Η πρωτοποριακή τρανς τραγουδίστρια της σόουλ Τζάκι Σέιν επιστρέφει στο προσκήνιο έπειτα από πολύχρονη απουσία.
Συνιστούσε, εξ αρχής, την επιτομή της πρόκλησης: ήταν μαύρη, εκκολαπτόμενη τραγουδίστρια της σόουλ και δηλωμένη τρανς. Το προφανές είναι ότι τη δεκαετία του '50 και του '60 που έκανε την εμφάνισή της η Τζάκι Σέιν, θα βρισκόταν αντιμέτωπη με πλείστες όσες αρνητικές εκδηλώσεις από το συντηρητικό κοινό των ΗΠΑ.
Κι όμως, η μεγαλωμένη στο Νάσβιλ, Σέιν, ουδέποτε βίωσε τα επίχειρα των επιλογών της. Ούτε οικτιρμούς, ούτε επιθέσεις, ούτε καν περιθωριοποίηση. Χρόνια μετά, θα παραδεχθεί: «Ποτέ δεν είχα πρόβλημα, ούτε μια φορά. Ακόμη και στο σχολείο, τα άλλα παιδιά με αποδέχθηκαν. Υπήρξε κάτι πάνω μου που τα τραβούσε».
Χρόνια μετά, αυτό το... κάτι ήταν που έκανε την Σέιν ανερχόμενο αστέρι. Έδειχνε να διαθέτει το πλήρες «πακέτο»: βαθιά φωνή που ταίριαζε στα μέτρα της σόουλ, θελκτική παρουσία και αύρα που τράβηξε από τη μύτη τους ανθρώπους της Motown και της Atlantic Records. Ο Εντ Σάλιβαν την κάλεσε το τηλεοπτικό του σόου που εκείνα τα χρόνια έσπαγε ταμεία. Τι άλλο μπορούσε να ζητήσει;
Κι όμως, η σωστή ερώτηση είναι: Τι μπορεί να κάνει, άραγε, την 77η σήμερα Σέιν να ζει μια «δεύτερη» ζωή και να επανέρχεται στο προσκήνιο; Η ίδια δεν δείχνει να ανασκαλεύει τα κλέη της. Δεν αναφέρεται καν στην εποχή που εμφανιζόταν σε ονομαστά κλαμπ του Τορόντο (σ.σ.: η πόλη που έγινε δεύτερη πατρίδα της) ντυμένη με πλουμιστά φορέματα και μέικ απ που θα ταίριαζε σε αστραφτερές σταρ. Φευ, δεν μιλάει καν για το τραγούδι της «Any other way» που την έκανε ευρέως γνωστή - ειδικά όταν είδε το σινγκλ να ανεβαίνει στο Νο2 στα τσαρτς των ραδιοφώνων της πόλης.
Με το πάθος και τη ζέση κήρυκα, η Σέιν, προσφέρει πλέον συμβουλές καθ' εκάστην: «Ζήσε και άσε τους άλλους να ζήσουν» ή «Αγνόησε τις συμβουλές των ανίδεων ανθρώπων». Η Σέιν αισθανόταν πάντα γυναίκα, καίτοι όλοι οι υπόλοιποι δεν μπορούσαν να δηλώσουν ευθαρσώς το ίδιο. Μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα Guardian, θυμάται: «Από τα πέντε μου φορούσα φουστάνια, καπέλο, κρατούσα τσάντα και φορούσα τακούνια. Ντυνόμουν, έκανα βόλτες στο δρόμο και το χαιρόμουν».
Το θετικό για την Σέιν ήταν ότι η μητέρα της και οι παππούδες της τής πρόσφεραν αφειδώς την εμπιστοσύνη που χρειαζόταν. «Ήταν οι φάροι της ζωής μου, καθώς με κατάλαβαν. Η αλήθεια είναι ότι πολλοί ενήλικες με αντιμετώπιζαν φοβικά επειδή ήμουν έξυπνη».
Δεν είναι τυχαίο ότι από πολύ μικρή ανακάλυψε το εκλεκτό ταλέντο της στη μουσική. Ξεκίνησε στη χορωδία της τοπικής εκκλησίας και γύρω στα 13 της άρχισε να μπαίνει ακόμη πιο βαθιά στα άδυτα της μουσικής. Το έναυσμα της το έδωσε ένα αγόρι που ζούσε στη γειτονιά της και έπαιζε μπλουζ στο πιάνο του.
Η Σέιν τραγουδούσε εκστασιασμένη με τις ώρες και ξεκίνησε να παίζει, έστω και υποτυπωδώς, ντραμς. Ο παιδικός της φίλος την προέτρεψε να ακολουθήσει το συγκεκριμένο όργανο, καθώς θεωρούσε πως ήταν φυσικό ταλέντο. Το αποτέλεσμα ήταν να βάλουν στο κόλπο έναν κιθαρίστα και να σχηματίσουν ένα τρίο που έκανε σουξέ στην τοπική κοινωνία. «Με το που ξεκινήσαμε, δεχόμασταν τη μια δουλειά μετά την άλλη», λέει η Σέιν.
Η αλήθεια είναι ότι ο ρατσισμός χτύπησε την πόρτα της εκείνα τα χρόνια, αλλά τον απέκρουσε με χαρακτηριστική ευκολία, οπότε και μετοίκησε στον Καναδά. Πρώτα στο Μόντρεαλ, όπου συναντήθηκε και εντάχθηκε στην R&B μπάντα του Φρανκ Μότλεϊ και στη συνέχεια, το 1961, στο Τορόντο όπου ξεκίνησε να τραγουδάει στα μεγάλα κλαμπ της πόλης.
