Η Λιζ Τρας ανακοίνωσε μέσα σε μόλις 2 λεπτά χθες το μεσημέρι την παραίτησή της από την ηγεσία της πρωθυπουργίας στην Βρετανία. Μόλις 44 ημέρες από την ανάληψη των καθηκόντων της, έγινε η πιο βραχύβια πρωθυπουργός της χώρας.
Η Βρετανία πλέον ζητά τον τρίτο της πρωθυπουργό μέσα σε διάστημα 2 μηνών ενώ η διαδικασία εκλογής του νέου ηγέτη του κυβερνώντος Συντηρητικού Κόμματος αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός της επόμενης εβδομάδας.
Οι πιθανοί υποψήφιοι για την ηγεσία των Τόρις και την πρωθυπουργία της Βρετανίας περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων και τον προκάτοχο της Τρας, Μπόρις Τζόνσον.
Μπόρις Τζόνσον
Από τότε που ανέλαβε δήμαρχος του Λονδίνου το 2008, ο Μπόρις Τζόνσον κέρδισε πόντους και έγινε ολοένα και πιο δημοφιλής και το 2019 έγινε πρωθυπουργός της Βρετανίας ύστερα από έναν εκλογικό θρίαμβο.
Ο Τζόνσον ήταν πρωταγωνιστής στη διαδικασία που οδήγησε τελικά στο Brexit, κερδίζοντας ψήφους σε περιφέρειες που δεν είχαν ψηφίσει ποτέ στο παρελθόν Συντηρητικούς. Αναγκάστηκε τελικά να εγκαταλείψει την εξουσία υπό το βάρος μιας σειράς σκανδάλων.
Πηγές του περιβάλλοντός του ανέφεραν ότι, επί του παρόντος, ο Μπόρις Τζόνσον ενδιαφέρεται περισσότερο να κερδίσει χρήματα από ομιλίες του παρά να επιστρέψει στο πολιτικό προσκήνιο.
Οι Times του Λονδίνου εκτιμούν ωστόσο, ότι τελικά θα είναι υποψήφιος για την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος. Ο Μπόρις Τζόνσον θεωρεί ότι αυτό «είναι ζήτημα εθνικού συμφέροντος», σύμφωνα με τον πολιτικό συντάκτη των Times Στίβεν Σουίνφορντ.
Ρίσι Σούνακ
Ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας εμφανιζόταν ως ο πιο δημοφιλής υποψήφιος για να διαδεχθεί τον Μπόρις Τζόνσον πριν από την έναρξη της εσωκομματικής ψηφοφορίας. Ωστόσο, στον τελευταίο γύρο -- στον οποίο συμμετείχαν περίπου 170.000 μέλη του κόμματος -- ηττήθηκε από τη Λιζ Τρας. Αρκετά μέλη δεν του συγχώρησαν την παραίτηση που υπέβαλε τον Ιούλιο, η οποία έφερε αναταραχή στους κόλπους των Τόρις και ακολούθησε τελικά η αποχώρηση του Μπόρις Τζόνσον από τον αριθμό 10 της Ντάουνινγκ Στριτ.
Ο Σούνακ είχε προειδοποιήσει πάντως για τους κλυδωνισμούς που θα μπορούσαν να προκαλέσουν στις χρηματαγορές οι φορολογικές περικοπές που είχε εξαγγείλει η Τρας.
Σύμφωνα με την εφημερίδα The Telegraph, ο Ρίσι Σούνακ θεωρείται «βέβαιο» πως θα διεκδικήσει την ηγεσία των Τόρις.
Πένι Μόρντοντ
Πρώην υπουργός Άμυνας, η Μόρντοντ υπήρξε ένθερμη υποστηρίκτρια του Brexit. Συμμετείχε στην προηγούμενη εσωκομματική διαδικασία για την ανάδειξη νέας ηγεσίας, φθάνοντας ένα βήμα πριν από τον τελικό γύρο.
