ΤΥΧΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ
Ξεκίνησαν χθες οι εμβολιασμοί.
Αυτό το χρωστάμε σε όσους αγωνίστηκαν για να μπει η χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε όσους υπερασπίστηκαν την ιδέα της Ευρώπης. Πριν από σχεδόν μισό αιώνα.
Και σε όσους την υπερασπίστηκαν, όταν βρέθηκε με το μισό πόδι εκτός με εκείνο το παρανοϊκό δημοψήφισμα του 2015.
Όλα τα υπόλοιπα (πολλά / λίγα εμβόλια, έφθασαν έγκαιρα / καθυστέρησαν, νωρίς / αργά η ανοσία του πληθυσμού, κ.ο.κ.) είναι να έχουμε να λέμε.
• • •
ΤΟ ΚΑΛΟ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΚΑ ΝΕΑ
Το καλό νέο είναι ότι ξεκίνησε ο εμβολιασμός στη χώρα μας, στην Ευρώπη και σε αρκετές χώρες του κόσμου. Πρόκειται για την αρχή του τέλους της πανδημίας, και σωστά υμνήθηκε ως τέτοια.
Τα κακά νέα είναι ότι τουλάχιστον το επόμενο εξάμηνο τα πράγματα είναι δύσκολα.
Με 3.000 ημερήσια κρούσματα τις τελευταίες μέρες, το Ισραήλ επέβαλε την Κυριακή το τρίτο του lockdown, για δύο τουλάχιστον εβδομάδες.
Ο Άντονι Φάουτσι και ο επικεφαλής ιατρός των ΗΠΑ, Τζέρομ Άνταμς, φοβούνται έξαρση της πανδημίας μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων στη χώρα, στην οποία πέθανε εξαιτίας του ιού 1 άτομο στα 1.000. Τη βδομάδα πριν από τα Χριστούγεννα, 1.000.000 άτομα ταξίδεψαν αεροπορικώς καθημερινά.
Η Κίνα ανέφερε χθες 21 νέα κρούσματα, ενώ προχθές 22. Στην Αφρική, εμφανίζεται έξαρση των κρουσμάτων (τα κρούσματα στη Νότιο Αφρική ξεπέρασαν το 1 εκατομμύριο). Αυξάνονται οι χώρες που ανακοίνωσαν κρούσματα του νέου μεταλλαγμένου ιού (π.χ. Ιορδανία).
Το χειρότερο, όμως, είναι ότι αυξάνεται η απειθαρχία. Κάπου 200 Βρετανοί, που είχαν υποχρεωθεί σε καραντίνα 10 ημερών σε ελβετικό σταθμό του σκι, διέφυγαν κρυφά (!) τη νύκτα, ενώ στο Παρίσι προφυλακίστηκαν τέσσερα άτομα, ύποπτα για την οργάνωση παράνομων πάρτι.
• • •
NICIA CINAEDE CACATOR
Αρχαιολόγοι έφεραν στο φως για πρώτη φορά ολόκληρο κατάστημα «street food» στην Πομπηία. Δεν είναι το πρώτο θερμοπώλιο (thermopolium) που έχει βρεθεί, αλλά αυτό έχει άθικτες νωπογραφίες, βρέθηκαν κεραμικά αγγεία που χρησιμοποιούνταν ως μαγειρικά σκεύη, φιάλες κρασιού και αμφορείς, ακόμη και ίχνη τροφών. Πρόκειται για εντυπωσιακό εύρημα, το οποίο δικαίως έκανε τον γύρο του κόσμου.
Πολλά μένουν να απαντηθούν, αλλά το πρώτο που τράβηξε την προσοχή ήταν μια χαραγμένη φράση στο πάνω μέρος του πλαισίου της νωπογραφίας του δεμένου σκύλου: NICIA CINAEDE CACATOR.
Μια μικρή σπαζοκεφαλιά. Νικίας είναι ο απελεύθερος Έλληνας ιδιοκτήτης του θερμοπωλίου ή το όνομα του σκύλου; Ποια είναι η σωστή απόδοση «Ο Νικίας (είναι) ξεδιάντροπος χέστης» ή «Ο Νικίας αφοδεύει σαν κίναιδος»; Πρόκειται για πείραγμα ή για προσβολή; Δύσκολη η απάντηση, αλλά το βέβαιο είναι ότι δεν ανακαλύψαμε εμείς τις βωμολοχίες.
Παρεμπιπτόντως, περιμένοντας τους γλωσσολόγους να μας διαφωτίσουν, υιοθετώ την απόδοση «θερμοπώλιο» και όχι «θερμοπωλείο» για το thermopolium, σύμφωνα με το Μεγάλο Λεξικό του Δημητράκου και το Liddell – Scott. Αμφότερες οι λέξεις απουσιάζουν από το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής και το λεξικό του Μπαμπινιώτη.
