— Κατά τη γνώμη σας, ποιο θα είναι το αποτύπωμα της πανδημίας στις ζωές μας;
Προχθές, που ήταν Πάσχα, μαζευτήκαμε σε μια νεοϋορκέζικη αυλή τριάντα άτομα ηλικίας από 20 μέχρι 63 χρόνων, όλοι εμβολιασμένοι εκτός από δύο, που όμως έφεραν τις αρνητικές εξετάσεις Covid μαζί τους. Ήταν η πρώτη φορά που όλοι μας βρεθήκαμε με πάνω από δύο άτομα που δεν ήταν μέλη της οικογένειάς μας. Τα νέα παιδιά που ήταν εκεί κάθε τόσο κοιτούσαν γύρω τους δακρυσμένα από τη χαρά της συνεύρεσης και το τραύμα της απομόνωσης και γιατί δεν ήξεραν ‒όπως κανείς μας δεν ξέρει‒ αν αυτή η συνάντηση θα ξαναγίνει, αν σήμανε το τέλος της απομόνωσης, το τέλος της επικινδυνότητας αυτής της πανδημίας.
Αλλά είναι αυτό το αποτύπωμα που θα μείνει ανεξίτηλο, σαν το σημάδι από την μπότα του Νιλ Άρμστρονγκ στο σεληνιακό χώμα; «Είναι πολύ νωρίς να κρίνουμε», όπως είπε ο Τσου Εν Λάι για τη Γαλλική Επανάσταση. Νομίζω, όμως, ότι το αποτύπωμα αυτής της πανδημίας θα είναι τόσο μεγάλο όσο αυτό της Γαλλικής Επανάστασης, γιατί έχει αλλάξει ήδη (προς το χειρότερο) τις εργασιακές σχέσεις κι έχει σπρώξει στην επιφάνεια και τα τελευταία κατακάθια ρατσισμού και ξενοφοβίας που βρίσκονταν στον ψυχικό πάτο πολλών ανθρώπων.
— Πώς είναι η καθημερινότητα στις ΗΠΑ μετά την ήττα του Τραμπ;
Προσωπικά, το ότι δεν ακούω πια τη φωνή του και δεν βλέπω τη φάτσα του στις ειδήσεις είναι μια τεράστια ανακούφιση. Γενικά, έχουν πέσει οι τόνοι. Το ότι οι εκτελεστικές αποφάσεις που είχε πάρει ο Τραμπ στα τέσσερα χρόνια της προεδρίας του ανακαλούνται καθημερινά από την τωρινή κυβέρνηση δίνει σε όλους μας μια ανάσα. Το ότι καταδικάστηκε ο Σόβιν παμψηφεί ως ένοχος για τη δολοφονία του Φλόιντ είναι ένα μόνο απότοκο της αλλαγής που διαφαίνεται παντού.
Πιστεύω ότι με τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου η Ελλάδα έχασε τη γεω-στρατηγική της σημασία σχετικά τους ιδεολογικούς πολέμους του εικοστού αιώνα. Δεν πρόκειται να ευνοηθεί αλλά ούτε και να ζημιωθεί. Είναι ήδη μια χώρα στην περιφέρεια της περιφέρειας και αν δεν υπήρχε η ανθρωπιστική κρίση των προσφυγικών μετακινήσεων, ίσως κανείς να μην μπορούσε καν να θυμηθεί πού βρίσκεται η Ελλάδα.
