Η Κρεμόνα είναι γνωστή για την κατασκευή υψηλή ποιότητας εγχόρδων. Αλλά από τη στιγμή που η ιταλική πόλη βρέθηκε στο επίκεντρο του κορωνοϊού οι τεχνίτες αντιμετωπίζουν δυσκολίες.
Στο εργαστήριο του Pablo Farias κυριαρχεί η μυρωδιά του ξύλου. Ο ίδιος γυαλίζει στον πάγκο το τελευταίο βιολί που δημιούργησε. Από το παράθυρό του έχει θέα το ιστορικό κέντρο της πόλης. «Μόλις μετακόμισα στο εργαστήριο» λέει, κοιτώντας πέρα από το βιολί. «Ήμουν έτοιμος να το ανοίξω τον Μάρτιο αλλά ξέσπασε η πανδημία και το lockdown που επέβαλε η κυβέρνηση με ανάγκασε να ακυρώσω τα σχέδια μου» αναφέρει, ενώ κάποιος μπορεί να υποθέσει πως χαμογελάει με πικρία πίσω από τη μάσκα του.
Η Κρεμόνα, των 73.000 κατοίκων, βρίσκεται στα νότια σύνορα της Λομβαρδίας, η οποία έγινε το επίκεντρο του φονικού ιού τον Φεβρουάριο. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, ο κορωνοϊός προκάλεσε περισσότερους από 1.000 θανάτους στην πόλη και στις γύρω περιοχές. Πλέον απειλεί την ιστορική «ατμομηχανή» της τοπικής οικονομίας, τα εργαστήρια, όπως αυτά του Pablo Farias, που έκαναν την Κρεμόνα διάσημη σε όλον τον κόσμο. Σύμφωνα με το BBC η πόλη αποτελεί μία μικρογραφία του πώς ο κορωνοϊός θέτει σε κίνδυνο τον πολιτισμό σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η κατασκευή εγχόρδων στην Κρεμόνα, πατρίδα του Αντόνιο Τζιάκομο Στραντιβάρι, του σπουδαιότερου ίσως δημιουργού βιολιών στην ιστορία, έχει τις ρίζες της στον 16ο αιώνα. Παρότι το εργαστήριο του κατεδαφίστηκε το 1934 σε κάθε γωνιά της πόλης υπάρχουν αναφορές σε εκείνον καθώς σε επιχειρήσεις και δημόσιους χώρους δόθηκε το όνομά του. Ο Στραντιβάρι εκτιμάται πως κατά τη διάρκεια της ζωής του έφτιαξε 960 βιολιά. Τώρα όμως, η κληρονομιά του αγωνίζεται να επιβιώσει.
Ο τρόπος που οι τεχνίτες της περιοχής κατασκευάζουν βιολιά συμπεριλαμβάνεται στη λίστα πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Οι τεχνίτες χρησιμοποιούν μία μοναδική διαδικασία για την παρασκευή εγχόρδων συναρμολογώντας πάνω από 70 κομμάτια ξύλου γύρω από ένα εσωτερικό καλούπι, με το χέρι, χωρίς να χρησιμοποιούν βιομηχανικά υλικά. Η παράδοση της πόλης προσελκύει εδώ και πολύ καιρό κατασκευαστές βιολιού όπου εμπορεύονται τις δημιουργίες τους.
Το επίκεντρο μίας βιομηχανίας
Ο γεννημένος στην Αργεντινή Pablo Farias είναι ένας από τους περισσότερους από 160 τεχνίτες που δραστηριοποιούνται στην Κρεμόνα. Ο ίδιος αποφοίτησε από τη διεθνή σχολή της πόλης. Τα όργανα που κατασκευάζουν πωλούνται έναντι πολλών χιλιάδων ευρώ, ποικίλουν ωστόσο ανάλογα με τον δημιουργό τους και την αγορά για την οποία προορίζονται. «Ο μέσος όρος είναι περίπου 10.000 ευρώ», εξηγεί Stefano Trabucchi, ο οποίος άνοιξε το εργαστήριό του το 1992, δείχνοντας μια σειρά των βιολιών που κρέμονται από ένα ατσάλινο καλώδιο, «αλλά μερικά φτάνουν τα 20.000 ευρώ».
