Με βάση τα επίσημα νούμερα, η Σαγκάη θα μπορούσε να αποτελεί παράδειγμα για το πώς σώζονται ζωές κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας αφού παρά τα περισσότερα από 400.000 κρούσματα με Covid-19 στην πόλη, μόλις 17 άνθρωποι έχουν πεθάνει, σύμφωνα με τους αξιωματούχους.
Ωστόσο πάρα πολλοί είναι εκείνοι που αμφισβητούν τους αριθμούς, εν μέσω παγκόσμιας κατακραυγής για την σκληρότητα των αρχών στο νέο, παρατεταμένο lockdown που έχει εφαρμοστεί.
Ενώ τα επίσημα στατιστικά στοιχεί παρουσιάζονται ως απόδειξη ότι η στρατηγική της πόλης με τους αυστηρούς περιορισμούς και τις μαζικές καραντίνες λειτουργεί, οι New York Times αναλύουν τα στοιχεία και επιχειρούν να ρίξουν φως στο παράδοξο lockdown, που έχει προκαλέσει ερωτηματικά και αντιδράσεις.
Ο πιθανός λόγος για τους χαμηλούς, επίσημα, θανάτους να είναι ο τρόπος που καταγράφονται οι θάνατοι από Covid-19 και πώς πραγματικά ορίζεται ο θάνατος ενός ασθενή από κορωνοϊό.
Oι αριθμοί μπορεί να μην δίνουν μια πλήρη εικόνα του μεγέθους της επιδημίας. Η Κίνα συνήθως ταξινομεί τους θανάτους που σχετίζονται με τον Covid διαφορετικά από πολλές άλλες χώρες, χαρακτηρίζοντας ορισμένους χρόνια πάσχοντες ασθενείς, που πεθαίνουν, ενώ έχουν μολυνθεί, ως θύματα των υποκείμενων παθήσεων.
Επιπλέον, ένα lockdonwn σχεδόν τριών εβδομάδων στη μεγαλύτερη πόλη της Κίνας οδηγεί σε περιορισμένη πρόσβαση σε φάρμακα και φροντίδα για άλλες ασθένειες. Μια νοσοκόμα που υπέστη κρίση άσθματος πέθανε μετά από άρνηση φροντίδας λόγω ελέγχων για τον ιό. Ένας 90χρονος άνδρας επίσης, πέθανε από επιπλοκές του διαβήτη, αφού απομακρύνθηκε πρώτα από ένα νοσοκομείο που αδυνατούσε να τον εξυπηρετήσει, λόγω φόρτου εργασίας.
«Αν, εκείνη τη στιγμή, είχε τη δυνατότητα να λάβει θεραπεία, πιθανότατα να είχε επιζήσει», είπε η εγγονή του άνδρα, Tracy Tang.
Οι κάτοικοι και οι εργαζόμενοι στην πρώτη γραμμή κατά της πανδημίας έχουν επίσης φτάσει στα όριά τους από τις πολιτικές, που ακολουθούνται. Μία εργαζόμενη σε νοσοκομείο παρουσίασε εσωτερική αιμορραγία μετά από πολλές ώρες, όπου διεξήγαγε μαζικά εξετάσεις. Πέθανε κι αυτή.
Μπορεί να μην διευκρινιστεί ποτέ πόσες παρόμοιες ιστορίες υπάρχουν. Η Κίνα δεν δημοσιοποιεί πληροφορίες για «επιπλέον θανάτους». Με αυτόν τον όρο χαρακτηρίζεται ο αριθμός των θανάτων από Covid καθώς και από άλλες αιτίες, που υπερβαίνει το αναμενόμενο σύνολο σε μια δεδομένη περίοδο.
Οι μελετητές της δημόσιας υγείας λένε ότι ο αριθμός αυτός αποτυπώνει με μεγαλύτερη ακρίβεια τις απώλειες κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς οι χώρες ορίζουν διαφορετικά τους θανάτους που σχετίζονται με τον Covid.
Ωστόσο, ως παράδειγμα των κρυφών επιπτώσεων, ένας εξέχων Κινέζος γιατρός εκτίμησε πρόσφατα ότι σχεδόν 1.000 επιπλέον ασθενείς με διαβήτη θα μπορούσαν να πεθάνουν κατά τη διάρκεια του lockdown στη Σαγκάη, προτρέποντας τις αρχές να λάβουν μια πιο ήπια τακτική.