Η Μόρντοντ απέσπασε θετικά σχόλια με την ομιλία της στο κοινοβούλιο τη Δευτέρα, όταν υπερασπίστηκε την κυβέρνηση παρότι ανέτρεψε πολλές από τις πολιτικές της. Φέρεται να έχει «ευρεία απήχηση» λόγω της ικανότητάς της να διατηρεί φιλίες με συναδέλφους της από διαφορετικές πτέρυγες των Συντηρητικών.
Τζέρεμι Χαντ
Μετά την αποπομπή του υπουργού Οικονομικών Κούαζι Κουάρτενγκ, η Λιζ Τρας στράφηκε στον Τζέρεμι Χαντ (πρώην υπουργό Εξωτερικών και Υγείας) για να βάλει τα πράγματα στη θέση τους.
Οι πειστικές εμφανίσεις του σε τηλεοπτικά δίκτυα και στη Βουλή των Κοινοτήτων, ακυρώνοντας το οικονομικό μανιφέστο της Τρας, έκαναν ορισμένους Συντηρητικούς βουλευτές να λένε πως ο Τζέρεμι Χαντ είναι «ο πραγματικός πρωθυπουργός».
Ο ίδιος υποστηρίζει ότι δεν επιθυμεί να γίνει πρωθυπουργός, παρότι συμμετείχε σε δύο προηγούμενες κούρσες, όπως το 2019 όταν είχε ηττηθεί στον τελευταίο γύρο από τον Μπόρις Τζόνσον.
Μπεν Ουάλας
Ο πρώην υπουργός Άμυνας της Βρετανίας είναι ένα από τα λίγα στελέχη της κυβέρνησης που όχι μόνο έμειναν αλώβητα από την πρόσφατη πολιτική αναταραχή αλλά ενίσχυσαν την αξιοπιστία τους.
Ο Μπεν Ουάλας διετέλεσε υπουργός Άμυνας στην κυβέρνηση τόσο του Τζόνσον όσο και της Τρας, σε μια δύσκολη περίοδο λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Θεωρείται δημοφιλής στο Συντηρητικό Κόμμα και εξέπληξε πολλούς όταν έθεσε εαυτόν εκτός της κούρσας για τη διαδοχή του Μπόρις Τζόνσον, υποστηρίζοντας ότι προτιμούσε να επικεντρωθεί στα καθήκοντά του στο υπουργείο Άμυνας.
Οι αποδόσεις των ομολόγων μειώνονται, η λίρα ανακάμπτει
Άμεση ήταν και η ανταπόκριση της οικονομίας στην είδηση της παραίτησης της Λιςζ Τρας.
Σύμφωνα με πολλούς παρατηρητές, οι αγορές έδειχναν σημάδια ανακούφισης χθες, μετά την παραίτηση της πρωθυπουργού: η ισοτιμία της στερλίνας έναντι του δολαρίου ενισχύθηκε, τα επιτόκια μειώνονται.
«Το μεγάλο πολιτικό στοίχημα της Λιζ Τρας της γύρισε μπούμερανγκ, όμως εν παρόδω προκάλεσε σημαντικές ζημιές στην οικονομία», σχολίασε η Σουζάνα Στρίτερ, αναλύτρια της Hargreaves Lansdown.
«Η πολιτική των τελευταίων εβδομάδων υπονόμευσε την εμπιστοσύνη των ανθρώπων, των επιχειρήσεων, των αγορών και των διεθνών επενδυτών στη Βρετανία», είπε ο Τόνι Ντάνκερ, ο γενικός διευθυντής της CBI, της μεγαλύτερης ομοσπονδίας εργοδοτών της χώρας.
Γύρω στις 18.00 χθες ώρα Ελλάδας, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου κυμαινόταν στο 3,82% και του 30ετούς στο 3,86%. Οι αποδόσεις των ομολόγων παραμένουν πάντως πολύ πάνω από το επίπεδο όπου βρίσκονταν στα τέλη του 2021, κάτι που δείχνει ότι το αντιστάθμισμα που ζητούν οι επενδυτές για να χρηματοδοτήσουν το βρετανικό χρέος δεν έχει εξαφανιστεί.
