Η ψηφιακή εποχή που διανύουμε είναι αδύνατο να λειτουργήσει δίχως τα περίφημα data centers. Γι αυτό και έχουμε παγκοσμίως μια ραγδαία αυξανόμενη ζήτηση γι αυτές τις πελώριες ζωντανές ψηφιακές αποθήκες, μέσα από τις οποίες περνά όλος ο σύγχρονος κόσμος μας.
Τα data centers είναι κέντρα δεδομένων και αποτελούν τον πυρήνα της παγκόσμιας τεχνολογικής υποδομής, υποστηρίζοντας την αποθήκευση, την επεξεργασία και τη διαχείριση τεραστίων ποσοτήτων δεδομένων, που παράγονται καθημερινά από επιχειρήσεις, κυβερνήσεις και ιδιώτες.
Όλα τα κρατικά και στρατιωτικά δεδομένα, οι τραπεζικές λειτουργίες, τα παγκόσμια ιντερνετικά δίκτυα, τα social media, οι μεταφορές ανθρώπων με όλα τα μέσα, το παγκόσμιο εμπόριο, η πλανητική βιομηχανική παραγωγή, κάθε πληροφορία που διαχέεται στο παγκόσμιο χωριό μας και γενικώς όποια ανθρώπινη δραστηριότητα υπάρχει σήμερα και υποστηρίζεται από υπολογιστές, περνά υποχρεωτικά μέσα από τα data centers. Δεν πρόκειται απλώς για στρατηγικής σημασία τομέα, είναι ο πυρήνας της σύγχρονης ζωής μας.
Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις, η παγκόσμια αγορά data centers αναμένεται να φτάσει τα 145 δισεκατομμύρια δολάρια ως το 2027, με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 7,7%. Η Ευρώπη (και η Ελλάδα ασφαλώς) βρίσκεται μπροστά σε μια σημαντική πρόκληση. Την ανάπτυξη ενός δικτύου data centers που θα μπορεί να υποστηρίξει την αυξανόμενη ζήτηση για ψηφιακές υπηρεσίες. Η ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνη (ΑΙ) έχει επιταχύνει δραματικά αυτή την ανάγκη, καθώς οι υπολογιστικές απαιτήσεις της ΑΙ είναι εξαιρετικά υψηλές.
Εκτιμάται ότι η κατανάλωση ενέργειας από data centers θα μπορούσε να φτάσει ως και το 8% της παγκόσμιας ζήτησης ενέργειας ως το 2030. Το νούμερο αυτό είναι θηριώδες, στην πραγματικότητα πολύ σύντομα τα σημερινά επίπεδα παραγόμενης ενέργειας παγκοσμίως δεν θα επαρκούν για να καλύψουν την ζήτηση. Τα data centers καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας για να διατηρήσουν τις λειτουργίες τους σε σταθερό επίπεδο, να έχουν επαρκή back up power και να διασφαλίσουν ασφάλεια και αξιοπιστία στην επεξεργασία των δισεκατομμυρίων δεδομένων που έχουν στα σπλάχνα τους.
Η «πείνα» των data centers για ενέργεια αλλά και η ανάγκη τους για ευστάθεια (ένα data center δεν νοείται να «πέσει» σε περίπτωση διακοπής ρεύματος ή πτώσης της τάσης, διότι θα συμβούν χειρότερα από την πρόσφατη κρίση της CrowdStrike) οδηγεί υποχρεωτικά στην λύση να στήνονται αυτά κοντά σε πηγές φτηνής ενέργειας, αλλά και σε μεγάλους σταθμούς αποθήκευσης ενέργειας. Αυτή είναι πλέον η παγκόσμια τάση, σε αντίθεση με τα data centers της προηγούμενης δεκαετίας τα οποία φτιάχνονταν στα κέντρα των πόλεων ώστε να είναι κοντά στο εξειδικευμένο επιστημονικό δυναμικό που χρειάζεται για να τα λειτουργήσει.
Στις μέρες μας, οι επενδύσεις για τα data centers που θα υποστηρίξουν την ΑΙ εποχή, κατευθύνονται σε περιοχές που βρίσκονται δίπλα σε ΑΠΕ, δίπλα δηλαδή σε φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα, καθώς και σε μεγάλα πάρκα αποθήκευσης της ενέργειας των ΑΠΕ. Οι σταθμοί αυτοί με τις τεράστιες μπαταρίες λιθίου-ιόντων (μεγάλες σαν κοντέινερ), αποθηκεύουν ενέργεια σε περιόδους χαμηλής ζήτησης, εξισορροπούν το σύστημα σε περιόδους υψηλής ζήτησης (καύσωνες, χιονιάδες, κλπ) και εξασφαλίζουν την απρόσκοπτη λειτουργία των data centers δίχως επικίνδυνες διακυμάνσεις που μπορούν να αποβούν καταστροφικές.
Στην πράξη όμως, πρόκειται και για μια πρακτική ουσιαστικής αποκέντρωσης οικονομικών και ψηφιακών υπηρεσιών, που αναγεννούν περιοχές οι οποίες βρίσκονται μακριά από τις «πηγμένες» μεγάλες πόλεις. Η δημιουργία τέτοιων «αποκεντρωμένων» data centers κοντά σε άφθονη και φθηνή πράσινη ενέργεια, μειώνει το τελικό κόστος λειτουργία τους, δίνοντας παράλληλα ζωή σε περιοχές που ως τώρα ήταν καταδικασμένες σε μαρασμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι δικές μας απολιγνιτοποιημένες περιοχές, οι οποίες με την ανάπτυξη ενός τέτοιου δικτύου data centers μπορούν να ανθίσουν ξανά και οικονομικά και κοινωνικά.
Για την κατασκευή ενός μεγάλου data center δημιουργούνται 1000 θέσεις εργασίας και ενώ για κάθε 10 MW υπολογιστικής ισχύος, δημιουργούνται περίπου 50-100 θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης. Η Ελλάδα με στρατηγική θέση μεταξύ Ευρώπης και Ανατολής, με το 35% του ρεύματος της να παράγεται από ΑΠΕ, με επιστημονικό δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης και με περιφέρεια που διψά για επενδύσεις, είναι η ιδανική χώρα για την ανάπτυξη ενός τέτοιου δικτύου data centers. Αρκεί να το αντιληφθεί το ελληνικό κράτος και να ενεργοποιηθούν οι ελληνικές ιδιωτικές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας.
