είχαν διαχειριστεί ξανά κάτι τέτοιο.
«Σίγουρα έγιναν σφάλματα που είχαν επιπτώσεις, όμως μαθαίνουμε, και σήμερα οι δομές μας είναι πιο ισχυρές και θα ισχυροποιηθούν περισσότερο στο μέλλον» είπε.
Ο Γερμανός πρέσβης επιδοκίμασε την προσέγγιση της κυβέρνησης με την Άγκυρα και είπε ότι είναι σωστή, «όπως και η προσέγγιση με την Αλβανία, με την οποία δεν έχει κλείσει το θέμα, αλλά αυτό οφείλεται στην Αλβανία».
Δεν διευκρίνισε, ωστόσο, ποιο είναι το θέμα με την Αλβανία που πρέπει να κλείσει, καθώς το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών δεν έχει ενημερώσει την ελληνική κοινή γνώμη σχετικά.
Ο Jens Plötner ανέφερε ότι η Γερμανία εστιάζει στα Βαλκάνια και χρειάζεται την Ελλάδα, καθώς και ότι είναι ευτυχής που βρήκε έναν εταίρο στην Αθήνα, γι' αυτό και η Μέρκελ δέχτηκε την Ελλάδα στην περίφημη πρωτοβουλία του Βερολίνου (πρόκειται για ένα άτυπο όργανο για τα Βαλκάνια, στο οποίο η Ελλάδα όλα αυτά τα χρόνια δεν συμμετείχε).
Αξιοσημείωτη ήταν και η φράση ενός άλλου Γερμανού, του κ. Ralf Beste, διευθυντή του Policy Planning, του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, ο οποίος χαρακτήρισε τα Βαλκάνια «εργαστήριο για την υπόλοιπη Ευρώπη» και ανέφερε ότι για χρόνια «θεωρούσαμε πως τα Βαλκάνια ήταν μια καθυστερημένη ιστορικά περιοχή» − αλλά τώρα έχουν αλλάξει γνώμη.
Η Heather Conley, διευθύντρια του ευρωπαϊκού προγράμματος CSIS των ΗΠΑ, ανέφερε ότι «η ανταλλαγή γεωγραφικών περιοχών είναι μια ενδιαφέρουσα πρόταση, αλλά θέλουμε πολυεθνοτικές μειονότητες και κοινωνίες. Πρέπει να εξετάσουμε το θέμα των συνόρων, να ξεκολλήσει το θέμα της Σερβίας και του Κοσσυφοπεδίου».
Ο πρέσβης επί τιμή κ. Αλέξανδρος Μάλλιας υποστήριξε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών προκάλεσε την κοινωνία, λέγοντας ότι «σε μια δημοκρατία πρέπει να δίνεις χώρο στα κόμματα να συμμετέχουν. Δεν συνήλθε ποτέ το ΚΥΣΕΑ, η Κυβερνητική Επιτροπή, το Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής, η Διαρκής Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής».
Ο Αμερικανός πρέσβης Geoffrey Payat επισήμανε ότι η Ελλάδα επέστρεψε (δηλαδή έχει πάλι ενδιαφέρον), αλλά έχουν επιστρέψει και οι ΗΠΑ (στην Ελλάδα), τονίζοντας τον ενδιαφέρον που έχει πλέον γι' αυτές.
Σχετικά με τις γεωπολιτικές σχέσεις στην ανατολική Μεσόγειο, ο Damon M. Wilson, εκτελεστικός αντιπρόεδρος Προγραμμάτων και Στρατηγικής του Ατλαντικού Συμβουλίου των ΗΠΑ, είπε ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει ένα «άνοιγμα» των στρατηγικών σχέσεων Ελλάδας και ΗΠΑ και ότι η ανατολική Μεσόγειος αναδεικνύεται σε έναν σημαντικό «παίκτη» της γεωπολιτικής στρατηγικής. Ανέφερε επίσης ότι «η ανατολική Μεσόγειος είναι ένα σημαντικό πεδίο ανταγωνισμού και οι ΗΠΑ έχουν στόχο να βοηθήσουν να πάρει σάρκα και οστά η επανένωση της Κύπρου».
Ο αντιπρόεδρος του German Marshall Fund στις Βρυξέλλες, Ian Lesser, στο ίδιο πάνελ για την ανατολική Μεσόγειο έκανε άλλη μια δυσάρεστη πρόβλεψη, καθώς εκτίμησε ότι αυτό που θα συμβεί στην περιοχή είναι μια σειρά κρίσεων που θα δημιουργήσουν αρχικά ένα χάος και εν συνεχεία μια νέα τάξη πραγμάτων.
σχόλια