«ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΟ ΝΑ ΓΕΡΝΑΣ, κανείς δεν αμφιβάλλει γι' αυτό. Φανταστείτε τώρα πόσο πιο δύσκολο είναι να γερνάς και να ανήκεις στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, μια μερίδα του πληθυσμού που δέχεται κοινωνικές διακρίσεις λόγω του σεξουαλικού προσανατολισμού, της ταυτότητας ή των χαρακτηριστικών φύλου των ατόμων που την αποτελούν» λέει ο Γιάννος Κανελλόπουλος, ιδρυτής και υπεύθυνος της ομάδας των Proud Seniors Greece.
Διότι, μολονότι για τους ετερόφυλους ηλικιωμένους η αποδοχή και η υποστήριξη από την οικογένεια είναι σε γενικές γραμμές δεδομένη, όπως και τα προνόμια από τις υπηρεσίες φροντίδας, τα ΛΟΑΤΚΙ+ ηλικιωμένα άτομα δεν έχουν την ίδια αντιμετώπιση, μια και συχνά δεν είναι αποδεκτά και δεν προστατεύονται ούτε από την οικογένειά τους αλλά ούτε και από την κοινωνία ή την πολιτεία. Αποτέλεσμα; Να βιώνουν τον στιγματισμό, τις διακρίσεις και την απομόνωση, ακόμα σε αυτή την προχωρημένη φάση της ζωής τους.
«Η κοινότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ηλικιωμένων ατόμων αποτελεί την πλέον παραμελημένη κοινότητα της ελληνικής κοινωνίας» λέει η Ντόρα Αλιγιζάκη, ψυχολόγος - υποψήφια διδάκτωρ και μέλος των Proud Seniors Greece, της ομάδας που δημιουργήθηκε πριν από μια πενταετία, όταν τα ιδρυτικά της μέλη έζησαν από κοντά τη βαριά ασθένεια και κατάληξη ενός τρανς ηλικιωμένου ατόμου και παρατήρησαν τις διακρίσεις και τα σοβαρά προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει ένα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο μεγαλύτερης ηλικίας.
«Ουσιαστικά, εκτός των πιθανών οργανικών προβλημάτων που έχουν να αντιμετωπίσουν ως άτομα τρίτης και τέταρτης ηλικίας, υπάρχουν παράγοντες που τα τοποθετούν σε μια a priori δυσμενέστερη θέση. Γενικότερα, τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας έρχονται αντιμέτωπα με το φαινόμενο του ageing, δηλαδή τον στιγματισμό τους ως κατώτερων όντων απλώς επειδή γερνούν. Εκτός του ageing, όμως, που επηρεάζει το σύνολο των ηλικιωμένων ατόμων, ΛΟΑΤΚΙ+ και μη, η συγκεκριμένη κοινότητα έχει να διαχειριστεί επίσης συμπεριφορές ομοφοβίας, τρανσφοβίας και σεξισμού.
Η οργάνωση των Proud Seniors Gr είναι ανοιχτή και προσιτή σε όλα τα άτομα, ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου, θρησκείας, εθνικότητας, χρώματος ή φυλής. Είναι διεθνής συλλογικότητα, υποστηρίζοντας όλα τα ευάλωτα υποκείμενα με κάθε μέσο και τρόπο, μακριά από στερεότυπα, προκαταλήψεις και σεξιστικά αναχρονιστικά πρότυπα.
Η ίδια η ταυτότητα των ατόμων, δηλαδή, νοηματοδοτείται ως "μη κανονική" και κατ' επέκταση ως στιγματισμένη, κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα ηλικιωμένα ΛΟΑΤΚΙ άτομα να βιώνουν συχνά έναν διπλό στιγματισμό που τους δημιουργεί τόσο ψυχική δυσφορία όσο και συμπεριφορές "επιστροφής στην ντουλάπα", ώστε να προστατευτούν από τυχόν κακοποιητικές συμπεριφορές» λέει η Ντόρα Αλιγιζάκη.
