Η Αίγυπτος, μία από τις πολυπληθέστρες χώρες της Μέσης Ανατολής είναι επίσης και μία από τις χώρες με την πλουσιότερη κουλτούρα στον αραβικό κόσμο.
Και αυτό όχι μόνο χάρη στο ένδοξο παρελθόν και τον μνημειώδη πλούτο του αρχαίου αιγυπτιακού πολιτισμού, αλλά και λόγω της συνεισφοράς της στις σύγχρονες τέχνες.
Ο αιγυπτιακός κινηματογράφος άνθισε ήδη από την δεκαετία του 1930, όταν το Κάιρο αποκαλούνταν το «Χόλιγουντ της Μέσης Ανατολής», η παραδοσιακή αλλά και ποπ μουσική από το 1970 και μετά υπήρξε από τις δημοφιλέστερες του αραβικού κόσμου, ενώ λόγω της σχετικής απλότητας και ευκολίας στην κατανόηση της αιγυπτιακής διαλέκτου η τηλεοπτική παραγωγή της χώρας εξαπλώθηκε ραγδαία και επηρέασε τις άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής.
Ωστόσο, η μακρά και πλούσια πολιτιστική της παράδοση δεν έχει εξασφαλίσει αντίστοιχη κοινωνική πρόοδο και ευημερία για τους κατοίκους της Αιγύπτου και δυστυχώς οι πολιτικές εξελίξεις μετά την εξέγερση της Πλατείας Ταχρίρ διέψευσαν όσους πίστευαν πως η αραβική άνοιξη θα άλλαζε ραγδαία την κατάσταση.
Ισορροπώντας ακόμα μεταξύ τρομοκρατίας και αυταρχισμού, με ανοιχτές τις πληγές τις κοινωνικής αδικίας, γυναικείας καταπίεσης και της φτώχιας που καθηλώνει τον πληθυσμό οι Αιγύπτιοι φαίνεται πως είχαν πραγματικά ανάγκη μια ομάδα ηρώων, έστω και χάρτινων, οι οποίοι θα πολεμήσουν για την αλήθεια, την δικαιοσύνη και τον αιγυπτιακό τρόπο ζωής.
Ισορροπώντας ακόμα μεταξύ τρομοκρατίας και αυταρχισμού, με ανοιχτές τις πληγές τις κοινωνικής αδικίας, γυναικείας καταπίεσης και της φτώχιας που καθηλώνει τον πληθυσμό οι Αιγύπτιοι φαίνεται πως είχαν πραγματικά ανάγκη μια ομάδα ηρώων, έστω και χάρτινων, οι οποίοι θα πολεμήσουν για την αλήθεια, την δικαιοσύνη και τον αιγυπτιακό τρόπο ζωής.
Τρεις νέοι κομίστες, ο Τζον Μάχερ, ο Ματζέντ Ρααφάτ και ο Αχμέντ Ρααφάτ συνασπίστηκαν για να δημιουργήσουν την δική τους ομάδα υπερηρώων, την El3osba ή σε μια απόπειρα φωνητικής απόδοσης στα ελληνικά ΕλΧόσμπα, ένα όνομα που αποτελεί λογοπαίγνιο μεταξύ της αραβικής λέξης "العُصبة" που σημαίνει ένωση και της "عصابة" που μεταφράζεται ως συμμορία.
Τα έξι μέλη της ΕλΧόσμπα είναι μεν υπερήρωες αλλά ταυτόχρονα διακρίνονται από βαθιά ανθρωπιά και έχουν ελαττώματα και αδυναμίες, ακριβώς σαν εμάς.
Όπως είθισται να συμβαίνει με τους τύπους αυτούς, στην αρχή της ιστορίας τους η κοινή γνώμη τους αντιμετωπίζει ως περιθωριακούς και επικίνδυνους εγκληματίες ώσπου σταδιακά η άποψη τους να μεταστραφεί και ο κόσμος να αντιληφθεί ότι πρόκειται για εκδικητές με αποστολή να τιμωρήσουν εκείνους που προκαλούν κακό, όσους παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και φυσικά να εξαλείψουν την αδικία.