• • •
ΔΥΟ ΤΡΟΠΟΙ ΣΚΕΨΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΪ-ΒΑΣΙΛΗ
Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες επανέρχεται το ερώτημα αν πρέπει να λέμε στα παιδιά την αλήθεια για τον Άι Βασίλη. Υπάρχουν βασικά δύο τρόποι με τους οποίους προσεγγίζεται το ερώτημα.
Ο πρώτος, που δεν μου αρέσει και θα τον βάπτιζα «ανυπόφορο ορθολογισμό», ισχυρίζεται ότι οι γονείς που κρύβουν από τα παιδιά τους την αλήθεια για τον Άι Βασίλη τα περιορίζουν διανοητικά και ψυχικά· διαιωνίζουν την παιδική τους ευπιστία, αντί να αναπτύσσουν το κριτικό τους πνεύμα· και η στάση τους ισοδυναμεί ουσιαστικά με κατάχρηση εξουσίας. Επί παραδείγματι, ο καθηγητής γνωσιακών επιστημών, Φρανκ Ρέιμους, λυπάται που η ελευθερία της συνείδησης των παιδιών χλευάζεται, και διατείνεται ότι «οι λόγοι να μην πιστεύουμε σε κάποιον Θεό είναι οι ίδιοι με εκείνους για να μην πιστεύουμε στον Άι Βασίλη».
Ο δεύτερος μου αρέσει. Η Μάργκαρετ Μήντ και η Ρόντα Μετρώ αναρωτιούνται γιατί υπάρχουν στις πολιτισμικές παραδόσεις τόσοι πολλοί δωρεοδότες και φίλοι των παιδιών — ο Άγιος Νικόλαος, οι γιαγιάδες Μπαμπούσκα και Μπεφάνα, οι Άι Βασίληδες.
Είναι, λένε, αξιοσημείωτο ότι όλοι αυτοί εμφανίζονται πάνω-κάτω στη μικρότερη ημέρα του έτους, όταν η φύση υπόσχεται ότι το σκληρό κρύο θα τελειώσει. Είναι τότε που οι άνθρωποι χαίρονται και κατακλύζονται από γενναιοδωρία, ιδίως προς τα παιδιά.
Ο Άι Βασίλης είναι ο πιο πρόσφατος δωρεοδότης. Από αυτόν, όπως παλιότερα από τους άλλους, τα παιδιά μπορούν να μαθαίνουν ότι το δώρο και το αντίδωρο που παρέχονται δωρεάν από υπέροχους και άκακους επισκέπτες είναι δείγματα της ευδιάθετης φροντίδας της μητέρας και του πατέρα... Το δώρο είναι είδος ευχαριστήριας προσφοράς.
• • •
ΥΠΕΡΟΧΑ ΜΟΥΡΜΟΥΡΗΤΑ
Τα μουρμουρητά των ψαρονιών είναι μαγευτικό θέαμα. Πανέμορφα μεν, δυσεξήγητα δε. Σύμφωνα με την επικρατούσα θεωρία, αυτοί οι σχηματισμοί εξασφαλίζουν την επιβίωση κάθε πουλιού από τα αρπακτικά πτηνά, υιοθετώντας μια στρατηγική του τύπου «η ισχύς εν τη ενώσει»: τα αρπακτικά μπερδεύονται από την κίνηση, και δεν μπορούν να εστιάσουν σε ένα πουλί και να το αρπάξουν.
Το ενδιαφέρον είναι ότι, ενώ κάθε πουλί ακολουθεί απλούς κανόνες αλληλεπιδρώντας με λίγα άλλα, αναδύεται μια συνολική τάξη, μια συντονισμένη συνολική συμπεριφορά, δίχως να υπάρχει ένα καθοδηγητικό κέντρο. Το χαρακτηριστικό αυτό ενέπνευσε έξυπνους αλγορίθμους βελτιστοποίησης που χρησιμοποιούνται σε οικονομικά προβλήματα και σε προβλήματα μηχανικών.
Η μαγεία, βεβαίως, παραμένει. Στις 31 Δεκεμβρίου 2016, ο Ντάνιελ Μπίμπερ φωτογράφισε μουρμουρητά σε σχήμα πουλιών στην Καταλωνία. Είναι άγνωστο αν ο σχηματισμός ήταν ένα απλό παιχνίδι μιμητισμού ή αν έγινε προκειμένου να τρομοκρατήσει, λόγω του μεγέθους του, κάποιο απειλητικό αρπακτικό.
• • •
Ο ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΜΑΓΟΣ
Θα μπορούσε να είναι αυτός.
Merry Christmas! pic.twitter.com/qB4uDhPBoO
— Buitengebieden (@buitengebieden_) December 25, 2020
• • •
ΤΟ ΡΗΤΟ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
«Ο καλύτερος ίσως συνομιλητής στον κόσμο είναι ο άνθρωπος που βοηθάει τους άλλους να μιλούν».
— Τζων Στάινμπεκ
