Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης.

Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Απεικόνιση είδους αρκούδας με κόκκινη χρωστική.
0

Το 1985 ένας έμπειρος δύτης, ο Henri Cosquer, κατά τη διάρκεια μιας κατάδυσης του στην ακτή μεταξύ Μασσαλίας και Κασί ανακάλυψε τυχαία το άνοιγμα μιας υποθαλάσσιας σήραγγας. Κολυμπώντας μέσα της αντιλήφθηκε πως αν ήθελε να την εξερευνήσει εις βάθος θα έπρεπε να επανέλθει κατάλληλα προετοιμασμένος.

'Ετσι, για την επόμενη βουτιά του στην είσοδο που κρυβότανε 37 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας στην περιοχή του Cap Morgiou, χρησιμοποίησε κατάλληλο εξοπλισμό και τεχνικές σπηλαιοκατάδυσης. Έπειτα από μία διαδρομή 175 μέτρων αναδύθηκε σε μία αίθουσα σπηλαίου όπου η απεικόνιση ενός χεριού τράβηξε την προσοχή του. Έβγαλε μερικές φωτογραφίες και καταδύθηκε ξανά.

Όταν αργότερα είδε τις φωτογραφίες -ναι, την εποχή εκείνη δεν είχες εικόνα του τι αιχμαλώτισε ο φακός παρά μόνο μετά την εμφάνιση του φιλμ- ανακάλυψε πως δεν ήταν ένα το χέρι αλλά υπήρχαν και άλλα δύο στην συγκεκριμένη λήψη, ενώ σε άλλες φωτογραφίες εμφανίζονταν κι άλλα σχέδια αμυδρά. Ο Cosquer επισκέφθηκε κι άλλες φορές τις αίθουσες αυτές πριν δηλώσει επίσημα την ανακάλυψη του το 1991, οπότε χαρακτηρίστηκε εθνικό μνημείο και επιτέλους ενημερώθηκε η κοινή γνώμη για αυτά το μοναδικής σημασίας προϊστορικό εύρημα.

Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Δύτης στο βυθισμένο τμήμα του σπηλαίου.


Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Τμήμα μαύρου αλόγου, ανατολική ζώνη της μεγάλης αίθουσας

Το σπήλαιο συνολικά έχει μία επιφάνεια περίπου 60 μέτρων, 100 αν υπολογιστούν και τα βυθισμένα τμήματα του, ενώ η χαρτογράφηση του έχει αποκαλύψει και την ένα μεγάλο και δυσπρόσιτο βάραθρο. Διαθέτει δύο σχετικά εύκολα προσβάσιμες αίθουσες με σταλακτίτες και σταλαγμίτες, όπου διασώζονται και οι δεκάδες ζωγραφιές και χαραγμένες μορφές, οι οποίες σύμφωνα με τις μεθόδους χρονολόγησης με άνθρακα χωρίζονται σε δύο περιόδους.

Η πρώτη περίοδος ήταν περίπου 29.000 χρόνια πριν από την σημερινή εποχή και η δεύτερη περίοδος περίπου 19.000 χρόνια πριν.

Αν αναρωτιέστε πως είχαν πρόσβαση στην σπηλιά αυτοί οι προϊστορικοί μας πρόγονοι οφείλω να σας πως ότι ζούσαν στην εποχή των παγετώνων, όταν το επίπεδο της θάλασσας ήταν τουλάχιστον 120 μέτρα χαμηλότερα από σήμερα και η ακτής βρισκόταν κατά προσέγγιση 6 χιλιόμετρα πιο μακρυά απ' ότι σήμερα. 

Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Το σπήλαιο διαθέτει δύο σχετικά εύκολα προσβάσιμες αίθουσες με σταλακτίτες και σταλαγμίτες όπου διασώζονται εκατοντάδες ζωγραφιές και χαραγμένες μορφές ζώων, γεωμετρικά σχήματα και ανθρώπινες παλάμες.
Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Λεπτομέρεια από το φάτνωμα των αλόγων όπου διακρίνεται και μία χαραγμένη μέδουσα πάνω στον λαιμό του αλόγου.
Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Ένας βίσωνας εκπληκτικής ομορφιάς, ζωγραφισμένος σε μαύρο.

Οι απεικονίσεις που ζωγράφισαν και χάραξαν οι κάτοικοι του σπηλαίου καλύπτουν σχεδόν κάθε σπιθαμή του. Βρίσκονται στα τοιχώματα, στην οροφή, ακόμα και στους σταλακτίκτες και σταλαγμίτες. Μερικούς μάλιστα τους είχαν κόψει επί τούτου.

