O πόλεμος της Γάζας είναι μια διπλωματική καταστροφή για το Ισραήλ, ένα στρατιωτικό τέλμα και μια ανθρώπινη τραγωδία.
Παρενέβη ο Καρίμ Χαν, εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ICC), ο οποίος κατηγόρησε τους ηγέτες του Ισραήλ και της Χαμάς για εγκλήματα πολέμου. Πιστεύει ότι δημιουργεί ηθική διαύγεια, διεκδικώντας την υπεροχή του διεθνούς δικαίου και ως εκ τούτου αποδίδει δικαιοσύνη. Και στις τρεις περιπτώσεις είναι πιθανό να απογοητευτεί.
Στις 20 Μαΐου, ο Χαν ζήτησε από τους δικαστές του ΔΠΔ να εκδώσουν πέντε εντάλματα σύλληψης. Δύο στοχεύουν τους εγκεφάλους πίσω από τις φρικαλεότητες της Χαμάς: ο Μοχάμεντ Ντέιφ και ο Γιαχία Σινγουάρ, που βρίσκονται στη Γάζα. Το τρίτο είναι για τον Ισμαήλ Χανίγιε, τον πολιτικό του επικεφαλής, ο οποίος βρίσκεται στο Κατάρ. Ο Χαν ζήτησε επίσης εντάλματα για τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, και τον υπουργό Άμυνας, Γιόαβ Γκάλαντ, τον οποίο κατηγορεί για πείνα, φόνο και εξόντωση.
Η σοβαρότητα των αξιώσεων και το γεγονός ότι ορισμένες χώρες αμφισβητούν τη νομιμότητα του ΔΠΔ καθιστούν απαραίτητο ο εισαγγελέας του να εξετάσει σχολαστικά τις κατηγορίες του και να ακολουθήσει τη δέουσα διαδικασία. Αντίθετα, ο Χαν έχει επιδιώξει τις μέγιστες αξιώσεις κατά των δύο Ισραηλινών.
Ο Economist πιστεύει ότι το Ισραήλ πιθανότατα παραβίασε τους νόμους του πολέμου αποτυγχάνοντας να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του βάσει της Σύμβασης της Γενεύης του 1949, να παρέχει τρόφιμα και φάρμακα σε πολίτες υπό την κατοχή του «στο μέγιστο βαθμό των μέσων που διαθέτει». Μετά την 7η Οκτωβρίου αρκετοί υπουργοί απείλησαν επίσης με αντίποινα και συλλογική τιμωρία. Ωστόσο, είναι ένα άλμα να προχωρήσουμε από αυτό στον ισχυρισμό ότι υπάρχει ένα σκόπιμα, συστηματικό εγκληματικό σχέδιο λιμοκτονίας αμάχων. Αυτό είναι το άλμα που κάνουν οι ισχυρισμοί του κ. Χαν, και ως εκ τούτου είναι και πιο σοβαροί και αμφισβητούμενοι.
Ο Χαν επέκτεινε τη διαδικασία ζητώντας κατηγορίες εναντίον των δύο ανδρών. Έχει δίκιο ότι το ΔΠΔ έχει δικαιοδοσία γιατί, παρόλο που το Ισραήλ δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στο καταστατικό του ΔΠΔ, τα παλαιστινιακά εδάφη είναι. Ωστόσο, το ΔΠΔ θα πρέπει να ασκεί δίωξη μόνο όταν τα κράτη «δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν να το κάνουν πραγματικά». Το Ισραήλ είναι μια δημοκρατία με ανεξάρτητο δικαστικό σώμα. Το Ανώτατο Δικαστήριό του εκδικάζει μια αίτηση για βοήθεια στη Γάζα. Εάν η κυβέρνηση έπεφτε, όπως είναι πιθανό, ο διάδοχός της θα διόριζε πιθανώς μια εξεταστική επιτροπή υπό την ηγεσία των δικαστών για τον πόλεμο. Αυτοί οι μηχανισμοί μπορεί τελικά να αποτύχουν, και μερικές φορές έχουν αποτύχει στο παρελθόν, αλλά ο Χαν δεν μπορεί απλώς να τους παρακάμψει. Το Ισραήλ πρέπει να έχει την ευκαιρία να αποδείξει ότι αυτή τη φορά θα λειτουργήσουν.
