Στο σπίτι μας δεν είχαμε ποτέ κατοικίδια. Θρυλούνταν, δια στόματος μαμάς, ότι κάποτε, όταν ήταν παιδί, η γάτα του σπιτιού, η Λιλίκα σάλταρε στην κατσαρόλα με τον τραχανά, καθώς η γιαγιά μαγείρευε. Μια ολοζώντανη γάτα να σαλεύει στο τσουκάλι της ημέρας. Φρίκη!
Η συνέχεια εξίσου ανατριχιαστική· κόκκοι τραχανά και λιωμένου τυριού, κολλημένοι στο γκρίζο τρίχωμα της καψαλισμένης γάτας, να πετιώνται στο πεντακάθαρο σπίτι, καθώς η έρμη έτρεχε πέρα-δώθε και φρέναρε και τιναζόταν για να ανακουφιστεί απ' το τσουρούφλισμα και την τρομάρα.
Ακούσιο μεν, τερατώδες σφάλμα, όμως, για τη γάτα, που πήρε στο λαιμό της την έννοια της φιλοζωίας για δυο γενιές, τουλάχιστο. Αυτή τη φορά, ωστόσο, πήρε χάρη, αν και η γιαγιά το θεώρησε τρομερή γρουσουζιά, «η παλιόγατα να μαγαρίσει το φαΐ».
Μιαν άλλη φορά, όμως, Χριστούγεννα, το σφάλμα αποδείχτηκε ασυγχώρητο: η γάτα σάλταρε στο χριστουγεννιάτικο δέντρο, νομίζοντας για αληθινά πουλιά εκείνα τα υπέροχα ψεύτικα παιχνίδια, που το στόλιζαν...
Μαζί με το χριστουγεννιάτικο δέντρο, καθαιρέθηκε, δια παντός, η φιλοζωία της οικογένειας. Το μέτρο, αληθινά, σκληρό. Ο παππούς, κατόπιν ρητής και αδιαπραγμάτευτης εντολής της γιαγιάς, έβαλε τη γάτα σ' ένα τσουβάλι, το έδεσε, σφιχτά-σφιχτά μ' ένα καλώδιο και το πέταξε στη λίμνη.
Στο παιδικό μου μυαλό η γάτα, ως άλλο Καπλάνι υποβρύχιας βιτρίνας, συνάντησε, στον πάτο της λίμνης την Κυρα-Φροσύνη, χλωμή και λίγο «αφηρημένη», έτσι όπως την είχα δει πριν λίγο καιρό στο Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων. Και στο υγρό φόντο τα χέλια, που φτάνουν από το Ιόνιο στη ζέστη και την ασφάλεια της λίμνης για το μήνα του μέλιτος και την αναπαραγωγή.
Αλλά ο παππούς δεν έκανε κόμπο στο καλώδιο. Δεν είμαι καν σίγουρη αν, τελικά, πέταξε τη γάτα στη λίμνη. Γιατί το επόμενο πρωί, κουνάμενη - σεινάμενη, εμφανίστηκε έξω απ' την πόρτα του σπιτιού, νιαουρίζοντας με θρίαμβο και σκέρτσο. Το «κακό» παρέμεινε, έτσι, χωρίς να τριτώσει. Η Λιλίκα είχε νικήσει. Με την ανάλογη προπέτεια κατσικώθηκε για τα καλά στο μεγάλο τουρκόσπιτο του Κάστρου για πολλά-πολλά χρόνια ακόμα, μέχρι που -μεγαλοκοπέλα πια- ερωτεύτηκε ένα γάτο, που μπαινόβγαινε στη Συναγωγή και τα πέριξ. Έφυγαν μαζί, σαν άλλη Βλαχοπούλου με το Μπάρκουλη, με άγνωστο προορισμό.
Αυτή η ιστορία είχε καταγραφεί στο παιδικό μου κεφάλι, ως εμπειρία από το γατίσιο βασίλειο, μέχρι την ηλιόλουστη εκείνη ημέρα, αρχές καλοκαιριού του 1979, σημαδιακή για την ιστορία της οικογένειας: τη μέρα που έφτασε στο σπίτι το καινούριο σαλόνι. Άνετες, μεγάλες πολυθρόνες σε σκούρο καφέ βελούδο, που μέσα τους τα παιδικά σωματάκια χάνονταν, βουλιάζοντας. Θρόνος οικογενειακής γαλήνης και σύμβολο ευτυχίας, όπως όλα τα οικιακά -και όχι μόνο- αξεσουάρ της δεκαετίας του '70 και του '80.