Κατά πάσα πιθανότητα είχαν διακοσμήσει και όλη την σήρραγα που οδηγεί στις αίθουσες αλλά τα έργα αυτά χάθηκαν όταν οι πάγοι έλιωσαν και τα ύδατα πλημμύρισαν την είσοδο της σπηλιάς. 

Στην πλειοψηφία τους οι προϊστορικές αυτές ζωγραφιές αναπαριστούν ζώα, τα περισσότερα από τα οποία κοιτάζουν προς τα αριστερά. Έντεκα είδη θηλαστικών έχουν ζωγραφιστεί και χαραχτεί στα τοιχώματα του σπηλαίου με διαφορετική συχνότητα, γεγονός που πιθανά μαρτυρά την αξία και το δέος με το οποίο αντιμετωπίζονταν τα ζώα αυτά.

Από τις 500 περίπου αναπαραστάσεις τα 63 είναι άλογα και ιπποειδή, και ακολουθούν αίγαγροι, Ίβηξ των Άλπεων και αντιλόπες (33), 24 βίσωνες και βόνασοι, ελάφια, άλκες, μεγάκεροι και άλλα είδη. Εκείνο όμως που καθιστά το σπήλαιο Cosquer μοναδικό, είναι η απεικόνιση θαλασσίων ζώων στις βραχογραφίες.

Πιγκουίνοι, φώκιες, ψάρια και μέδουσες πλέουν μακάρια στις επιφάνειες του, αγνοώντας το πέρασμα του χρόνου και την αλλαγή του κλίματος. Παρέα τους βρίσκεται και μία ανθρώπινη μορφή που κείτεται σκοτωμένη.  

Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Ελάχιστα σημεία δεν είναι καλυμμένα από ζωγραφιές και σκαλίσματα των προϊστορικών κατοίκων της σπηλιάς.
Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Αρχαιολόγοι επί τω έργω.
Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Από τις 500 περίπου αναπαραστάσεις τα 63 είναι άλογα και ιπποειδή.
Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Το φάτνωμα των αλόγων, στην μεγάλη αίθουσα του σπηλαίου.

Επιπλέον των θηλαστικών και των ψαριών οι αρχαιολόγοι ταυτοποίησαν και περισσότερα από 200 γεωμετρικά σχήματα. Ορθογώνια, τρίγωνα, σπείρες συνδέονται με τις ζωικές μορφές αλλά και με τις πολυπληθείς ζωγραφιές (σε αρνητικό ή θετικό) ανθρώπινων χεριών.

Ζωγραφισμένα σε κόκκινο ή μαύρο χρώμα με την τεχνική του στένσιλ, όπως κάνουν ακόμα και σήμερα τα παιδάκια που βάζουν το χέρι τους στο χαρτί και χαράσσουν το περίγραμμα του, αμέτρητα χέρια κοσμούν τις αίθουσες του σπηλαίου. Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως τα χέρια δεν είναι ίδια κι απαράλλαχτα. Υπάρχουν συνολικά έξι μοτίβα των οποίων η διαφορά έγκειται στο ποια δάχτυλα διαθέτουν όλες τις φάλλαγγες και ποια είναι ακέραια. Αξίζει να σημειωθεί εδώ πως κανένα απολύτως δεν εμφανίζει έλλειψη φάλαγγας στον αντίχειρα.

Πρόκειται για σύμβολα προστασίας που τοποθετούνταν σε χώρους με διαφορετικές λειτουργίες για την ομάδα των ανθρώπων που ζούσε εκεί; Τα στένσιλ ήταν στην ουσία κάποιου είδους σήμανση προκειμένου να προειδοποιούνται άλλοι για τυχόν απόκρημνα και επικίνδυνα σημεία;

Και τι συνέβαινε με τις φάλαγγες που έλειπαν; Ήταν κάποιου είδους τελετουργικοί ακρωτηριασμοί, απώλειες λόγω ατυχημάτων ή στοιχείο κωδικοποίησης της οπτικής επικοινωνίας των προϊστορικών ανθρώπων; 

Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Άλογο με διογκωμένη κοιλιά, ζωγραφισμένο σε μαύρο, κάτω αίθουσα της δυτικής ζώνης.
Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Πιγκουίνοι ζωγραφισμένοι σε μαύρο, 26εκ και 27εκ.
Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Λεπτομέρεια της σύνθεσης με τους πιγκουίνους.
Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Σκαλιστό άλογο στην κορυφή του ρήγματος των βισόνων. Μαζί είναι χαραγμένα και μία ελαφίνα κι ένας αίγαγρος.
Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Η συντριπτική πλειοψηφία των ζωγραφιών απεικονίζει θηλαστικά.