Το ντύσιμό της ήταν πάντοτε ένα σημείο αιχμής. Φορώντας παντελόνια πολύ συχνά, οι θαμώνες κατέληγαν στο συμπέρασμα πως ήταν λεσβία. Τι παράξενο, η Σέιν δεν έπαιξε ποτέ σε γκέι μπαρ. «Είμαι τραγουδίστρια της R&B και όχι κάποιος μίμος. Τραγουδάω τα μπλουζ, αγαπάω τα μπλουζ και κατανοώ τα μπλουζ». Κάπως έτσι, και αφού είχε αρχίσει να χτίζει το όνομά της, επέστρεψε με δόξα και τιμή στις ΗΠΑ.
Κάποια άλλη στη θέση της θα δεχόταν με περισσή ευγνωμοσύνη την πρόταση συνεργασίας της θρυλικής Motown ή της επίσης εμβληματικής δισκογραφικής εταιρίας Atlantic Records. Κάποια άλλη, όχι η Σέιν που είχε μάθει να μην δελεάζεται από τα ξέχειλα ποτήρια με σαμπάνια και τα γεμάτα πορτοφόλια με δεσμίδες κατοσταδόλαρα.
Δεν τρόμαξε ούτε όταν η αστυνομία του Τορόντο προσπάθησε να της κάνει τη ζωή δύσκολη. «Αυτά τα άτομα ήταν γκέι, αλλά δεν μπορούσαν να το πουν. Αισθάνονταν πως έπρεπε να κρύβονται, άρα θεωρούσαν πως έτσι έπρεπε να κάνω κι εγώ. Μόλις με έβλεπαν σε κάποιο αυτοκίνητο με αγόρια, αμέσως μας σταματούσαν να προσπαθούσαν να κάνουν την παρέα μου να παραδεχθεί πως προκαλούσα. Τα αγόρια, φυσικά, απαντούσαν πως ήταν μαζί μου γιατί το ήθελαν».
Οι προκλήσεις δεν σταματούσαν ποτέ. Πάντα θα βρισκόταν κάποιος στις μπάντες που έπαιζε που θα ήθελε να συνδεθεί ερωτικά μαζί της. Εκείνη τους απαντούσε ευθαρσώς πως δεν ήθελε με τίποτα να πάει με μουσικό. Κάποτε, ένας αψίκορος μουσικός τράβηξε μαχαίρι μπροστά της και την απείλησε να την χαρακώσει στο πρόσωπο. Διατηρώντας την ψυχραιμία της, του απάντησε να χαλαρώσει κι ύστερα έφυγε από το γκρουπ.
Για ένα σύντομο διάστημα έμεινε στο Λος Άντζελες και βρέθηκε στο κατώφλι της μπάντας που διατηρούσε ο Τζορτζ Κλίντον, αλλά τελικά δεν δέχθηκε την πρόταση που της έκανε να γίνει μέλος. Ύστερα, έκανε τουρ με την Εττα Τζέιμς, αλλά, εκεί, γύρω στις αρχές του '70, αποφάσισε πως δεν μπορούσε να αντέξει την κούραση των περιοδειών και επέστρεψε στο Νάσβιλ με σκοπό να κουράρει την ηλικιωμένη μητέρα της.
Κάπου εκεί, το άστρο της άρχισε να ξεθωριάζει. Ακόμη και οι ένθερμοι υποστηρικτές της πίστεψαν πως εξαφανίστηκε, ενώ δεν έλειψαν και οι αστικοί μύθοι που έλεγαν πως είχε δολοφονηθεί στη Βραζιλία. Το 2010, όμως, το CBC Radio της έκανε ένα αφιέρωμα στο οποίο δηλωνόταν επισήμως ότι ήταν ζωντανή.
Την τελευταία δεκαετία, έστω και σποραδικά, άρχισαν να βγαίνουν στον Καναδά διάφορες παλιές δουλειές της. Ωστόσο, η τωρινή ρετροσπεκτίβα, φέρει, για πρώτη φορά, τη σύμφωνη γνώμη της Σέιν και είναι μια συνολική αποτίμηση της ζωής της. Μάλιστα, είναι η πρώτη φορά που η Σέιν δηλώνει δημόσια πως είναι τρανς, σε αντίθεση με παλαιότερες συνεντεύξεις της που άφηνε το θέμα να αιωρείται. Ο άνθρωπος που την έπεισε να βγει ξανά προς τα έξω, ο Ντάγκλας ΜακΓκόουν της Numero Group, σημειώνει πως η Σέιν μπορεί να γίνει το ζωντανό παράδειγμα για τα νέα παιδιά, καθώς πάλεψε για τα δικαιώματά της πριν καν ακόμη αυτά αποκτήσουν ένα όνομα.
Παρά την προχωρημένη ηλικία της, η Σέιν σκοπεύει να εμφανιστεί ξανά στο πάλκο δίχως όμως να βάζει συγκεκριμένα πλάνα στο μυαλό της. Επί του παρόντος, δέχεται με ευχαρίστηση τα θετικά σχόλια του κόσμου γι' αυτή την επανεμφάνιση: «Ερχονται άνθρωποι και μου λένε ένα ευχαριστώ γιατί χάρη σε εμένα μπόρεσαν να έχουν τη δική τους ζωή. Γι' αυτό βρέθηκα εκεί που βρέθηκα. Η προσέγγισή μου ήταν πάντα να κάνω τους ανθρώπους να σταθούν απέναντι στα κακώς κείμενα. Δεν σκύβω, δεν υποκλίνομαι. Το μόνο που μπορώ να χαμηλώσω είναι η κορφή του κεφαλιού μου. Αυτή είναι η Τζάκι!».