Παρότι σε όλο τον κόσμο οι υπερήρωες διαχρονικά μάχονται περίπου τα ίδια δεινά, στην περίπτωση της σύγχρονης Αιγύπτου η ανάγκη αυτή ίσως είναι μεγαλύτερη λόγω της κατάστασης που επικρατεί στη χώρα.
Έτσι, παρότι φανταστικοί, οι ήρωες της El3osba έγιναν δεκτοί με μεγάλο ενθουσιασμό από το κοινό των κόμικ ακριβώς εξαιτίας της ακρίβειας των ιστοριών τους στην απεικόνιση της ζωής στην Αίγυπτο.
Η βασική πλοκή που διατρέχει τα τέσσερα βιβλία που έχουν εκδοθεί έχει ως εξής: η κύρια αποστολή των έξι ηρώων είναι να κατατροπώσουν μια αρχαία δύναμη του Κακού που επιθυμεί να εξαχρειώσει και τελικά να καταστρέψει τον λαό της Αιγύπτου.
Στη μάχη αυτή τους οδηγεί ο σπουδαίος αρχαίος θεός της Αιγύπτου και παροιμιώδης μυθολογικός τιμωρός Ώρος, σε μια πιο high-tech και εκσυγχρονισμένη βέβαια εκδοχή του, ο οποίος ξύπνησε από τον θάνατο για να βοηθήσει την χώρα στις δύσκολες στιγμές που βιώνει.
Τον Ώρο πλαισιώνουν ο Άλφα, ένα εξωδιάστατο πλάσμα, ο Microbusgy που μπορεί και αλλάζει μορφή, ο Καφ, πράκτορας των αιγυπτιακών υπηρεσιών πληροφοριών του οποίου το alter ego ρίχνει ξόρκια, ο μετανοημένος τρομοκράτης Walhan και τέλος η Μίριαμ, μία γιατρός με υπερδυνάμεις που της επιτρέπουν να θεραπεύει.
Ενώ θα μπορούσε να παρατηρήσει κανείς ότι οι άνδρες υπερήρωες αποτελούν βελτιωμένες εκδοχές διαχρονικών ανδρικών ρόλων εντός της αιγυπτιακής κοινωνίας, η Μίριαμ ως ισχυρή γυναίκα και επιστήμονας και ισότιμο μέλος των ΕλΧόσμπα λειτουργεί καταλυτικά στο να παρουσιαστεί σε μια δημοφιλή μορφή λαϊκής τέχνης μια διαφορετική εκδοχή του φύλου της και να αμφισβητήσει τις εδραιωμένες απόψεις σχετικά με την θέση της γυναίκας στην Αίγυπτο.
Ο Τζον Μάχερ ξεκίνησε να ανεβάζει μικρές ιστορίες των ΕλΧόσμπα με λίγα στριπ στο Facebook το 2012.
Το 2013, όταν άρχισε να συνεργάζεται στα κείμενα με τον Ματζέντ Ρααφάτ οι ήρωες του απέκτησαν υπόσταση και οι ιστορίες τους εξελίχθηκαν και πήραν σχήμα.
Ως σχεδιαστής της ομάδας ανέλαβε πια το 2014 ο εξαιρετικά ταλαντούχος Άχμεντ Ρααφάτ του οποίου το χαρακτηριστικά σκοτεινό στυλ έχει αναγνωριστεί και εκτός Αιγύπτου με διεθνείς συνεργασίες και υποψηφιότητες για βραβεία σχεδίου κόμικ (πιο φρέσκια είναι η υποψηφιότητα του ως «καλύτερος καλλιτέχνης για έργο που εκδόθηκε στην Ιρλανδία»).
Κάποιοι μάλιστα ισχυρίζονται πως το σχέδιο του θυμίζει τους θρύλους Τζακ Κέρμπι και Μάικ Μινιόλα.
Αν επιχειρούσαμε και μια αναγωγή σε επιρροές σπουδαίων κόμικ στο κομμάτι των κειμένων του ΕλΧόσμπα, είναι εμφανής η παράδοση του Φρανκ Μίλερ στον Μπάτμαν, ενώ η σχετική παρωδία της ιδέας των απρόσβλητων υπερηρώων, η σύσταση της ομάδας και η έκφραση επίκαιρων ανησυχιών δείχνουν προς την μεριά του Άλαν Μουρ και των εμβληματικών Watchmen του 1986-87.
