Ο Βρετανός ιστορικός Mark Mazower θέτει μια πολύ ενδιαφέρουσα προβληματική σε πρόσφατο άρθρο του στους Financial Times: ίσως για πρώτη φορά τους τελευταίους 2 αιώνες τίθεται τόσο έντονα υπό αμφισβήτηση το μέχρι τώρα δεδομένο πως η εθνική κυριαρχία και η διεθνής συνεργασία είναι συμπληρωματικές έννοιες.
Τα τελευταία δύο χρόνια οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν απλά φανεί ανήμποροι να αντιμετωπίσουν με ολοκληρωμένο και βιώσιμο τρόπο την ευρωπαϊκή δημοσιονομική κρίση: με σειρά αποφάσεων και παρεμβάσεών τους μοιάζει να θεωρούν τη δημοκρατία περιττή πολυτέλεια, ενώ έχουν συμβάλει στην επικίνδυνη επιδείνωση του κλίματος αβεβαιότητας με ανεύθυνες δηλώσεις τους περί εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Γενικότερα, είναι ίσως πρωτόγνωρη η έλλειψη σεβασμού που έχουν επιδείξει απέναντι στην ίδια την έννοια του «κράτους», στη δημοκρατική νομιμοποίηση πριν τη λήψη αποφάσεων.
Η παραπάνω εκτίμηση καθόλου δεν προσπαθεί να υποβαθμίσει το ότι η διέξοδος από την κρίση εξαρτάται από εμάς τους ίδιους ούτε το ότι η Ελλάδα χρειάζεται επειγόντως βαθιές μεταρρυθμίσεις που χρωστά πρώτα από όλα στον εαυτό της. Όμως δεν μπορούμε επικαλούμενοι την κρίση να απαξιώνουμε σε μια στιγμή τη δημοκρατία ή τις αρχές στις οποίες θεμελιώθηκε η ευρωπαϊκή ενοποίηση. Άλλωστε, ακόμα και σωστά μέτρα θα ήταν υπονομευμένα από την αρχή αν δεν συνοδεύονται από δημοκρατική νομιμοποίηση και κοινωνική αποδοχή.
Ας αναζητήσουμε λοιπόν μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή απάντηση στην κρίση που θα στηρίζεται στη στρατηγική επιλογή της πολιτικής και οικονομικής ενοποίησης της Ευρώπης και θα σέβεται ταυτόχρονα τις αρχές της δημοκρατίας και της αλληλεγγύης.
Από μια Πράσινη οπτική, βασικά συστατικά μιας τέτοιας απάντησης πρέπει να είναι:
- Η εκχώρηση δυνατότητας στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας να λειτουργεί ως τράπεζα και να αποτελεί το «δανειοδότη τελευταίου καταφυγίου» για τις κυβερνήσεις, περίπου όπως ισχύει σήμερα για τις τράπεζες με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
- Η επιβολή αυστηρών ρυθμίσεων στο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως άλλωστε ισχύει σήμερα για τις κυβερνήσεις, ξεκινώντας από μια φιλόδοξη Βασιλεία –ΙΙΙ και προχωρώντας στην απαγόρευση «τοξικών προϊόντων» και στο διαχωρισμό δραστηριοτήτων λιανικής και επενδυτικής τραπεζικής.
- Επιτάχυνση της δημοσιονομικής ενοποίησης, με τερματισμό του φορολογικού ανταγωνισμού μεταξύ κρατών για τις επιχειρήσεις τους, με τη συντονισμένη δράση ενάντια στη φοροδιαφυγή και τους φορολογικούς παραδείσους, με εργαλεία επιμερισμού του βάρους του χρέους όπως τα ευρωομόλογα
- Κυρίως, χρειαζόμαστε μια πραγματική, νέα «αναπτυξιακή» στρατηγική , ικανή να ανταποκριθεί στις σύγχρονες περιβαλλοντικές και κοινωνικές προκλήσεις. Με στόχο τη βιώσιμη ευημερία, το «καλύτερα» και όχι το «περισσότερα». Με προστασία των συλλογικών αγαθών, μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας των πόρων, πράσινη καινοτομία, κοινωνική επιχειρηματικότητα, έμφαση στην ποιότητα ζωής ως δικαίωμα για όλους.
Μια τέτοια ολοκληρωμένη στροφή χρειάζεται βέβαια και θεσμικές αλλαγές για περισσότερη δημοκρατική νομιμοποίηση: Μια Κομισιόν σε ρόλο Ευρωπαϊκής Κυβέρνησης που θα λογοδοτεί πλήρως στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η Ευρώπη έχει τα εργαλεία για να βγει από την κρίση. Αυτό που λείπει είναι το όραμα και η πολιτική βούληση για την επίτευξή του. Το Ευρωκοινοβούλιο, με νέες πλειοψηφίες με καταλύτη τους Πράσινους, έχει καταθέσει προτάσεις σε αρκετά φιλόδοξη κατεύθυνση. Η Κομισιόν και οι εθνικές κυβερνήσεις οφείλουν άμεσα, λόγω της έντασης της κοινωνικής κρίσης, να κινηθούν σε μια τέτοια κατεύθυνση και να μην προσθέτουν και μια θεσμική διάσταση σε μια ήδη πολυδιάστατη κρίση.
Τάσος Κρομμύδας
συν-εκπρόσωπος Τύπου των Οικολόγων Πράσινων
σχόλια