Το ξέσπασμα εκεί έχει αναζωπυρώσει τις συζητήσεις σχετικά με τον πραγματικό απολογισμό της Covid-19 στην Κίνα, η οποία έχει επισήμως αναφέρει λιγότερους από 5.000 θανάτους από τον κορωνοϊό σε δύο χρόνια.
Την ίδια ώρα, ο ηγέτης της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, έχει καταστήσει τα χαμηλά ποσοστά θανάτου και μόλυνσης της χώρας στο επίκεντρο της διακυβέρνησής του.
Αξιωματούχοι έχουν απολυθεί μετά από έστω και λίγα κρούσματα που εντοπίστηκαν στη δικαιοδοσία τους. Την περασμένη εβδομάδα, ο Κινέζος πρόεδρος είπε ότι «η εργασία για την πρόληψη και τον έλεγχο δεν μπορεί να χαλαρώσει».
Η προσοχή στην ελαχιστοποίηση των θανάτων από την Covid κινδυνεύει να δώσει κίνητρα, ωστόσο, στους αξιωματούχους ώστε να παραμελήσουν άλλες αιτίες θανάτου, δήλωσε ο Xi Chen, καθηγητής δημόσιας υγείας στο Yale.
«Οι άνθρωποι δίνουν συντριπτικά μεγάλη προσοχή σε αυτούς τους πιο ορατούς θανάτους», είπε. «Αλλά κάθε θάνατος μετράει. Μετρά εξίσου».
Λογιστικοί υπολογισμοί
Όταν η παραλλαγή Όμικρον άρχισε να προελαύνει στη Σαγκάη τον Μάρτιο, ορισμένοι κοίταξαν, με τρόμο, το παράδειγμα του Χονγκ Κονγκ. Η καμπύλη των λοιμώξεων της Σαγκάης ακολουθούσε στενά εκείνη την καμπύλη της τεράστιας επιδημίας στο Χονγκ Κονγκ.
Και οι δύο πόλεις έχουν γηρασμένους πληθυσμούς, πολλοί δεν έχουν εμβολιαστεί πλήρως. Το ποσοστό θανάτων από Covid στο Χονγκ Κονγκ έγινε σε μικρό χρονικό διάστημα το υψηλότερο στον κόσμο, με περίπου 9.000 θανάτους.
Ωστόσο, ένα μήνα αργότερα, η Σαγκάη, πάνω από τρεις φορές πιο πυκνοκατοικημένη από το Χονγκ Κονγκ, έχει καταγράψει μόνο 17 θανάτους από κορωνοϊό.
Το Χονγκ Κονγκ όμως δεν έκανε ποτέ αυστηρό lockdown. Οι θάνατοι συχνά καθυστερούν σε σχέση με τις λοιμώξεις, επομένως ο αναφερόμενος απολογισμός στη Σαγκάη μπορεί να αυξηθεί. Οι ειδικοί, όμως, λένε ότι υπάρχει ένας άλλος λόγος για αυτή την ανισότητα: ο τρόπος με τον οποίο η Κίνα μετράει τους θανάτους από τον Covid.
Πολλά μέρη, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Βρετανίας και του Χονγκ Κονγκ, δεν κάνουν διάκριση μεταξύ των ατόμων που πεθαίνουν με Covid ή πεθαίνουν από Covid, εφόσον ο κορωνοϊός ήταν ένας παράγοντας που συνέβαλε στον θάνατο.
Αλλά η ηπειρωτική Κίνα γενικά μετράει μόνο όσους πεθαίνουν απευθείας από πνευμονία, που σχετίζεται με τον Covid, δήλωσε ο Zhengming Chen, καθηγητής επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Αυτός μπορεί να είναι ο λόγος που, ακόμη και αφού η Covid έχει σαρώσει τα νοσοκομεία σε μεγάλες ηλικιακές ομάδες, κανένας από τους ασθενείς που πέθαναν δεν φαίνεται να έχει καταγραφεί ως θάνατος από τον Covid.
Ένας επιχειρηματίας από τη Σαγκάη είπε ότι ο 77χρονος πατέρας του, ο οποίος είχε διαβήτη, πέθανε δύο ημέρες αφότου βρέθηκε θετικός. Δεν καταγράφηκε όμως ως θάνατος από Covid.
«Εάν εφαρμόσουν διεθνή κριτήρια, ο αριθμός των θανάτων θα ήταν κάπως υψηλός» υποστηρίζει ο καθηγητής Chen.
