Την Πέμπτη, οι ευρωβουλευτές ενέκριναν το περιβαλλοντικό πρόγραμμα της ΕΕ έως το 2030 για την επιτάχυνση της μετάβασης σε μια κλιματικά ουδέτερη, καθαρή, κυκλική οικονομία της ευημερίας.
Με 553 ψήφους υπέρ, 130 κατά και 7 αποχές, το Κοινοβούλιο επικύρωσε τη συμφωνία που επιτεύχθηκε με το Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2021 σχετικά με το όγδοο γενικό ενωσιακό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον με στόχο την χάραξη της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής έως το 2030 και την ευθυγράμμισή της με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.
Στόχοι προτεραιότητας του 8ου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον
Οι στόχοι των έξι θεματικών προτεραιοτήτων που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030 είναι οι εξής:
- μετριασμός της κλιματικής αλλαγής για την επίτευξη του στόχου μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030
- προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
- προώθηση μιας οικονομίας της ευημερίας που θα επιστρέφει στον πλανήτη περισσότερα από όσα παίρνει
- επιδίωξη μηδενικής ρύπανσης, μεταξύ άλλων και σε σχέση με τις επιβλαβείς χημικές ουσίες
- προστασία, διατήρηση και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας
- σημαντική μείωση των κύριων περιβαλλοντικών πιέσεων που σχετίζονται με το αποτύπωμα υλικών και κατανάλωσης της ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω των στόχων περιορισμού που έχουν τεθεί για το 2030.
Σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων για τα ορυκτά καύσιμα και για άλλες επιβλαβείς δραστηριότητες
Προκειμένου να ενισχυθούν τα θετικά κίνητρα και να καταργηθούν σταδιακά οι επιβλαβείς για το περιβάλλον επιδοτήσεις, η ΕΕ θα θεσπίσει ένα δεσμευτικό νομοθετικό πλαίσιο για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων σχετικά με την πρόοδο των κρατών μελών όσον αφορά τη σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων για τα ορυκτά καύσιμα. Θα πρέπει επίσης να ορίσει μία συγκεκριμένη προθεσμία για τη διακοπή όλων των προγραμμάτων δημόσιας οικονομικής ενίσχυσης προς επιβλαβείς για το περιβάλλον πηγές ενέργειας, σε συμφωνία με τη φιλοδοξία για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου.
Έως το 2023, η Επιτροπή θα παρουσιάσει την μεθοδολογία της για τον προσδιορισμό και άλλων επιζήμιων για το περιβάλλον επιδοτήσεων με σκοπό να συντάξει αναφορές σε σχέση με την πρόοδο των κρατών μελών προς την σταδιακή κατάργησή τους.
Βελτιωμένος μηχανισμός διακυβέρνησης
Η Επιτροπή παρακολουθεί, αξιολογεί και υποβάλλει ετήσιες εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο που σημειώνουν η ΕΕ και τα κράτη μέλη για την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας. Το κείμενο προβλέπει έναν νέο συνοπτικό πίνακα εργαλείων και δείκτες για τη μέτρηση της προόδου «πέραν του ΑΕΠ» με στόχο την καθοδήγηση της χάραξης πολιτικής.
Η αξιολόγηση θα είναι δημόσια και τόσο οι δράσεις όσο και τα σχεδιαζόμενα μελλοντικά μέτρα θα συζητούνται κάθε χρόνο από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Εάν από την ενδιάμεση επανεξέταση της προόδου (έως τις 31 Μαρτίου 2024) προκύψει ότι πρέπει να γίνει μεγαλύτερη προσπάθεια για την επίτευξη των στόχων προτεραιότητας έως το 2030, η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει νομοθετική πρόταση με πρόσθετες πρωτοβουλίες.
Οι ενωσιακές, εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές θα υποχρεούνται επίσης να εφαρμόζουν αποτελεσματικές, αποτρεπτικές και αναλογικές κυρώσεις ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος μη συμμόρφωσης με την περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ.
Η εισηγήτρια Grace O’Sullivan (Πράσινοι, Ιρλανδία) δήλωσε: «Το όγδοο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον καθιστά την ‘οικονομία της ευημερίας’ στόχο προτεραιότητας για το 2030. Αυτή η κίνηση είναι πρωτοφανής για το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς την απομάκρυνση από την απαισιόδοξη, μη βιώσιμη επικέντρωση στην αύξηση του ΑΕΠ και προς την κατεύθυνση που έχει δείξει η πανδημία ότι είναι η σημαντικότερη όλων: την ευημερία των πολιτών και του πλανήτη μας. Είναι ένα θετικό παράδειγμα του είδους της συστημικής αλλαγής που απαιτείται για την επίτευξη του στόχου μας για ευημερία εντός των ορίων του πλανήτη μας.»
Επόμενα βήματα
Μόλις εγκριθεί επίσημα από το Συμβούλιο, το νομικά δεσμευτικό κείμενο θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες αργότερα.
Τα προγράμματα δράσης για το περιβάλλον της ΕΕ είναι νομικά δεσμευτικά πλαίσια που κατευθύνουν την ανάπτυξη της περιβαλλοντικής πολιτικής από τις αρχές της δεκαετίας του 1970. Το έβδομο πρόγραμμα έληξε στα τέλη του 2020, ενώ το επόμενο θα διαρκέσει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2030.
