Ένα μουσείο στο Παρίσι εκθέτει, τον έναν δίπλα στον άλλον, δυο πίνακες που αποδίδονται στον Ιταλό ζωγράφο Μικελάντζελο Μερίζι ντα Καραβάτζιο, αφήνοντας στους επισκέπτες να αποφασίσουν ποιος είναι ο αυθεντικός.
Η διαμάχη για το ποια από τις δύο εκδοχές του πίνακα «Η Μαρία Μαγδαληνή σε έκσταση» είναι η αυθεντική, ή ίσως και καμία από αυτές, έχει ξεσπάσει ανάμεσα στους μελετητές του Ιταλού ζωγράφου από τότε που το παρισινό μουσείο Jacquemart-André αποφάσισε να εκθέσει τα δυο έργα ταυτόχρονα.
To 2014 η κορυφαία μελετήτρια του Καραβάτζιο, Μίνα Γκρεγκόρι, αναγνώρισε ως αυθεντικό τον πρώτο πίνακα που δημιουργήθηκε το 1606.
Ο πίνακας ήταν κομμάτι μιας ιδιωτικής συλλογής και ο Τύπος χαιρέτισε το γεγονός ως «την ανακάλυψη του αυθεντικού 'Η Μαρία Μαγδαληνή σε έκσταση'».
Το δεύτερο, γνωστό ως «Klein Magdalena», βρέθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, από τον κριτικό Ρομπέρτο Λόνγκι. Μεταγενέστερα, ο ιστορικός της τέχνης Μαουρίτσιο Μαρίνι υποστήριξε την αυθεντικότητά του. Και αυτός αποτελεί κομμάτι ιδιωτικής συλλογής.
Σήμερα οι ειδικοί είναι διχασμένοι για το αν οι πίνακες δημιουργήθηκαν από τον Ιταλό καλλιτέχνη. «Είναι ασυνήθιστο να βλέπεις και τις δύο εκδοχές μαζί», δήλωσε στο Art Newspaper ο Χερτ Γιαν βαν ντερ Σμαμ, καθηγητής ιστορίας της τέχνης στο πανεπιστήμιο του Λέιντεν.
«Γι αυτό έχει ενδιαφέρον να βλέπεις τη μια δίπλα στην άλλη. Αλλά να έχετε στο μυαλό σας, πως και οι δυο εκδοχές αποτελούν αντίγραφα του 17ου αιώνα, ενός έργου που είτε έχει χαθεί, είτε δεν έχει εντοπιστεί.»
Από την πλευρά του, ο Τζον Γκας, ένας ιστορικός τέχνης στο Πανεπιστήμιο του Αμπερντίν, δήλωσε στην εφημερίδα πως είχε αμφιβολίες για τον πίνακα που η Γκρέγκορι απέδωσε στον Καραβάτζιο το 2014.
«Οι περισσότεροι μελετητές», πρόσθεσε ο βαν ντερ Σμαμ, «έχουν αμφιβολίες γι αυτή την εκδοχή». Υπάρχουν τουλάχιστον οχτώ γνωστές αναπαραγωγές του έργου από συνεχιστές του καλλιτέχνη.
Από την πλευρά της, η Γκρεγκόρι, γράφει στον κατάλογο της έκθεσης πως «η εκτέλεση και η στιλιστική εξέταση του πίνακα αδιαμφισβήτητα επιβεβαιώνουν πως πρόκειται για το χέρι του καλλιτέχνη», κάνοντας παράλληλα λόγο για την «ποιότητα της εργασίας» και την «ένταση της έκφρασης».
Οι μελετητές ωστόσο, φαίνεται να συμφωνούν στα οφέλη που έχει η δημόσια σύγκριση των έργων. «Δεν είναι ασυνήθιστο οι εκθέσεις να παρουσιάζουν εκδόσεις ενός έργου για μελέτη», δήλωσε στην Art Newspaper o Ρίτσαρτ Σπίαρ, ειδικός του μπαρόκ στο Πρίνστον.
«Πράγματα, αυτό είναι από τα καλύτερα πράγματα που μπορούν να κάνουν οι εκθέσεις για να προωθήσουν την έρευνα. Και μια καλή ευκαιρία για να σχηματίσετε γνώμη.»
Ο Ντόσον Καρρ, που διοργάνωσε την έκθεση του Καραβάτζιο στην εθνική πινακοθήκη του Λονδίνου το 2005, πήγε παραπέρα. «Δεν έχει σημασία που καταλήγουν μεμονωμένα οι μελετητές, το σημαντικό είναι πως οι πίνακες βλέπονται και συγκρίνονται.»
Με πληροφορίες από το Artnet
σχόλια