Την ίδια ώρα, η ισοτιμία της λίρας έναντι του δολαρίου ήταν στο 1,1323 δολάριο.
Δύο εβδομάδες αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά της, η Τρας και ο ακόμη πιο εφήμερος από την ίδια υπουργός Οικονομικών Κουάζι Κουάρτενγκ προκάλεσαν τρικυμία στις αγορές, όταν παρουσίασαν τον κακώς αποκαλούμενο «μίνι προϋπολογισμό» που προέβλεπε δραστικές περικοπές φόρων και ταυτόχρονη κάλυψη του υψηλού ενεργειακού κόστους, χωρίς να εξηγεί πού θα βρεθούν οι απαιτούμενοι πόροι.
Καθώς η χρηματοδότησή του θα έπρεπε να γίνει μέσω της αγοράς χρέους από τις αγορές και επειδή ερχόταν σε αντίθεση με τις προσπάθειες της Τράπεζας της Αγγλίας να ρίξει τον πληθωρισμό που φτάνει το 10%, προκάλεσε απότομη απώλεια της εμπιστοσύνης των επενδυτών και αναβρασμό στις αγορές.
Η απόδοση των 30ετών ομολόγων εκτοξεύτηκε σε πάνω από 5% (υψηλό 20ετίας) και η Τράπεζα της Αγγλίας αναγκάστηκε να παρέμβει. Η λίρα έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών. Αναμίχθηκε και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, καλώντας την βρετανική κυβέρνηση να κάνει διορθώσεις και να «συγχρονιστεί» με τις νομισματικές αρχές.
Όλα αυτά είχαν άμεσες συνέπειες στην πραγματική οικονομία: εκτοξεύτηκαν τα επιτόκια των στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων, σε μια περίοδο που η οικονομία βρίσκεται ήδη στο χείλος της ύφεσης.
Εν μέσω της κρίσης του κόστους διαβίωσης, με εκατομμύρια Βρετανούς να περιορίζουν ήδη την ποσότητα του φαγητού τους ή τη θέρμανση στα σπίτια τους, το οικονομικό πρόγραμμα της Τρας, μιας πολιτικού που ξεκίνησε την καριέρα της από την πετρελαϊκή εταιρεία Shell, ευνοούσε τους εύπορους, αφού εκείνοι θα επωφελούνταν περισσότερο από τις φοροελαφρύνσεις που σχεδίαζε.
Η Τρας υποχώρησε τελικά στις πιέσεις και έδιωξε από την κυβέρνησή της τον Κουαρτένγκ. Τον αντικατέστησε με τον Τζέρεμι Χαντ, ο οποίος ακύρωσε σχεδόν όλον τον «μίνι προϋπολογισμό». Αφήνει δε να εννοηθεί ότι θα πρέπει να ληφθούν «πολύ σκληρές αποφάσεις», ενδεχομένως περικοπές στις δαπάνες και επιστροφή στη λιτότητα.
Μην μπορώντας να ανατρέψει το χάος, η Λιζ Τρας ανακοίνωσε την παραίτησή της.
«Οι βουλευτές πρέπει τώρα να είναι έτοιμοι να συμβιβαστούν. Είναι καθήκον μας να παρέχουμε λογική, ικανή κυβέρνηση σε αυτή την κρίσιμη στιγμή για τη χώρα μας» ανέφερε σε παρέμβασή της μέσω Twitter, η Τερέζα Μέι.
The Prime Minister is right to provide a roadmap for an orderly transition.
— Theresa May (@theresa_may) October 20, 2022
MPs must now be prepared to compromise. It is our duty to provide sensible, competent government at this critical moment for our country.
Με πληροφορίες του AFP/ΑΠΕ/Reuters