Καίτοι η Αίγυπτος υπήρξε αποικία των Βρετανών, μέχρι πρόσφατα τα ελάχιστα αιγυπτιακά κόμικ είχαν κυρίως επηρεαστεί από την γαλλο-βελγική σχολή και απείχαν έτη φωτός από το σύμπαν της DC ή της Marvel ενώ ακόμα και σήμερα οι εκδότες της Αιγύπτου αντιμετωπίζουν τα κόμικ ως «μίκυ μάους», μια κατώτερη τέχνη προορισμένη για να απασχολούνται τα παιδιά και να μην πρήζουν τους μεγάλους.
Η ιδέα ότι ένα βιβλίο κόμικ μπορεί να έχει καλλιτεχνική αξία ή να αφηγείται μια ιστορία με πλοκή, νόημα, βάθος και ολοκληρωμένους χαρακτήρες αφήνει παγερά αδιάφορους τους εκδοτικούς οίκους.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά σε μια συνέντευξη του ένας άλλος καταξιωμένος Αιγύπτιος κομίστας, ο Σερίφ Αντέλ, «υπάρχει ζήτηση, υπάρχουν αναγνώστες, υπάρχουν δημιουργοί, αλλά οι εκδότες και τα βιβλιοπωλεία είναι άφαντοι».
Το αποτέλεσμα είναι να τυπώνονται ελάχιστα κόμικ και τα περισσότερα να κυκλοφορούν σε ψηφιακή μορφή γιατί οι εκδότες δεν τολμούν να στηρίξουν τους νέους κομίστες με το να εκδώσουν τα έργα τους.
«Ναι, τα κόμικ μπορεί να απευθύνονται σε παιδιά αλλά δεν απευθύνονται αποκλειστικά σε παιδιά» είχε πει σε παλιότερη συνέντευξη του στον αιγυπτιακό ιστότοπο The Glocal ο Άχμεντ Ρααφάτ.
«Τις τελευταίες δεκαετίες τα κόμικ απέδειξαν ότι μπορούν να απευθυνθούν σε πολύ διαφορετικές δημογραφικές ομάδες και να αγγίξουν εξαιρετικά σοβαρά κοινωνικά ζητήματα.
Κάποια κόμικ είναι μόνο για ενήλικες, ενώ πολλά έχουν καυτηριάσει και αναδείξει θέματα όπως οι διακρίσεις εναντίον των μειονοτήτων (X-Men), τα ναρκωτικά (Πράσινο Βέλος και Iron Man) αλλά και την ενδοοικογενειακή βία (Antman). Το μέσο λοιπόν χρησιμοποιείται ευρέως για να σχολιαστούν τα πάντα: από την πολιτική μέχρι τη θρησκεία και ούτω καθεξής».
Παρά την δεινή θέση της 9ης τέχνης στην χώρα τους, οι δημιουργοί της ομάδας του Ώρου νιώθουν τυχεροί και το λένε.
Η υποδοχή του ΕλΧόσμπα ήταν εξαιρετικά θετική και σύμφωνα με τον Τζον Μάχερ ο κόσμος επιθυμούσε να διαβάσει ιστορίες Αιγύπτιων υπερηρώων.
Επιπλέον οι νεαροί κομίστες θέλουν να ελπίζουν πως οι αναγνώστες τους, τους οποίους συγκινεί το θέμα των εκδικητών που στρέφονται κατά της διαφθοράς και εκείνων που καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, πιθανά θα εμπνευστούν από τους ήρωες τους και θα προσπαθήσουν να υπερασπιστούν τις ίδιες αξίες στον βαθμό που μπορούν στην καθημερινή τους ζωή, αποτελώντας με την σειρά τους παράδειγμα προς μίμηση.
Προς το παρόν τα τέσσερα τεύχη του ΕλΧόσμπα είναι διαθέσιμα ψηφιακά μέσω της πρώτης πλατφόρμας αυτοέκδοσης για τον αραβικό κόσμο Kotobna και της εφαρμογής Rusumat αλλά οι δημιουργοί του ελπίζουν πως εντός του 2018 θα κατορθώσουν να τα μεταφράσουν τουλάχιστον στα Αγγλικά και πιθανά σε κάποιες άλλες γλώσσες.
σχόλια