Ένα χαμένο μεσαιωνικό χειρόγραφο εντοπίστηκε μετά από 31 χρόνια και επιστρέφει στην Ελλάδα

Το 2014, η τότε διευθύντρια του Σπουδαστηρίου Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστήμιου Αθηνών, Θεοδώρα Αντωνοπούλου, αντιλήφθηκε ότι έλειπαν τέσσερα μεσαιωνικά χειρόγραφα από τη συλλογή.

Τα ίχνη τους είχαν χαθεί από το 1987 και κανείς δεν θα τα αναζητούσε, αν η κα Αντωνοπούλου δεν διαπίστωνε την εξαφάνισή τους ενόψει των εργασιών ψηφιοποίησης.

Η έρευνα που ξεκίνησε τότε από την διαπίστωση της καθηγήτριας Βυζαντινής Φιλολογίας κατέληξε πριν από λίγο καιρό στo Μουσείο της Βίβλου, στην Ουάσιγκτον.

Όπως διαπίστωσε η καθηγήτρια, τον Απρίλιο του 1987 το Μουσείο Ιστορίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου είχε δανειστεί 4 χειρόγραφα που θα παρουσιάζονταν σε έκθεση για τον εορτασμό των 150 ετών του Πανεπιστημίου.

Τα χειρόγραφα όμως δεν επιστράφηκαν ποτέ. 

Τον Δεκέμβριο του 2015 η κα Αντωνοπούλου ενημερώθηκε τρία από αυτά τα χειρόγραφα βρίσκονταν στο πανεπιστημιακό μουσείο.

Ένα όμως από αυτά εξακολούθησε να αγνοείται, καθώς δεν υπήρχε αναφορά στον κατάλογο καταγραφής των εκθεμάτων που συνέταξε το Μουσείο Ιστορίας το 1991.

«Ήταν περγαμηνό χειρόγραφο του 12ου αιώνα με περιεχόμενο τα τέσσερα ευαγγέλια», εξηγεί στην εφημερίδα Καθημερινή η κα Αντωνοπούλου.

Το χειρόγραφο επανεμφανίστηκε το 1998 στο Λονδίνο σε πλειστηριασμό του οίκου Sotheby's αλλά με διαφορετικά στοιχεία.

Ενώ χρονολογείται στον 12ο αιώνα, δηλώθηκε ως χειρόγραφο του 13ου αιώνα. Ως γραφέας του εμφανιζόταν, επίσης λανθασμένα, ο Θεόδωρος Αγιοπετρίτης, ενώ ο πραγματικός δημιουργός ήταν ο Θεόδωρος Μοναχός.

Το 2014, η ιδιωτική Συλλογή Γκριν στην Οκλαχόμα δώρισε το χειρόγραφο με τίτλο «Χειρόγραφο 18» στο Μουσείο της Βίβλου στην Ουάσιγκτον.

Το Μουσείο της Βίβλου ανακάλυψε ότι, πιθανότατα, ένας από τους κατόχους του χειρογράφου μετά τη δημοπράτηση ήταν ο πρωτοπόρος του Ιντερνετ, Ρικ Ανταμς.

Αγνοώντας την προέλευση του χειρογράφου, οι επιμελητές του μουσείου ενημέρωσαν το γερμανικό ινστιτούτο για τη Μελέτη Κειμένων της Καινής Διαθήκης στο Πανεπιστήμιο του Μίνστερ.

Επρόκειτο για μια καθοριστική κίνηση που επέτρεψε στην κα Αντωνοπούλου να το εντοπίσει κι να το ταυτοποιήσει: ήταν όντως το αγνοούμενο χειρόγραφο.

Προς το παρόν, το χειρόγραφο παραμένει στην έκθεση του Μουσείου της Βίβλου στην Ουάσιγκτον αλλά μετά το τέλος της θα επιστραφεί στην Ελλάδα.