Οι κατηγορίες εναντίον των αφεντικών της Χαμάς και των Ισραηλινών είναι επίσημα ξεχωριστές, αλλά ο Χαν επέλεξε να τις παρουσιάσει ως πακέτο. Το αίτημά του για εντάλματα κατά της Χαμάς θα μπορούσε να είχε υποβληθεί αμέσως μετά τις 7 Οκτωβρίου, αλλά καθυστέρησε για σχεδόν οκτώ μήνες. Υποστηρίζει ότι οι πράξεις του δείχνουν πώς και οι πέντε άνδρες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου. Αλλά η συνένωση τους σηματοδοτεί επίσης ότι οι δημοκρατικά εκλεγμένοι ηγέτες των οποίων το κράτος έχει δεχθεί επίθεση ανήκουν στην ομάδα τρομοκρατών.
Η καλύτερη εξήγηση για την προσέγγιση του Χαν είναι ότι πιστεύει ότι, για να θεωρηθεί το διεθνές δίκαιο περισσότερο από ένα εργαλείο της Δύσης, έπρεπε να θεωρηθεί ότι θα παρέμβει και θα ήταν πρόθυμος να διώξει και τις δύο πλευρές. Αλλά ακόμη και αν οι δικαστές εκδώσουν εντάλματα, είναι απίθανο να δικάσουν τις υποθέσεις, επειδή και οι πέντε άνδρες είναι πέρα από την εμβέλεια των υπογραφόντων του ΔΠΔ.
Σε κάποιο επίπεδο, το ΔΠΔ λειτουργεί με συναίνεση, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να περιηγηθεί στη διεθνή πολιτική. Η υποστήριξη για αυτό σε όλο τον κόσμο είναι ήδη εύθραυστη. Η Αμερική, η Κίνα και η Ινδία δεν είναι μέλη. Η Ρωσία αποχώρησε το 2016 και θέλει να την απαξιώσει, επειδή ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει κατηγορηθεί. Τώρα η Αμερική είπε ότι δεν έχει καμία εμπιστοσύνη σε αυτό το τελευταίο, ελαττωματικό, αίτημα για εντάλματα. Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν το χαρακτήρισε «εξωφρενικό» και ο Άντονι Μπλίνκεν, υπουργός Εξωτερικών, είπε ότι θα εξετάσει το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων στο δικαστήριο.
Εν τέλει ο Σινουάρ και ο Χανίγε ενδέχεται να αποκλειστούν από την κυβέρνηση ενός μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους, για το οποίο πιθανότατα θα έχει υπογράψει το ΔΠΔ. Αν και ένα διχασμένο Ισραήλ έχει συσπειρωθεί γύρω από τον Νετανιάχου, κάτι που δεν βοηθά την ειρήνη σήμερα, το επεισόδιο μπορεί τελικά να τον αποδυναμώσει, επειδή δείχνει ότι η καταστροφική στρατηγική του έχει εκθέσει άσκοπα τη χώρα σε εξευτελισμό και νομικό κίνδυνο. Η αλλαγή της κυβέρνησης του Ισραήλ είναι απαραίτητη για να επαναφέρει τον πόλεμο και να ανοίξει ένα δρόμο προς την ειρήνη. Είναι η πολιτική και η διπλωματία, όχι τα δικαστήρια, που είναι το κλειδί για τον περιορισμό της βίας και την αναβίωση των συνομιλιών μεταξύ δύο πλευρών.
Με πληροφορίες από Economist