— Τι σηματοδοτεί η εκλογή Μπάιντεν;
Ποιος θα το περίμενε ότι ο Μπάιντεν θα έπαιρνε τις ριζοσπαστικές θέσεις και αποφάσεις που έχει πάρει; Ότι θα ήταν ο πρώτος Πρόεδρος μετά τον Κάρτερ που θα έθετε όρους και όρια στον επεκτατισμό των εποίκων του Ισραήλ; Που θα έθετε το θέμα των Παλαιστινίων με τον τρόπο που το έθεσε;
Σήμερα ανακοινώθηκε ότι ο Λευκός Οίκος θα αποδεσμεύσει τις πατέντες των εμβολίων έτσι ώστε το κόστος παροχής τους να ανταποκρίνεται στο κόστος παραγωγής τους. Οι αποφάσεις που έχει πάρει αυτή η κυβέρνηση για την προστασία του περιβάλλοντος είναι οι πιο ριζοσπαστικές όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων. Τον Απρίλιο που μας πέρασε οι απελάσεις ανιθαγενών προσώπων βρέθηκαν στο κατώτατο σημείο στην ιστορία της χώρας. Άρχισε ‒και ολοκληρώνεται‒ η απόσυρση των στρατιωτικών μονάδων από το Αφγανιστάν και δεν βλέπουμε πια στις ειδήσεις τον MBS και την υπόλοιπη βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας να χαριεντίζεται με τον Τραμπ και τον Νετανιάχου. Είναι βέβαιο ότι θα έχουμε σεισάχθεια σε επίπεδο φοιτητικού χρέους, τουλάχιστον όσον αφορά τα ομοσπονδιακά δάνεια.
Ακόμη και στο επίπεδο του φαίνεσθαι η επιλογή της Deb Haaland, που ανήκει στο έθνος των Laguna Pueblo ‒πρώτη φορά στα τετρακόσια χρόνια εποικισμού αυτής της χώρας που γηγενές άτομο καταλαμβάνει θέση στην κυβέρνηση‒ είναι τεράστιας σημασίας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι θέσεις του Σάντερς και της Γουόρεν έσπρωξαν τον Μπάιντεν προς ένα πιο δημοκρατικό κέντρο που εδράζεται σε μια ανθρωπιστική προσέγγιση και του οικονομικού και του κοινωνικού τομέα.
Επίσης, πιστεύω ότι οι προσωπικές τραγωδίες που έχει υποστεί ο Μπάιντεν (με πιο πρόσφατη τον θάνατο του γιου του) τον βοήθησαν να αναθεωρήσει πολλές από τις παλιότερες και προβληματικές πολιτικές επιλογές του.
— Πώς σχολιάζετε την επιλογή μιας γυναίκας, της Κάμαλα Χάρις, ως αντιπροέδρου των ΗΠΑ;
Δεν με αφορά το φύλο της επειδή είμαι γυναίκα, με αφορά επειδή είναι η πρώτη φορά που γίνεται. Επί του περιεχομένου, όμως, θα πρέπει να δεχτούμε ότι η Κάμαλα Χάρις θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένας οποιοσδήποτε ρωμαλέος και αριβίστας άνδρας, γιατί καμία από τις ενέργειές της, όσο ήταν πολιτειακή υπουργός Δικαιοσύνης στην Καλιφόρνια, δεν έδειξε την ελάχιστη ευαισθησία απέναντι στις φτωχές και άπορες γυναίκες, στην εργατική τάξη, στις μειονότητες. Από τη στιγμή της εκλογής της, όμως, μέχρι τώρα δείχνει ότι είναι διατεθειμένη να προβεί σε μια ανθρωπιστική αναθεώρηση των θέσεών της. Προαλείφεται, προφανώς, για την προεδρία, που όμως, αν δεν σταθεί στα ίχνη της προεδρίας Μπάιντεν, θα χάσει τις εκλογές.
— Πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα ευνοηθεί από τη νέα αμερικανική ηγεσία;
Πιστεύω ότι με τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου η Ελλάδα έχασε τη γεω-στρατηγική της σημασία σχετικά τους ιδεολογικούς πολέμους του εικοστού αιώνα. Δεν πρόκειται να ευνοηθεί αλλά ούτε και να ζημιωθεί. Είναι ήδη μια χώρα στην περιφέρεια της περιφέρειας και αν δεν υπήρχε η ανθρωπιστική κρίση των προσφυγικών μετακινήσεων, ίσως κανείς να μην μπορούσε καν να θυμηθεί πού βρίσκεται η Ελλάδα.
