Ζώντας την πραγματικότητα της Αθήνας, ελλοχεύει για τον καθένα μας ο κίνδυνος του «εθισμού». Να πιστέψουμε, δηλαδή, ότι μια σειρά από ελληνικές συνήθειες, λιγότερο ή περισσότερο αποδεκτές, αποτελούν το «μέτρο» και για τις άλλες μητροπόλεις του πολιτισμένου κόσμου. Πάρτε, για παράδειγμα, τις πορείες και τις διαδηλώσεις. Ένας Αθηναίος θεωρεί αυτονόητο ότι μια μικρή ομάδα διαμαρτυρομένων έχει το δικαίωμα να κλείσει έναν κεντρικό δρόμο ή να πορευτεί για μία ώρα, προκαλώντας ένα ακόμα κυκλοφοριακό κομφούζιο στους δρόμους. Ή τη συγκοινωνία: ένας Αθηναίος είναι συμβιβασμένος με την ιδέα ότι μετά τις 12 θα πρέπει να ψάξει για ταξί, αν θέλει να επιστρέψει σπίτι του.
Μεγαλώσαμε έτσι, δεν φταίμε εμείς. Αλλά ήρθε η ώρα να αναρωτηθούμε με ψυχραιμία: αυτό που συμβαίνει στην Αθήνα το βρίσκει κανείς και σε άλλες πόλεις της Μεσογείου, με τις οποίες υποτίθεται μοιραζόμαστε παρόμοιο ταπεραμέντο, πληθυσμιακά δεδομένα και κλιματολογικές συνθήκες; Είναι η Αθήνα ένα «εξωτικό φρούτο» στον ευρωπαϊκό μικρόκοσμο ή τα πράγματα είναι περισσότερο σύνθετα; Επιλέξαμε τρεις διαφορετικές κατηγορίες καθημερινής κοινωνικής ζωής (πορείες, ωράριο μέσων μαζικής μεταφοράς και καταστημάτων) για να δούμε στο τέλος αν η «συνταγή» της Αθήνας φέρνει αποτελέσματα, «πουλάει», «φέρνει» δουλειές, είναι, δηλαδή, ένα παραγωγικό μοντέλο που μπορούμε να συνεχίζουμε να το ακολουθούμε πιστά. Ή, αντίθετα, κάνουμε κάτι λάθος και βάζουμε τρικλοποδιές στον εαυτό μας, εκεί που δεν υπάρχει λόγος; Προσπαθήσαμε να δούμε τι γίνεται σε τρεις άλλες πόλεις του ευρωπαϊκού Νότου με ομοειδή χαρακτηριστικά: Ρώμη, Μαδρίτη, Λισσαβώνα. Ιδού τα αποτελέσματα:
Πορείες. Εδώ η Αθήνα ξεχωρίζει σαν τη μύγα μέσα στο γάλα. Η καλά ριζωμένη κουλτούρα «μαζευόμαστε, κλείνουμε έναν δρόμο και κάνουμε μια πορεία» έχει οδηγήσει σε μια εξαμβλωματική κατάσταση, με αποτέλεσμα πολλές ώρες την εβδομάδα το κέντρο να παραμένει κλειστό εξαιτίας των διαδηλώσεων. Η Ελληνική Αστυνομία, λες και το κάνει επίτηδες, αποδεικνύεται πολύ large, αποκλείοντας πανεύκολα δρόμους για όση ώρα το επιθυμούν οι (μικρές) ομάδες διαδηλωτών. Από την πλευρά τους τα συνδικάτα και τα κόμματα ούτε που θέλουν ν’ ακούσουν περί «ρύθμισης» της πονεμένης αυτής ιστορίας, που προσθέτει χασούρα στη χασούρα της κρίσης. Έτσι, η σχετική πρωτοβουλία του δημάρχου Αθηναίων θα έχει πιθανότατα την τύχη άλλων, προγενεστέρων.
