Πέθανε στα 74 η ηθοποιός, σκηνοθέτης και συγγραφέας Μαριέτα Ριάλδη.
Η Μαριέτα Ριάλδη, συγγραφέας σκηνοθέτης και ηθοποιός έγραψε έργα μεγάλης απήχησης όπως το Ουστ, Καφέ Σαντάν, ΣΚ και έπαιξε σε έργα όπως Αμλετ, Βρυκόλακες, Εντα Γκάμπλερ, Αντιγόνη.
Το 1967 ίδρυσε το Πειραματικό θέατρο που αποτέλεσε την πρώτη επανάσταση στο χώρο του θεάτρου, ένα μεγάλο άνοιγμα για όλες τις νέες θεατρικές δυνάμεις.
Εδωσε στέγη στο νεοελληνικό έργο που τον καιρό εκείνο ήταν παραγκωνισμένο. Ανέβασε συγγραφείς όπως ο Καμπανέλλης, ο Μουρσελάς, ο Γκούφας, ο Σκαρίμπας, ο Ζιώγας. Από το θέατρο της πέρασαν πολλές αξιόλογες μονάδες του ελληνικού θεάτρου.
Εκεί πρωτοπαρουσιάστηκαν οι πρώτες παραστάσεις με πειραματική φόρμα στο λόγο και την εικαστική παρουσίαση.
Με το Πειραματικό Θέατρο πήρε μέρος σε διεθνή φεστιβάλ και απέσπασε διακρίσεις και βραβεία.
(Τα στοιχεία προέρχονται επό το πρόγραμμα του Εθνικού θεάτρου για την παράσταση του έργου της "Οι άστεγοι", το οποίο ανέβηκε το 1997 σε σκηνοθεσία Γιώργου Ρεμούνδου.)
Αζίζ Νεσίν - Σώπα μη μιλάς (Απαγγέλει η Μαριέτα Ριάλδη)
Γράφει ο Σπύρος Παγιατάκης στην Καθημερινή, στις 13-4-2003 για τη Μαριέτα Ριάλδη:
"Πληθωρικιά! Με ό,τι θετικό κι ό,τι αρνητικό (π.χ. «αυτός που εξωτερικεύει με τρόπο υπερβολικό τα συναισθήματά του», Λεξικό Μπαμπινιώτη) μπορεί να εξυπακούεται το συγκεκριμένο επίθετο. Ασυμβίβαστη –κι αθεράπευτα «άλλων εποχών» ιδεολόγος– εδώ και κάμποσες δεκαετίες. Ξέχειλα συναισθηματική, όπως είναι άλλωστε κι ο ελληνικός λαός που «...συναισθηματικός, έντονα μεσογειακός, αντιδρά τις περισσότερες φορές με το θυμικό, χωρίς τους τετράγωνους υπολογισμούς άλλων», όπως τόνιζε τις προάλλες σε πρωτοσέλιδο κύριο άρθρο τούτη δω η εφημερίδα (στις 4 Απριλίου).
Φανατική του αντιαμερικανισμού; Κι απ' αυτό! «Στα χρόνια της δικτατορίας το Ford Foundatioέδινε επιχορηγήσεις σε ανυποψίαστους διανοούμενους για να κρατήσουν τη σιωπή τους. Ετσι αποφάσιζε η Αμερική. Να σωπάσουμε...», αναδημοσιεύει από άρθρο της σε κυριακάτικη εφημερίδα, σ' ένα πρόγραμμα όπου ακόμα κι ο τελείως απληροφόρητος ενημερώνεται στο ότι η κάπου τριαντάχρονη θεατρική πορεία της Μαριέττας Ριάλδη υπήρξε διάστικτη από εντυπωσιακές συνεργασίες και από μια μόνιμη κοινωνικο-κριτική διάθεση εμβαπτισμένη μέσα σε γενναίες δόσεις διάθεσης για σοκάρισμα του κοινού. Τότε που το κοινό ακόμα σοκαριζόταν.
Γιατί η συγγραφέας, σκηνοθέτης, ηθοποιός Μαριέττα Ριάλδη «είναι περίπτωση» για το σύγχρονο ελληνικό θέατρο. Κι αν τα βάλει κανείς όλα μαζί στη ζυγαριά, τότε είναι τελικά μάλλον καλή περίπτωση.
Τα θετικά της: Η πληθωρικότητά της που σ' αιφνιδιάζει. (Εστω! Ας πούμε ότι σ' αιφνιδίαζε.) Η επί τη εμφανίσει αναγνωρίσιμη σφραγίδα της τόσο στα κείμενά της (τα οποία συχνά αγγίζουν την τεχνική του μανιφέστου), όσο και στη σκηνοθεσία της (η οποία χειρίζεται μαεστρικά την τεχνική του να ενσωματώνει το παράλογο μέσα στον ρεαλιστικό ορθολογισμό. Το κωμικό στο σοβαρό κι αντίστροφα). Ο πολύ χαρακτηριστικός τρόπος της ερμηνείας της (staccato, με τις φωνητικές αποσκευές μιας καλής κοντράλτο) εκμεταλλεύεται μοναδικά την τέχνη του αυτοσαρκασμού.