Ο καθηγητής Chen συνέγραψε μια από τις λίγες μελέτες που εξέτασαν τα δεδομένα θνησιμότητας στη Γουχάν, όπου ξεκίνησε η πανδημία, σε συνεργασία με Κινέζους κυβερνητικούς ερευνητές.
Διαπίστωσαν ότι οι θάνατοι από Covid εκεί κατά τους πρώτους τρεις μήνες του 2020 ήταν πιθανότατα τουλάχιστον 16% υψηλότεροι από ό,τι είχε καταγραφεί.
Ακόμη και εντός της Κίνας, οι πρακτικές ταξινόμησης μπορεί να διαφέρουν. Οι αξιωματούχοι της Σαγκάης δήλωσαν ότι οι 17 άνθρωποι που πέθαναν είχαν υποκείμενες παθήσεις, που ήταν οι άμεσες αιτίες θανάτου, υποδηλώνοντας ότι τα κριτήρια που χρησιμοποιούν τώρα συνάδουν περισσότερο με τις διεθνείς πρακτικές.
Μια ελλιπής καταγραφή του ποσοστού θνησιμότητας της πανδημίας θα μπορούσε στην πραγματικότητα να διαβρώσει την υποστήριξη του κινεζικού κοινού για την επιβολή των αυστηρών μέτρων του lockdown, είπε ο καθηγητής Chen.
Σημείωσε δε, ότι εάν ο αριθμός ήταν πραγματικά τόσο χαμηλός, οι κάτοικοι θα μπορούσαν να αναρωτηθούν για ποιο λόγο να ασχοληθούν.
«Αλλά αν ο πραγματικός αριθμός θανάτων λόγω Covid, ανάλογα με τον τρόπο που τους υπολογίζει κάποιος, ήταν πολύ μεγαλύτερος, τότε μάλλον χρειάζεται μία πιο προσεκτική σκέψη».
Οι καθυστερήσεις αποβαίνουν θανατηφόρες
Πριν από το ξέσπασμα του κορωνοϊού, η Tracy Tang, υπεύθυνη μάρκετινγκ, και η οικογένειά της ανησυχούσαν ήδη για τον 90χρονο παππού της, του οποίου τα πόδια είχαν μολυνθεί λόγω σοβαρού διαβήτη, από τον οποίο νοσούσε.
Αλλά πριν προλάβουν να προγραμματίσουν το χειρουργείο, η Σαγκάη επέβαλε αυστηρό lockdown. Τα πόδια του άρχισαν σύντομα να σαπίζουν, είπε η ίδια. Η οικογένεια τον μετέφερε εσπευσμένα στο νοσοκομείο, αλλά οι γιατροί είπαν ότι δεν είχαν αρκετό προσωπικό για να τον φροντίσουν. Τελικά εισήχθη σε άλλο νοσοκομείο λίγες μέρες αργότερα, αλλά πέθανε τρεις μέρες μετά.
«Ήταν βασανιστήριο για αυτόν και έχασε επίσης την ευκαιρία να σωθεί», είπε.
Στο διαδίκτυο υπάρχουν άπειρες ανάλογες ιστορίες ανθρώπων, όπου παρόμοιες καθυστερήσεις έχουν οδηγήσει σε θανάτους ασθενών.
Τον Μάρτιο, μια νοσοκόμα με άσθμα, η Zhou Shengni, πέθανε όταν απομακρύνθηκε από τα επείγοντα του ίδιου νοσοκομείου, το οποίο έκλεισε για απολύμανση. Την περασμένη εβδομάδα, ο Larry Hsien Ping Lang, γνωστός οικονομολόγος, έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι η 98χρονη μητέρα του πέθανε ενώ περίμενε τα αποτελέσματα του τεστ Covid, χωρίς τα οποία δεν θα μπορούσε να λάβει θεραπεία για τα νεφρά.
Σε όλο τον κόσμο, η πανδημία οδήγησε σε ακυρώσεις και αναβολές ιατρικών εξετάσεων και θεραπειών. Έρευνες έχουν δείξει επίσης ότι τα ποσοστά θανάτων μειώθηκαν σε μέρη της Κίνας κατά τη διάρκεια των lockdown, εν μέρει λόγω μειωμένων τροχαίων ατυχημάτων.
Ωστόσο, ακόμη και αξιωματούχοι έχουν κατά καιρούς αναγνωρίσει το κόστος των αυστηρών περιορισμών στην Κίνα. Μετά τον θάνατο της νοσοκόμας, ο διευθυντής της επιτροπής υγείας της Σαγκάης είπε ότι οι ιατρικές εγκαταστάσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν την έγκαιρη φροντίδα.