Τα προβλήματα είναι ακόμα πιο έντονα όταν αυτά τα άτομα είναι μη αυτοεξυπηρετούμενα ή εγκαταλελειμμένα από τις οικογένειές τους, γι' αυτό έχουν την ανάγκη της στήριξη από την κοινωνία και τις δομές φροντίδας.
«Σε ένα σύστημα φροντίδας ατόμων 65+, που χωλαίνει έτσι κι αλλιώς, κατανοείτε ότι ακόμα και εκεί παρατηρούνται διακρίσεις. Υπάρχουν προνομιούχα άτομα που ανταποκρίνονται στη στερεοτυπική εικόνα περί ηλικιωμένων και τους παρέχεται καλύτερη φροντίδας σε σχέση με μη προνομιούχες κοινωνικά οντότητες. Μια λευκή cis straight γυναίκα, επί παραδείγματι, η οποία εκπροσωπεί μια οικεία εικόνα της λέξης "γιαγιά", όταν βρεθεί σε ένα ελληνικό γηροκομείο, συνοδευόμενη από τα παιδιά της, θα δεχτεί μια πιο ολιστική φροντίδα, βασισμένη στον σεβασμό και την αξιοπρέπεια, σε σχέση με μια trans γυναίκα 80 ετών, που πιθανό να μην έχει μια αντίστοιχης νομοθετικής μορφής οικογένεια. Οι προηγούμενες εμπειρίες διακρίσεων που έχουν βιώσει τα ΛΟΑΤΚΙ+ ηλικιωμένα άτομα δρουν αθροιστικά, με αποτέλεσμα να είναι απρόθυμα να αποκαλύψουν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου τους» επισημαίνει η κ. Αλιγιζάκη.
Σύμφωνα με τη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία, η συσσώρευση τέτοιου τύπου εμπειριών εμποδίζει τελικά τους ηλικιωμένους ΛΟΑΤΚΙ+ ακόμα και να απευθυνθούν σε επίσημες υπηρεσίες φροντίδας και υποστήριξης. Ωστόσο, καθυστερώντας να ζητήσουν στήριξη, στην πραγματικότητα αυξάνουν την ανάγκη τους για υπηρεσίες φροντίδας.
Ακόμα όμως και αν απευθυνθούν σε μια μονάδα παροχής φροντίδας ηλικιωμένων, δυστυχώς η κατάσταση σε αρκετά ελληνικά γηροκομεία (ιδιωτικά και δημόσια) αποτελεί αγκάθι για τους επαγγελματίες υγείας που επιθυμούν να εφαρμόσουν μια ανθρωπιστική προσέγγιση. Το προσωπικό των δομών (νοσηλευτές, γιατροί, φυσιοθεραπευτές, ψυχολόγοι) στην πλειοψηφία του δεν γνωρίζει, δεν έχει εξειδικευτεί και κατ' επέκταση δεν δύναται να στηρίξει ισότιμα και με σεβασμό ηλικιωμένα άτομα που ανήκουν στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Η άγνοια και η απουσία εκπαίδευσης ευαισθητοποίησης των επαγγελματιών οδηγούν συχνά σε συμπεριφορές που δεν παρέχουν ποιοτική φροντίδα και πολλές φορές αγγίζουν τα όρια της παραμέλησης και της κακοποίησης.
«Είναι αδύνατο να μην αναφερθούμε στο άκρως κατακριτέο περιστατικό που διαδραματίστηκε στη μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων "Καλλιμανοπούλειο", όταν ο Αμβρόσιος εξαπέλυσε το μίσος του εναντίον ενοίκου του γηροκομείου, εκδιώχνοντάς τον λόγω "ανεπιθύμητου σεξουαλικού προσανατολισμού"! Τέτοιου είδους απαράδεκτες συμπεριφορές θυμίζουν περισσότερο Μεσαίωνα, παρά 21ο αιώνα.