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, η ετήσια εξαγωγή ιταλικών εγχόρδων αγγίζει τα 6,6 εκατομμύρια δολάρια. Κύριοι εισαγωγείς η Ιαπωνία, οι ΗΠΑ, το Χονγκ Κονγκ και η Κίνα. Μόνο η Κρεμόνα συνεισφέρει κατά 80%. Οι τεχνίτες της πόλης πωλούν τις δημιουργίες τους είτε σε ιδιώτες είτε σε εμπόρους. Συνήθως τα καταστήματα μεταπωλούν τα έγχορδα σε διπλάσια τιμή από αυτή που αγοράστηκαν. Η κατασκευή ενός βιολιού διαρκεί τουλάχιστον έξι εβδομάδες. Οι περισσότεροι τεχνίτες φτιάχνουν έως δέκα όργανα τον χρόνο.
«Κανονικά φτιάχνω έξι ή επτά όργανα τον χρόνο. Ταχυδρόμησα το τελευταίο βιολί τον Ιανουάριο, οπότε ναι, η επιχείρησή μου επηρεάστηκε από το lockdown», αναφέρει ο πενηντάχρονος Patrick Orippi. Από τι στιγμή που η κυβέρνηση επέβαλε στις «μη αναγκαίες» επιχειρήσεις να κλείσουν πολλοί έμποροι «πάγωσαν» ή και ακύρωσαν τις παραγγελίες τους. Στους τεχνίτες απαγορεύτηκε ακόμα και να πηγαίνουν στα εργαστήριά τους για να δουλεύουν εκεί. «Ήταν άδικο», λέει ο Farias. «Οι νόμοι είναι νόμοι, το ξέρω αλλά αυτός δεν έβγαζε ιδιαίτερο νόημα».
Η ζωή μετά το lockdown
Έξω από το εργαστήριο του Orippi, στα τέλη Ιουνίου, ο δρόμος είναι ήσυχος. Σχεδόν δύο μήνες από την άρση των περιοριστικών μέτρων και ακόμη να εμφανιστούν τουρίστες στα στενά δρομάκια της παλιάς πόλης. «Κατά τη διάρκεια του lockdown, η ατμόσφαιρα ήταν σχεδόν αφόρητη», λέει ο Farias. «Το μόνο που άκουγα, ξανά και ξανά, ήταν οι σειρήνες των ασθενοφόρων». Καθώς αναγκάστηκε να μείνει σπίτι με τη φίλη του σταμάτησε να κατασκευάζει βιολιά και άρχισε να φτιάχνει ψωμί: «Ακριβώς όπως ένας πραγματικός Ιταλός», λέει χαμογελώντας στιγμιαία.
Οι τεχνίτες της Κρεμόνα προσπαθούν να σταθούν ξανά τα πόδια τους. «Είναι μια μοναδική εμπειρία να δουλεύεις ως τεχνίτης σε αυτή την πόλη», λέει ο Trabucchi. «Έχεις την ευκαιρία να ανταλλάξεις ιδέες με εξαιρετικούς συναδέλφους και ο ανταγωνισμός σε αναγκάζει να βελτιώνεσαι κάθε μέρα, αλλά η αγορά είναι τώρα κορεσμένη». Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν ο Trabucchi έκανε τα πρώτα του επαγγελματικά βήματα υπήρχαν περίπου 60 κατασκευαστές βιολιών στην πόλη.
«Ένα βιολί "ζει" περίπου 200 χρόνια, μερικές φορές περισσότερο, ο κορεσμός της αγοράς επιτυγχάνεται πολύ γρήγορα», λέει ο Giorgio Grisales, πρόεδρος της κοινοπραξίας των κατασκευαστών βιολιού «Antonio Stradivari» της πόλης.
Παράλληλα η πόλη αντιμετωπίζει αυξημένο ανταγωνισμό από το εξωτερικό. Πολλοί απόφοιτοι του σχολείο της πόλης επιστρέφουν στις χώρες τους. Τα βιολιά κατασκευάζονται πέρα από τα παραδοσιακά κέντρα της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας. Στο Πεκίνο ο Gao Tong Tong, απόφοιτος της σχολής, άνοιξε το δικό του εργαστήριο.
Οι παραγωγές μεγάλου όγκου έχει βλάψει ιδιαίτερα τις δημιουργίες της Κρεμόνα. «Αυτά τα όργανα μοιάζουν όλα μεταξύ τους. Έχουν το ίδιο σχήμα και το ίδιο βερνίκι: δεν υπάρχει μοναδικότητα. Εδώ κάνουμε κάτι άλλο », λέει ο Trabucchi.
Με πληροφορίες από BBC
σχόλια