Παρά την πρόοδο στα τεχνολογικά μέσα και τις διαρκείς εργασίες έρευνας και τεκμηρίωσης των αρχαιολόγων, το σπήλαιο Cosquer εξακολουθεί να κρύβει ακόμα πολλά μυστικά. Μπορεί μεγάλο μέρος των ευρημάτων να έχει αλλοιωθεί από την θάλασσα και σπουδαία στοιχεία να έχουν χαθεί για πάντα, αλλά αυτή η περιχαρακωμένη κρύπτη εξακολουθεί να είναι ένα μαγικό μέρος με τεράστια σημασία για όσους θέλουν να γνωρίσουν καλύτερα τον προϊστορικό άνθρωπο και να εκτιμήσουν την παλαιολιθική τέχνη. 

Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Τα στένσιλ χεριών ήταν στην ουσία κάποιου είδους σήμανση προκειμένου να προειδοποιούνται άλλοι για τυχόν απόκρημνα και επικίνδυνα σημεία;
Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Αρνητικά χεριών με μαύρο περίγραμμα και ελλείψεις στις φάλαγγες των δακτύλων.
Το σπήλαιο Cosquer είναι μία κιβωτός της προϊστορικής τέχνης. Facebook Twitter
Η είσοδος του σπηλαίου Cosquer βρίσκεται εδώ, 37 μέτρα κάτω από την στάθμη της θάλασσας.
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο πολιτισμός της αρχαίας Ελλάδας αναπτύχθηκε 100 χρόνια νωρίτερα από ό,τι νομίζαμε, λέει αρχαιολόγος

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ο πολιτισμός της αρχαίας Ελλάδας αναπτύχθηκε 100 χρόνια νωρίτερα από ό,τι νομίζαμε, λέει αρχαιολόγος

Νέα έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Warwick δείχνει ότι η άνοδος του πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας ξεκίνησε τουλάχιστον έναν αιώνα νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε
THE LIFO TEAM
Τέχνη σε χρυσό - Το κόσμημα στους ελληνιστικούς χρόνους

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τo χρυσάφι των ελληνιστικών χρόνων έρχεται στο μουσείο Μπενάκη

Σημαντικά κοσμήματα αλλά και τα αποτελέσματα μιας ενδελεχούς έρευνας πάνω στην τεχνογνωσία της κατασκευής των κοσμημάτων των ελληνιστικών χρόνων αποτελούν τους δύο πυλώνες της μεγάλης έκθεσης που ξεκινά στο Μουσείο Μπενάκη. Τριάντα μουσεία και εφορείες αρχαιοτήτων από όλη την Ελλάδα και πέντε μουσεία του εξωτερικού συμμετέχουν στην έκθεση-σταθμό. Η επιμελήτρια Ειρήνη Παπαγεωργίου και ο κοσμηματοποιός και επιστημονικός σύμβουλος Άκης Γκούμας μας ξεναγούν στην έκθεση.
M. HULOT
Πως διασκέδαζαν οι Αθηναίοι στη «Μάντρα» του Αττίκ;

Ιστορία μιας πόλης / Πώς διασκέδαζαν οι Αθηναίοι στη «Μάντρα» του Αττίκ;

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Δαυίδ Ναχμία για τη ζωή και την πορεία του πρωτοπόρου συνθέτη του ελαφρού τραγουδιού των αρχών του 20ού αιώνα Αττίκ, την «Μάντρα» του και την ιστορία του τραγουδιού «Ζητάτε να σας πω».
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Ιστορία μιας πόλης / Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Το Τμήμα Ιστορικών Φυτών του Κήπου είναι ίσως μοναδικό στον κόσμο και περιλαμβάνει φυτά όπως η μυρτιά, το κώνειο, ο δίκταμος και η ελιά. Η Κατερίνα Στέφη «ξεναγεί» την Αγιάτη Μπενάρδου σε μια έκταση 1.860 στρεμμάτων, στις βόρειες πλαγιές του Όρους Αιγάλεω.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μεταπτυχιακός φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Αρχαιολογία & Ιστορία / Φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Η Valeriana φαίνεται να έχει τα χαρακτηριστικά μιας πρωτεύουσας των Μάγια, με κεντρικές πλατείες, ναούς και χώρους λατρείας, καθώς και μια ειδικά διαμορφωμένη αυλή για το αρχαίο παιχνίδι με μπάλα των Μάγια
LIFO NEWSROOM
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Παναγιά Βλασσαρού: Μια τοιχογραφία που επιβίωσε θαμμένη για δεκαετίες