Το πρόβλημα αυτήν τη στιγμή δεν είναι η Αμερική αλλά η Ευρώπη των αυτοκρατοριών, της αποικιοκρατίας και του κανιβαλιστικού καπιταλισμού, τα απότοκα των οποίων βιώνουμε όλοι: οι πρόσφυγες (οικονομικοί και πολιτικοί) που θαλασσοπνίγονται για να φτάσουν σε ευρωπαϊκό έδαφος γιατί η ζωή στους τόπους τους είναι αβίωτη, οι κάτοικοι των ακριτικών νησιών και των χερσαίων συνόρων –άνθρωποι που έχουν γαλουχηθεί για γενιές ολόκληρες με τις βασικές αρχές της φιλοξενίας, της καλοσύνης, της φροντίδας και της έγνοιας για τον άλλον– που τώρα καλούνται να συνταχθούν με απάνθρωπες τεχνολογίες α-φιλοξενίας, ο τόπος ο ίδιος, που έχει μεταλλαχθεί σε ένα τεράστιο λούνα-παρκ για τουρίστες των πέντε ημερών.
Σκέφτομαι συνεχώς, για τον τόπο μας, τους στίχους του Ντίνου Χριστιανόπουλου: «Ωραία ερμηνεύεις τα τραγούδια, να δούμε πώς τα καταφέρνεις και στα παρατράγουδα».
— Θεωρείτε ότι είναι πιθανό να οδηγηθούμε σε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας;
Όχι. Ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν ένα ιδεολογικό bras de fer που εξανεμίστηκε με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, έχοντας προκαλέσει ανείπωτη δυστυχία και απώλεια ανθρώπινης ζωής, έχοντας θέσει σε λειτουργία δικονομικές δομές που υπερέβαιναν κάθε έννοια του δικαίου και της δικαιοσύνης και έχοντας νομιμοποιήσει τις κρατικές δολοφονίες στο όνομα της ασφάλειας.
Αυτήν τη στιγμή όλο αυτό το ιδεολογικό υπόβαθρο έχει υποχωρήσει και, εγώ τουλάχιστον, δεν βλέπω καμία διαφορά μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ (και ίσως Κίνας, αλλά αυτή είναι άλλη συζήτηση), συμπεριλαμβανομένου του ότι οι θάνατοι που προκαλούνται από την ύπαρξή τους δεν εδράζονται πια στο αφήγημα της προάσπισης του τρόπου ζωής και της ιδεολογίας τους αλλά επιτελούνται στα εργοστάσια της περιφέρειας, όπου τα εργατικά ατυχήματα εξηγούνται ως «φυσική συνέπεια» της αγοράς εργασίας.
Το βλέπω στην κατάρρευση του κράτους πρόνοιας (έστω, έτσι κουτσό και μίζερο όπως ήταν) στο μακελειό που γίνεται (γινόταν, μέχρι την εκλογή Μπάιντεν) στα νότια σύνορα των ΗΠΑ και στα σύνορα της Ευρώπης. Δηλαδή δεν υπάρχει λόγος να δημιουργηθεί ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος, γιατί δεν υπάρχουν πια διαφορετικά διακυβεύματα ανάμεσα σε δύο στρατόπεδα που να απαιτούν την πολιτική του εγκιβωτισμού που απαιτούσε η μεταπολεμική πραγματικότητα.
Το διακύβευμα τώρα είναι ένα και μόνο, το στρατόπεδο ένα και μόνο: οι διεθνείς αγορές. Οπότε, βρισκόμαστε πίσω σε ένα παρελθόν, το μέλλον του οποίου ήδη ξέρουμε, δηλαδή βρισκόμαστε πάλι στο σημείο εκκίνησης της αποικιοκρατίας, της Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών. Ο εχθρός είναι (ακόμη) ένας και είναι (ακόμη) ο ίδιος.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
