ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΛΕΣ ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ που έχουν διαπιστώσει ότι ομάδες που βρίσκονται σε άμεση αντιπαράθεση μεταξύ τους είναι ικανές να χαίρονται με τα δεινά της άλλης πλευράς, ακόμα και όταν πρόκειται για θανάτους.
Πιο πρόσφατα, οι κοινωνικοί επιστήμονες εξέτασαν αν αυτή η παρόρμηση είναι ένα από τα κίνητρα για το διαδικτυακό τρολάρισμα. Το 2021, η Pamela Brubaker, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Brigham Young, δημοσίευσε μια εργασία που εντόπισε κοινά κίνητρα μεταξύ των τρολ που η ίδια και οι συνάδελφοί της είχαν ερευνήσει μέσω του Reddit.
Διαπίστωσαν ότι το λεγόμενο schadenfreude –η επιθυμία να βλέπεις να συμβαίνουν άσχημα πράγματα σε ανθρώπους που αντιπαθείς– ήταν ένας ισχυρός προγνωστικός παράγοντας της συμπεριφοράς τρολαρίσματος.
Έχει γίνει πολύς λόγος για το αν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν προκαλέσει ή όχι πολιτική πόλωση, κατευθύνοντας τους ανθρώπους προς συγκεκριμένες συμπεριφορές και ενισχύοντας την παραπληροφόρηση με αλγόριθμους που έχουν ξεφύγει από τον έλεγχο.
Τέτοια άτομα αντιμετωπίζουν το ακραίο τρολάρισμα ως κάτι δικαιολογημένο, ακόμα και παραγωγικό. «Οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους πίστευαν πραγματικά ότι το τρολάρισμα έπαιζε κάποιο είδος λειτουργικού ρόλου στον διαδικτυακό διάλογο», λέει ο Brubaker. Πιστεύουν ότι είναι σημαντικό να διαταράσσουν τη συζήτηση, ανοίγοντας τρύπες στα επιχειρήματα ή χλευάζουν τους άλλους, επιδεικνύοντας μια ναρκισσιστική εμμονή στις δικές τους απόψεις. «Δεν σκέφτονται τους άλλους ανθρώπους. Στην πραγματικότητα, μπορεί να έχουν φτάσει στο σημείο να αρνούνται την ίδια την ανθρώπινη υπόσταση των άλλων».
Το φαινόμενο σίγουρα δεν ξεκίνησε με το διαδίκτυο – αποτελεί εδώ και καιρό μια από τις κοινωνικές συνθήκες που προηγούνται της πολιτικής βίας. Αλλά, τουλάχιστον στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έγιναν καθημερινό κομμάτι της ζωής των περισσότερων ανθρώπων κατά τη διάρκεια μιας δεκαετίας που είδε επίσης το χάσμα μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων να διευρύνεται, καθώς οι ιδεολογικές διαφορές έγιναν πιο έντονες και τα σημαίνοντα που χαρακτηρίζουν τις διαφορετικές θέσεις έγιναν πολύ πιο ορατά και γνωστά.
Έχει γίνει πολύς λόγος για το αν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν προκαλέσει ή όχι πολιτική πόλωση, κατευθύνοντας τους ανθρώπους προς συγκεκριμένες συμπεριφορές και ενισχύοντας την παραπληροφόρηση με αλγόριθμους που έχουν ξεφύγει από τον έλεγχο (μια υπόθεση που πρόσφατες επιστημονικές έρευνες θέτουν υπό αμφισβήτηση), είναι όμως χρήσιμο να θυμόμαστε ότι ακόμη και τα πιο βασικά και «αθώα» χαρακτηριστικά ενός κοινωνικού ιστότοπου ευνοούν τη συμπεριφορά για την οποία μιλάμε.
Παρόλο που η νέα διαχειριστική αρχή του Twitter προφανώς δεν βοηθάει τα πράγματα, και το Facebook απέχει πολύ από το να είναι τέλειο στις προσπάθειές του να αποτρέψει την παρενόχληση, προορισμός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι να εμφανίζουν τις προτιμήσεις και τις ατζέντες μας έτσι ώστε οι άλλοι να αποκτούν μια αίσθηση του ποιοι είμαστε και τι εκπροσωπούμε ρίχνοντας απλά μια ματιά στο προφίλ μας.
Αυτή η λογική –με την οποία ένα άτομο μπορεί να αντιμετωπίζει τους πάντες γύρω του ως ένα σύνολο αποδεικτικών στοιχείων– σαφώς χαρακτηρίζει περισσότερο τη διαδικτυακή ζωή παρά τη ζωή εκτός σύνδεσης.
Αυτό όμως δεν σημαίνει πως για το ακραίο τρολάρισμα ευθύνονται αποκλειστικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή ο αλγόριθμος ή οι πάσης φύσεως αγκιτάτορες-influencers. Οι άνθρωποι κάνουν τις επιλογές του όταν τοποθετούνται σε χώρους που ενθαρρύνουν αυτόν τον τρόπο σκέψης ενώ θα μπορούσαν να επιλέξουν να περάσουν τον χρόνο τους με ένα σωρό άλλους τρόπους.
Με στοιχεία από The Atlantic