Ιστορία μιας πόλης / Παναγιά Βλασσαρού: Μια τοιχογραφία που επιβίωσε θαμμένη για δεκαετίες

Ένας ναός που θυσιάστηκε για την ανάδειξη της Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών και μια τοιχογραφία που «έζησε» μέχρι να ξαναβγεί στο φως. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τους Γιώργο Μαστρογιάννη, υπεύθυνο του εργαστηρίου συντήρησης του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, και Γιάννη Παπαδόπουλο, διευθυντή των ανασκαφών στην Αρχαία Αγορά και καθηγητή αρχαιολογίας και φιλολογίας στο UCLA.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Υπήρχαν καμηλοπαρδάλεις, φοίνικες και τζακατράντες στον Πύργο Βασιλίσσης;

Ιστορία μιας πόλης / Υπήρχαν καμηλοπαρδάλεις, φοίνικες και τζακαράντες στον Πύργο Βασιλίσσης;

Γιατί η Αμαλία δεν κοιμήθηκε ποτέ μέσα στον κυρίως πύργο και γιατί ο Όθωνας δεν επισκεπτόταν το κτήμα; Ο Βασίλης Κουτσαβλής «ξεναγεί» την Αγιάτη Μπενάρδου σε ένα από τα πιο εντυπωσιακά και καλοδιατηρημένα μνημεία γοτθικού ρυθμού στην Ελλάδα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Αγγεία ηλικίας 4.500 ετών στη Συρία είναι προϊόν παιδικής εργασίας λένε αρχαιολόγοι

Αρχαιολογία & Ιστορία / Αγγεία ηλικίας 4.500 ετών στη Συρία φτιάχτηκαν από 8χρονα παιδιά, λένε αρχαιολόγοι

Οι αρχαιολόγοι ανέλυσαν 450 αγγεία που κατασκευάστηκαν στην Τελ Χάμα και διαπίστωσαν ότι τα δύο τρίτα των αγγείων κατασκευάζονταν από παιδιά ηλικίας επτά και οκτώ ετών
THE LIFO TEAM
Το ξεχασμένο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Καρυά Φθιώτιδας

Αρχαιολογία & Ιστορία / Το ξεχασμένο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Καρυά Φθιώτιδας

Η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη «Καρυά 1943. Καταναγκαστική εργασία και Ολοκαύτωμα» είναι αφιερωμένη σε μια άγνωστη πτυχή της εξόντωσης των Ελλήνων Εβραίων κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πού έμαθαν να πίνουν μπίρα οι Αθηναίοι;

Ιστορία μιας πόλης / Πού έμαθαν να πίνουν μπίρα οι Αθηναίοι;

Φιξ, Μετς, Κλωναρίδη. Τρία τοπωνύμια, τρεις περιοχές της Αθήνας που σχετίζονται με τη ζυθοποιία. Επιχειρήσεις που έμαθαν στην αθηναϊκή κοινωνία να πίνει μπίρα, να την απολαμβάνει κατ’ οίκον ή σε πάρκα. H Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Βασίλη Νάστο για τη ζυθοποιία Κλωναρίδη και την εξέλιξη της περιοχής των Πατησίων.
THE LIFO TEAM
Οι «ερωτοφωλιές» στην Αθήνα του Μεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / Οι «ερωτοφωλιές» στην Αθήνα του Μεσοπολέμου

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την Εύα Γανίδου και τον Τάσο Θεοφίλου για τις γκαρσονιέρες, τα σεπαρέ και τα απρόσμενα μέρη στην πόλη τα οποία επέλεγαν οι Αθηναίοι για τις ερωτικές συνευρέσεις τους.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Κλάους-Μίκαελ Κουν

Iστορία / Κλάους-Μίκαελ Κουν: Οι ναζιστικές ρίζες του πιο πλούσιου Γερμανού στον κόσμο

Ο πατέρας του Γερμανού μεγιστάνα έχτισε μεγάλο μέρος της οικογενειακής επιχείρησης επωφελούμενος από τις διώξεις και τη γενοκτονία των Εβραίων. Αντίθετα όμως με άλλες μεγάλες γερμανικές εταιρείες όπως η Volkswagen και η Deutsche Bank, η εταιρεία του αρνείται να ανοίξει τα σκοτεινά αρχεία της.
THE LIFO TEAM