Στην Ιταλία, αν κλείσεις δρόμο πραγματοποιώντας μια μικρή σε αριθμό διαδήλωση, μπορεί να σου κοστίσει μερικές μέρες στη φυλακή ή κάποια χιλιάδες ευρώ πρόστιμο. Σίγουρα θα πρέπει να έχεις υποβάλει σχετικό αίτημα στην Αστυνομία αλλά και στον δήμο τρία 24ωρα πιο νωρίς. Επίσης, απαγορεύεται η παρακώλυση των δημόσιων υπηρεσιών, τρένων κ.λπ. Φυσικά, στις μεγάλες πορείες εννοείται πως κλείνουν δρόμοι και «παρακωλύεται» η δημόσια συγκοινωνία. Διαφορετικά, στην περίπτωση, δηλαδή, μικρού αριθμού συγκεντρωμένων, πραγματοποιούνται ομιλίες σε δημόσιους χώρους, κυρίως σε πλατείες. Έτσι, όταν μιλάμε για πορείες στην Ιταλία, έχουμε να κάνουμε με μαζικές συγκεντρώσεις χιλιάδων ατόμων. Στην Ισπανία τα πράγματα δεν είναι πολύ διαφορετικά. Ούτε εκεί ενδημεί η ελληνική κουλτούρα ως προς το συγκεκριμένο θέμα. Εκεί δεν υπόκεινται σε έγκριση οι πορείες, αλλά οι διοργανωτές έχουν την υποχρέωση να γνωστοποιήσουν τη διαδήλωση πριν από δέκα τουλάχιστον μέρες. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις γίνεται δεκτή η γνωστοποίηση με 24ωρη προθεσμία.
Ωράριο λειτουργίας μέσων μαζικής μεταφοράς. Εδώ, ο μέτριος βαθμός της Αθήνας οφείλεται στην σχετική ανυπαρξία νυχτερινής συγκοινωνίας. Με εξαίρεση τις Παρασκευές και τα Σάββατα, όταν το μετρό και ο η Ηλεκτρικός λειτουργούν μέχρι τις 2:20 μετά τα μεσάνυχτα, και ελάχιστες γραμμές τρόλεϊ και λεωφορείων που πραγματοποιούν νυχτερινά δρομολόγια, έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας. Στη Ρώμη τις καθημερινές το μετρό λειτουργεί λιγότερες ώρες από το δικό μας (5:30 π.μ.-11:30 μ.μ.), με εξαίρεση τα Σάββατα (μέχρι 12:30 π.μ.). Εκεί που μας «τρώει» η Ρώμη είναι στη νυχτερινή συγκοινωνία, καθώς κυκλοφορούν 20 διαφορετικές γραμμές λεωφορείων. Στη Μαδρίτη το μετρό κινείται από τις 6 το πρωί μέχρι τη 1:30 μετά τα μεσάνυχτα. Κι εδώ μπόλικη νυχτερινή συγκοινωνία, σχεδόν στο σύνολο των γραμμών. Στη Λισσαβώνα το μετρό αρχίζει στις 6:30 το πρωί και σταματάει στη 1 μετά τα μεσάνυχτα. Kαι εδώ υπάρχει δίκτυο νυχτερινών λεωφορείων με οκτώ γραμμές.
Ωράριο καταστημάτων. Αυτό που κάνει τη «διαφορά» είναι η Κυριακή. Η καθολική Ιταλία πολύ πρόσφατα, με έναν από τους πρώτους νόμους της τεχνοκρατικής κυβέρνησης Μόντι, επέτρεψε τη λειτουργία καταστημάτων και τις Κυριακές. Στην Ισπανία τα καταστήματα μπορούν να είναι ανοιχτά την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα και όλες τις Κυριακές τον Δεκέμβριο και μέχρι τα Θεοφάνεια. Και στην Πορτογαλία επιτρέπεται η λειτουργία καταστημάτων τις Κυριακές, αλλά δεν είναι ο κανόνας. Στη συντριπτική τους πλειονότητα τα μικρά καταστήματα παραμένουν κλειστά. Αντίθετα, τα μεγάλα εμπορικά κέντρα είναι ανοικτά και τις Κυριακές.
σχόλια