Ως proud seniors αγωνιζόμαστε για τη δημιουργία μονάδων φροντίδας ηλικιωμένων που θα αποτελούν ασφαλείς χώρους για όλα τα άτομα. Για χώρους που θα στελεχώνονται από εξειδικευμένο προσωπικό και θα δίνουν το αυτονόητο και αναφαίρετο δικαίωμα σε όλα τα ΛΟΑΤΚΙ+ ηλικιωμένα άτομα να είναι ορατά με τον τρόπο που επιθυμούν, χωρίς διακρίσεις και συμπεριφορές αποκλεισμού. Επιπλέον, χρειάζεται σωστή και πλήρης εκπαίδευση του προσωπικού που εργάζεται στους παραπάνω χώρους έτσι ώστε να μην παρατηρούνται φαινόμενα κακοποίησης (λεκτικής ή άλλης) λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου, αλλά να χτίζονται ασφαλή περιβάλλοντα δημιουργίας και έκφρασης» τονίζουν οι άνθρωποι της οργάνωσης.
Ανάμεσα στους στόχους και τις διεκδικήσεις τους είναι και η δωρεάν παροχή παρηγορητικής φροντίδας από σωστά εκπαιδευμένους ειδικούς σε χρόνιους πάσχοντες, με σκοπό την ψυχική τους ενδυνάμωση, η άμεση συνταξιοδότηση και ασφάλιση ηλικιωμένων ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και ειδικότερα των trans ατόμων που ενδέχεται να μην έχουν πόρους διαβίωσης, εξαιτίας αποκλεισμού στην εργασία (σεξεργάτες/-τριες) λόγω ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου, αλλά και η παροχή νομικής και κοινωνικής στήριξης στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων, αναφέρει ο Γιάννος Κανελλόπουλος.
Από το 2015 μέχρι σήμερα η ομάδα λειτουργεί με βάση τρεις άξονες. O πρώτος αφορά τη διαμεσολάβηση ατόμων ηλικιών 50+ σε θέματα τα οποία αιτείται η οργάνωση. Για παράδειγμα, ψυχολογική στήριξη, θέματα υγείας, διαμεσολάβηση σε διάφορες υπηρεσίες, ακόμα και βοήθεια στο σπίτι.
Τον Μάρτιο του 2020, κατά τη διάρκεια του lockdown, άνοιξε και μια τηλεφωνική γραμμή στήριξης, σε συνεργασία με τους ψυχολόγους και την κοινωνική λειτουργό της οργάνωσης, παρέχοντας ψυχολογική στήριξη ή άλλη διαμεσολάβηση σε ΛΟΑΤΚΙ+ ηλικιωμένα άτομα που είχαν ανάγκη. Επιπλέον, υπάρχει τηλεφωνική γραμμή επικοινωνίας (6973 355124) για την ικανοποίηση διαφόρων αιτημάτων.
Ο δεύτερος άξονας αφορά την ψυχαγωγία των ατόμων. Δημιουργώντας ασφαλή περιβάλλοντα έκφρασης και επικοινωνίας, οργανώνονται βραδιές και εκδηλώσεις χαλάρωσης και επικοινωνίας με σκοπό την ενδυνάμωση των σχέσεων των μελών ‒ οι εκδηλώσεις αυτές είναι ανοιχτές σε όλους. Σε αυτό το πλαίσιο εγκαινιάστηκε πριν από λίγες ημέρες και η Πολύχρωμη Λέσχη Βιβλίου. «Είναι δημιούργημα των μελών της συλλογικότητάς μας και έχει στόχο, μέσα από τακτικές συναντήσεις και προτεινόμενες αναγνώσεις βιβλίων, να δώσει την ευκαιρία στα μέλη μας να γνωριστούν καλύτερα, ενδυναμώνοντας τις μεταξύ τους σχέσεις τους και την επικοινωνία όλων των ηλικιακών ομάδων, μια και είναι ανοιχτή σε κάθε ηλικία, ειδικότερα σε εκείνες των μεγαλύτερων ΛΟΑΤΚΙ συνανθρώπων μας.