Το καινούριο σαλόνι ασφυκτιούσε στο ζεστό απόγευμα, σαν αυτά που περιγράφει ο Καραγάτσης στον «Λιάπκιν» του· απόγευμα που ορμούσε από το ισόγειο μπαλκόνι τού δωματίου στη Σωρανού, συνοικία Ιπποκράτους. Η πόρτα του σαλονιού κλειστή για να μη μπαίνουν οι μυρωδιές της κουζίνας αλλά η μπαλκονόπορτα της βεράντας ανοιχτή για να λαφρώνει, κάπως, η μικροαστική ατμόσφαιρα του -απρόσμενα πολυτελούς- σαλονιού. Από κει σάλταρε η γάτα. Αυτή τη φορά τρισδιάστατη, αναπνέουσα, ολοζώντανη γάτα, κι όχι απλά η γάτα-comic, που έβλεπα στα καρέ της μητρικής αφήγησης.
Η τρισδιάστατη γάτα δεν ήταν μόνη. Αλλιώς δε θα διάλεγε το σαλόνι μας, αλλά μάλλον καμμια τσάρκα στο ανάχωμα, στο ποτάμι ή σε κανένα σκουπιδοτενεκέ τής συνοικίας. Είχε αίσθημα ευθύνης και βέβαια δεν ήταν μια τυχαία γάτα αφού οσμίστηκε τη σημειολογία του οικογενειακού συμβόλου. Και όχι μόνο: η γάτα ήταν καλά πληροφορημένη. Συνοικία Ιπποκράτους, οδός Σωρανού. Όλοι οι γιατροί στα πόδια της. Ο ιδανικός τόπος για να απελευθερώσει τις μητρικές της -επείγουσες- ανάγκες.
Η γάτα ήταν έγκυος. Και κατέφυγε στο τρέχον σύμβολο της οικογενειακής εστίας: στο καινούριο μας σαλόνι, προσομοίωση φάτνης για το επικείμενο μωρό της. Στρογγυλοκάθισε στα βελούδα κι άρχισε ασκήσεις αναπνοής για ανώδυνο τοκετό (!). Προφανώς δε θα' ταν και το ευκολότερο για μια γάτα να προετοιμαστεί για γέννα μέσα στη λάβα του θεσσαλικού κάμπου. Γι' αυτό θα πρέπει να απαιτήθηκε κόπος. Τριψίματα συνεχή στα τοιχώματα των πολυθρόνων για να καλμάρουν οι πόνοι, ανάσκελα ξισίματα στην πλάτη, πηδήματα και ισορροπίες ακροβολιστού στην...ανωδομή των ερεισίνωτων και των ερεισίχειρων μπας και ξαλαφρώσει μια ώρα αρχύτερα.
Η γάτα, μετά από ώρες μανιωδών τριψιμάτων, αέναων τουμπών και χοροπηδημάτων στο βελούδινο τραμπολίνο -σάμπως ήταν και κανένας παρών να παρακολουθήσει το δρώμενο στις λεπτομέρειές του;- θα πρέπει να περιήλθε σε κατάσταση αθυμίας -hang over, επί του βρετανικότερου.
Σε αυτή τη φάση άρχισε, μάλλον, η παραγωγή ήχων. Γουργουρίσματα και βραχνά βογγο-νιαουρισματάκια αλλά κι όλες οι συνοδές βιολογικές λειτουργίες παραγωγής θηλαστικών: διαστολή μήτρας, σπασμένα νερά και άλλα τέτοια...
Και τότε η πόρτα άνοιξε. Η μαμά -ω! της συμπτώσεως- στη φάση που κάποια άλλη προσπαθούσε να γίνει μάνα, θέλησε να επιθεωρήσει ή απλά να χαρεί για άλλη μια φορά, με την επιβεβαίωση ότι το υπέροχο, πανάκριβο ολοκαίνουριο σαλόνι, ήταν στη θέση του. Όχι μόνο ήταν στη θέση του, αλλά εξασφάλισε θέση...νοσηλείας σε μιαν εγκυμονούσα μάνα. Η γάτα, στην αιφνίδια, μοιραία συνάντηση, δεν είχε πλέον πάνω της άλλες τρίχες να της σηκωθούν· τις είχε αφήσει όλες στο καφέ -άσπρο πια, από το μάδημα- βελούδο σαλόνι.
Τις κραυγές του επώδυνου τοκετού έβγαλε η μαμά μου στη θέση τής γάτας. Αλλαγή ρόλων για μάνα και παρολίγον μάνα στο σαλόνι της οικογένειας το 1979...
Λογικά, μια τρίτη γατο-εμπειρία με περιμένει, όπου να' ναι...
