Το περασμένο Σαββατοκύριακο είδα ξανά τους τρεις Νονούς του Κόπολα, σε ένα πολύ ικανοποιητικό μποξ. Αν και καταβροχθίζω τα έξτρα, εδώ με απορρόφησε εξ ολοκλήρου η ταινία. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα κατορθώματα του κινηματογράφου αρμονικής αφήγησης -ξέρω ότι ο όρος είναι αδόκιμος, αλλά υπάρχει διαφορά ανάμεσα στη δεξιοτεχνία που απαιτείται για να συνθέσεις ένα γιγαντιαίο fresco, και την αποκοτιά που χρειάζεται η εφεύρεση μιας νέας γλώσσας ή έστω χειρονομίας.
Οι Νονοί (ο ένας καλύτερος από τον άλλο) ανήκουν στη μεγάλη σχολή που υποβαθμίζει συνειδητά το στιλ για να ακουστούν όσο γυμνότερα γίνεται τα λόγια. Αυτό που εννοούσε ο Σεφέρης όταν έλεγε ότι θέλει να μιλήσει απλά. Δεδομένου ότι η απλότητα είναι η υψηλότερη μορφή σοφίας, λίγοι είναι εκείνοι που κατείχαν αυτή την αρετή. Ειδικά σε ένα μέσο, που θέλησε προκλητικά να φτάσει στα όριά του, να μπερδευτεί με ξένα ιδιώματα και να μιμηθεί τις μορφές του ονείρου και τη ρευστότητα του υποσυνείδητου.
(VIDEO: Η ΠΡΩΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΠΟΥ ΔΙΑΠΡΑΤΤΕΙ Ο PACINO, ΣΕ ΜΙΑ ΚΑΡΙΕΡΑ ΠΟΛΛΩΝ!)
Οι Νονοί ανήκουν στην ανυπέρβλητη οικογένεια του Οφιλς, του Χιούστον και του Βισκόντι -μένουν προσηλωμένοι στην ιστορία, με ελάχιστα εφέ, γραμμική αφήγηση και απαλό μοντάζ. Μιλούν για τη γέννηση και γιγάντωση της αμερικανικής μαφίας, αλλά κυρίως για τη σταυροβελονιά που τη συνδέει με τη θρησκεία και την πολιτική -δηλαδή, τους δύο μεγαλύτερους συνασπισμούς δύναμης. Αποδεικνύει σχεδόν θυμόσοφα (αλλα με μαθηματική δομή) ότι ο ηθικός κανών του δυτικού κόσμου είναι μια πρόφαση για να παραπλανάται η μάζα, και ότι η κοινωνική σφηκοφωλιά (με τις εξουσίες, την παθογένεια και τη βία που τη διακρίνουν) αναπαράγει τη δομή της προβληματικής οικογένειας. Στο τέλος του κύκλου (που έχει εντονότατα στοιχεία αρχαίας τραγωδίας), η αγαπημένη κόρη του αρχιμαφιόζου δολοφονείται μέσα στα ίδια του τα χέρια -ένδειξη ότι ο σπόρος που φτιάχνει τη ζωή έχει χαλάσει. Η Υβρις της Απληστίας τιμωρείται με τη θανάτωση του μόνου αγνού στοιχείου που διαπερνά την ιστορία. Η Σοφία Κόπολα στο ρόλο αυτό είναι δυνατή και όμορφη, ασυναίσθητα, όπως ένα νεαρό άλογο.
Θαύμασα πολύ τη μαστοριά του Κόπολα -ο οποίος μιλά στα έξτρα με το παράφορο και μποέμικο στιλ του γι' αυτό που έμελλε να γίνει το έργο της ζωής του (περισσότερο κι από το Αποκάλυψη). Πρόκειται για μια προσωπικότητα γενναιόδωρη και παθιασμένη, που την εκτιμώ πολύ για τρεις ακόμα άσχετους λόγους: πρώτον, βοήθησε τον Κουροσάβα να σταθεί στα πόδια του και να επιστρέψει από τα σκοτάδια της κατάθλιψης και της οικονομικής καταστροφής πίσω στην Τέχνη του, και εκεί, λίγο πριν από το τέλος, να δημιουργήσει τα έσχατα αριστουργήματά του, τον Καγκεμούσα και το Ραν, που προσωπικά λατρεύω. Δεύτερον, γέννησε αυτό το πλάσμα του ονείρου, την κόρη του, που είναι αληθινό ταλέντο και αβασάνιστα κουλ, και η «Μαρία Αντουανέτα» της είναι ένα ιδιοσυγκρασιακό κομψοτέχνημα υψηλής πνοής, που κανείς δεν κατάλαβε και μια μέρα θα θεωρηθεί αδικημένο διαμάντι. Τρίτον, καλλιεργεί κλήματα και φτιάχνει κρασί, πράξη χαράς και ευζωίας, που προϋποθέτει αγάπη για τη ζωή και φιλοσοφημένη στάση.
Συστήνω ολόθερμα να αγοράσετε το μποξ αυτό -και επί τη ευκαιρία τη «Μαρία Αντουανέτα». Ο Κόπολα είναι γιγανταίο ταλέντο, τόσο γιγαντιαίο που χάνεται απ' την εικόνα μας. Τώρα που πέρασαν τα χρόνια, οι Νονοί του απλώνουν μια σκιά στην ιστορία του σινεμά, που δεν έχει όμοια. *