Η Πολύχρωμη Λέσχη Βιβλίου απευθύνεται σε όλα τα άτομα, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου, θρησκείας, εθνικότητας, χρώματος ή φυλής. Είναι φιλική σε όλα τα ευάλωτα υποκείμενα, μακριά από στερεότυπα, προκαταλήψεις και σεξιστικά αναχρονιστικά πρότυπα, προσφέροντας ένα ασφαλές περιβάλλον έκφρασης» λέει ο κ. Κανελλόπουλος.
Ο τρίτος άξονας εργασιών είναι ο πολιτικός. Σκοπός είναι να γίνεται ενημέρωση σε θέματα που αφορούν τα άτομα ηλικίας 50+ τόσο εντός της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας όσο και στην κοινωνία των πολιτών, δημιουργώντας την απαραίτητη ορατότητα.
«Το 2018 η συλλογικότητά μας κατέθεσε έκθεση στην Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών, προκειμένου να ενταχθεί η ΛΟΑΤΚΙ6+ κοινότητα (ηλικίες 50+) στο πολύ σημαντικό Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την άνοια και τη νόσο Αλτσχάιμερ. Σκοπός είναι να υπάρξει μεγαλύτερη ορατότητα και σεβασμός των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων ηλικίας 50+ σε θέματα υγείας (στη δημόσια ψυχική υγεία αλλά και στη γενικότερη παροχή υπηρεσιών υγείας και σωματικής φροντίδας), εντάσσοντάς τα με ορατότητα σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου στο γενικότερο πληθυσμιακό σύνολο αντίστοιχων ηλικιών.
Τον φετινό Ιούνιο πραγματοποιήσαμε συνάντηση με εκπροσώπους από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ). Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην άμεση ανάγκη δημιουργίας χώρου φιλοξενίας ΛΟΑΤΚΙ+ ηλικιωμένων ανθρώπων και κυρίως των ηλικιωμένων τρανς υποκειμένων, τα οποία αποτελούν την πλέον ευάλωτη ομάδα της κοινότητάς μας, που χρήζει φροντίδας, εξαιτίας του αποκλεισμού τους από την επιλογή νόμιμης εργασίας κατά τη νεότητά τους λόγω της διαφορετικής ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου, με αποτέλεσμα την απουσία ασφάλισης και τη δύσκολη καθημερινότητα. Τονίσαμε την επιβεβλημένη ανάγκη εκπαίδευσης των ατόμων που εργάζονται στις δομές φιλοξενίας, ώστε τα μεγαλύτερης ηλικίας ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να μην αναγκάζονται να βιώνουν συμπεριφορές κακοποιητικές ή που στιγματίζουν αλλά να απολαμβάνουν ένα ασφαλές περιβάλλον που θα ενθαρρύνει την έκφραση και την ψυχική ηρεμία» λέει ο κ. Κανελλόπουλος.
Πώς μπορεί σας βρει κανείς και να επικοινωνήσει μαζί σας;
Η οργάνωση των Proud Seniors Gr είναι ανοιχτή και προσιτή σε όλα τα άτομα, ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου, θρησκείας, εθνικότητας, χρώματος ή φυλής. Είναι διεθνής συλλογικότητα, υποστηρίζοντας όλα τα ευάλωτα υποκείμενα με κάθε μέσο και τρόπο, μακριά από στερεότυπα, προκαταλήψεις και σεξιστικά αναχρονιστικά πρότυπα.
Από το 2015 που ιδρύθηκε έως και σήμερα λειτουργεί με όρους αυτο-οργάνωσης, κατ' επιλογήν των μελών. Οικονομικά ενισχύεται είτε μέσω δράσεων είτε μέσω εισφορών των μελών ή άλλων χρηματικών δωρεών. Τα μέλη της οργάνωσης βρίσκονται σταθερά και τυπικά μια φορά τον μήνα, όπως και το Δ.Σ. Σχετικές ενημερώσεις θα βρείτε στις σελίδες μας στο Facebook αλλά και στο mail μας.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
σχόλια