Τα αρνητικά της: Η πληθωρικότητά της πάλι, η οποία πολλές φορές σε μπουχτίζει έτσι όπως τη νιώθεις να θέλει να σε κυριαρχήσει πάση θυσία. Η επί τη εμφανίσει αναγνωρίσιμη σφραγίδα της (η μόνιμη αστή «θείτσα» που καλοσυνάτα εκστομίζει κακές λέξεις όπως διδάσκει η επιθεώρηση, οι μονόλογοι οι οποίοι συχνά εκφέρονται μ' έναν ala Ριάλδη συγκινησιακό λυγμό βαθιά μέσα στο λαιμό. Με δυο λόγια κάποιος στάσιμος φορμαλισμός).
Το χαρακτηριστικό σκηνικό της πρόσωπο, που συνοψίζεται ανάμεσα στις πιραντελικές μαυροντυμένες ηρωίδες, στις φιγούρες κάποιου αρχαίου χορού που πενθεί, και στην μακάβρια Κρουέλα των κόμικς, νιώθεις να το 'χεις ξαναδεί.
Οπως και να' ναι, μία ασυνήθιστη, μία μοναδική περίπτωση στο θέατρό μας. Ομως για να την εκτιμήσει κανείς τη Μαριέττα Ριάλδη, πρέπει να τη δεί μ' όλη της τη σημαντική και πολυκύμαντη προϊστορία. Οχι δεν είναι cult! Κι ασφαλώς δεν είναι μόνο το παρελθόν της που μετρά! Η τωρινή της παρουσία στο ωραίο θεατράκι της Σταδίου αποδεικνύει ότι κάνει βήματα παραπέρα".
Ο στενός της φίλος θεατρολόγος και σκηνοθέτης Ηλίας Μαλανδρής την αποχαιρέτησε με το παρακάτω κείμενο:
"Είναι πολύ δύσκολο να αποχαιρετάς τόσο σημαντικές προσωπικότητες και γίνεται δυσκολότερο όταν ξέρεις ότι κάποιοι από αυτούς δεν θα αντικατασταθούν ποτέ, ούτε στην τέχνη, ούτε στην καθημερινότητά σου. Η Μαριέττα ήταν η καθημερινότητά μας. Ήταν η φιλία, ήταν οι εντάσεις, ήταν οι τσακωμοί, ήταν και ακόμα η χαρακτηριστική της λαιμαργία. Μια λαιμαργία να δοκιμάσει και να δοκιμαστεί. Ήταν μια σπουδαία θεατρίνα. Τίποτα άλλο εκτός από το θέατρο δεν θα μπορούσε να την εκφράσει. Οι πολιτικοί της αγώνες, στα δύσκολα χρόνια της χούντας, η ανατρεπτική της γραφή που προκαλούσε και συγκλόνιζε. Κάποιες συνταρρακτικές της ερμηνείες, εκεί που σήμερα ονομάζουν πρωτοπορεία δίχως καλά καλά να καταλαβαίνουν τι είναι. Η Μαριέττα ήταν ο εκφραστής αυτής της πρωτοπορείας, της νέας ματιάς στο θέατρο για δυο δεκαετίες. Ότι σήμερα θεωρούμε πρόκληση και ανατροπή, πρώτη αυτή το έκανε. Πρώτη αυτή το τόλμησε. Έκανε την Ηλέκτρα μέσα στο παλιό εργοστάσιο του Φιξ κι έπειτα όλοι έψαχναν να βρουν εργοστάσια, εργαστήρια, αποθήκες. Έπαιξε τον Άμλετ ερμηνεύοντας τον ίδιο τον σαιξπηρικό ήρωα, όταν κάποιες συνάδερφοί της μιμούνταν ακόμα την Αλίκη. Μετέτρεψε ένα μεγαλοαστικό σαλόνι κοντά στο Σύνταγμα στο βήμα απ' όπου θα μπορούσε να αποθέσει τους εκρηκτικούς μηχανισμούς της τέχνης της. Η θεατρική Μαριέττα όμως απείχε πολύ από την καθημερινή Μαριέττα. Λες και το θέατρο απορροφούσε όλη της την προσωπικότητα. Κάτω από τη σκηνή ζούσε σαν μια αστή, πολλές φορές μεγαλοαστή. Το μόνο που την ένωνε με την σκηνική της προσωπικότητα ήταν η πείνα του Ταντάλου. Η σπηλαιώδης, αδυφάγα ανάγκη της για γνώση και έρευνα. Η προσφορά της στο θέατρο και την λογοτεχνία είναι τεράστια. Αποτιμητές θα βρούν στο μέλλον και θα αποδόσουν στην Μαριέττα, την ρίζα πολλών σημερινών μεθόδων που κυριαρχούν στο θεατρικό στάδιο. Σε αυτό το στάδιο το πλήρες λεόντων,η Μαριέττα πολέμησε σαν γνήσιος μαχητής. Ένας τιτανομάχος ανάμεσα στα τέρατα που κατάντησαν την χώρα μας, έτσι όπως είναι σήμερα. Όταν λοιπόν σβήνουν τέτοιες μαχητικές φωνές δεν μπορείς παρά να αισθάνεσαι, πέρα από την πίκρα της απώλειας του φίλου, σαν να αδειάζει, να στερεύει η βρύση της ελευθερίας. Έζησα κοντά στην Μαριέττα όλη την θλίψη της μετά από το κλείσιμο του θεάτρου της. Ήταν σαν να της σκοτώνεις την μισή ζωή. Η άλλη δεν είχε όρεξη πια. Ευτυχώς ο Μίκης της έδωσε στα τελευταία, την πνοή που χρειαζόταν για να μην φύγει ξεχασμένη και διψασμένη. Αιωνία της η μνήμη γιατί μας χρειάζεται."
*****