Αλλά οι αρχές συνεχίζουν να επιμένουν ότι μια πιο χαλαρή προσέγγιση θα ήταν καταστροφική. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες φωνές που δεν ακούγονται αλλά υποδηλώνουν το αντίθετο.
Αυτόν τον μήνα, ένας εξέχων γιατρός από τη Σαγκάη, ο Miao Xiaohui, υπολόγισε ότι ο αριθμός των «υπερβολικών θανάτων» από διαβήτη θα μπορούσε να φτάσει σχεδόν τους 1.000 μέχρι το τέλος του lockdown.
Η εκτίμησή του βασίστηκε στη μελέτη επιπλέον παραγόντων θνησιμότητας της Γουχάν, η οποία, εκτός από την παρακολούθηση θανάτων από Covid, έδειξε ακόμα ότι οι θάνατοι από μη μεταδοτικές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων και του διαβήτη, ήταν 21% υψηλότεροι από το αναμενόμενο κατά τη διάρκεια του lockdown, που επιβλήθηκε στην πόλη.
Το βάρος της επιβολής του lockdown
Καθώς η επιδημία κλιμακώθηκε στις αρχές Μαρτίου, μέλη του προσωπικού στο Λαϊκό Νοσοκομείο Shanghai Putuo στάλθηκαν για να πραγματοποιήσουν πολλαπλούς ελέγχουν covid. Δούλευαν πολλές ώρες, με ελάχιστα διαλείμματα, σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν τις συνθήκες και επικαλούνται οι New York Times. Ζήτησαν να διατηρηθεί η ανωνυμία τους, φοβούμενοι τα αντίποινα.
Μια νοσοκόμα στο τμήμα γενικής χειρουργικής, με το επώνυμο Ma, άρχισε να αισθάνεται αδιαθεσία, εμφανίζοντας μωβ στίγματα στο δέρμα της, σύμφωνα με τα δύο άτομα.
Η 40χρονη, τελικά διαγνώστηκε με οξεία απλαστική αναιμία, η οποία αναγκάζει το σώμα να σταματήσει να παράγει αρκετά κύτταρα αίματος. Αν και δεν είναι σαφές τι ακριβώς προκάλεσε την πάθηση, οι γιατροί συνέδεσαν την ασθένειά της με την εξάντληση. Στις 6 Απριλίου πέθανε.
Ερωτηθείσα για τον θάνατό της, μέλος του προσωπικού που απάντησε στο τηλέφωνο στο νοσοκομείο είπε ότι δεν είχε πληροφορίες.
Οι «αξιωματούχοι της γειτονιάς», υπεύθυνοι για την επίβλεψη των δρόμων που είναι σε καθεστώς lockdown, έχουν επίσης κλονιστεί υπό τον βαρύ φόρτο εργασίας. Στο διαδίκτυο έχουν κυκλοφορήσει ευρέως ηχογραφήσεις που λέγεται ότι αφορούν σε τηλεφωνήματα μεταξύ κατοίκων και αξιωματούχων, όπου οι πρώτοι εκφράζουν απογοήτευση ή αδυναμία.
Την Πέμπτη, οι αρχές επιβεβαίωσαν τον θάνατο του Qian Wenxiong, αξιωματούχου της επιτροπής υγείας της Σαγκάης. Δεν έδωσαν την αιτία θανάτου, αλλά ο Hu Xijin, πρώην συντάκτης ενός κρατικού ταμπλόιντ, έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι ο κ. Qian αυτοκτόνησε.
«Αυτή η τραγωδία έχει φυσικά εντείνει την εντύπωση ότι η πρόληψη της επιδημίας στη Σαγκάη έχει γίνει ένα αφόρητα βαρύ φορτίο για ορισμένους εργαζόμενους», έγραψε.
Η ανάγκη στάθμισης του κόστους μιας τόσο επίπονης πολιτικής περιορισμού θα αυξηθεί μόνο ενώ συνεχίζει να εξαπλώνεται η μετάλλαξη Όμικρον, μαζί με οποιεσδήποτε άλλες παραλλαγές, που είναι εξίσου πιο μεταδοτικές αλλά φαίνεται να προκαλούν λιγότερο σοβαρή ασθένεια.
Με πληροφορίες των NewYorkTimes
