Ήταν θέμα χρόνου να συμβεί. Ένα μεγάλο έργο που θ'ανακουφίσει τους κατοίκους της πρωτεύουσας, "πέφτει" πάνω σ'ενα σημαντικό μνημείο της αρχαιότητας και η σύγκρουση επαναφέρει σ'ενα σύγχρονο context μια παλιά συζήτηση. Λέω πως ήταν αναμενόμενο και θέμα χρόνου να συμβεί γιατί τη μεγαλύτερη σχιζοφρένειά της, η χώρα τη βιώνει στα θέματα που ανακύπτουν κατά τη διαχείριση της πολιτιστικής της κληρονομιάς.
Η δικαστική σύγκρουση για το μέλλον του Βωμού των Δώδεκα Θεών, του σημαντικότερου μνημείου της Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών- με τον ΗΣΑΠ για το μέλλον των εργασιών του Ηλεκτρικού, φέρνει για πολλοστή φορά στο προσκήνιο την έλλειψη του βασικού προαπαιτούμενου της χρηστής διαχείρισης της κληρονομιάς που δεν είναι άλλο από τη στρατηγική. Η ολοκλήρωση των έργων υπό την παρούσα οικονομική συγκυρία, απαιτεί την κατάχωση του μνημείου όμως, η έλλειψη στρατηγικής και ουσιαστικής κουλτούρας διαχείρισης, επέτρεψε σε κάποιους και με την επίκκληση νομικών επιχειρημάτων που θα προκαλούσαν θυμηδία αν δεν είχαν τόσο τραγικά για την πόλη αποτελέσματα, ν'ανακόψουν το μέλλον της πόλης στο όνομα μιας λανθασμένης αντίληψης για το τί σημαίνει μνημείο.
Ποιος αποφασίζει για τα μνημεία ( στην προκειμένη περίπτωση οι κατεξοχήν αρμόδιοι που είναι το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, αγνοήθηκαν επιδεικτικά) και σε ποιο βαθμό το παρελθόν μπορεί να καθορίζει την πορεία του μέλλοντος ακόμα και σε έργα από τα οποία εξαρτάται η επιβίωση της πόλης; Θεωρητικολογούμε για την πολιτιστική κληρονομιά χωρίς να έχουμε το σθένος να παραδεχτούμε ότι απαιτούμε την προστασία της στο βαθμό που δεν παρεμποδίζει τις ατομικές μας δραστηριότητες ενώ από την άλλη, υιοθετούμε υστερικές αντιλήψεις για την προστασίας της γιατί οι αρμόδιοι για το σκοπό αυτό, έχουν αποτύχει να εξηγήσουν ότι ένα μνημείο είναι πρωτίστως φορέας ιστορικής πληροφορίας και στη συνέχεια αντικείμενο αισθητικής απόλαυσης ή όποιας εκμετάλευσης. Με την έννοια αυτή, το σημαντικότατο μνημείο του Βωμού των Δώδεκα Θεών, μας έχει δώσει εδώ και χρόνια όλες τις πληροφορίες που μπορούσε να δώσει για την τοπογραφία και την ιστορία της πόλης των Αθηνών, δεν θα μάθουμε κάτι καινούργιο αποκαλύπτοντάς το. Οπότε, στο βαθμό που τη δεδομένη στιγμή, η προστασία του απαιτεί την κατάχωσή του ( η προστασία των μνημείων προηγείται του δικαιώματος στην πρόσβαση σ'αυτό) τα έργα θα έπρεπε να προχωρήσουν χωρίς δεύτερη συζήτηση.
Ενας από τους βασικούς λόγους της παρούσας κρίσης είναι η απροθυμία μας να απεκδυθούμε των εθνικών μας εμμονών και μύθων και ν'αναλάβουμε με σοβαρότητα τις ευθύνες μας. Όταν μάλιστα μιλούμε για την πολιτιστική κληρονομιά, αυτό έχει τις ολέθριες συνέπειες που ζούμε όλοι μας σήμερα: και τα μνημεία δεν προστατεύονται και το μέλλον μας υπονομεύεται. Κρίμα.
Διαβάστε το ρεπορτάζ του Δημήτρη Ρηγόπουλου και της Εύας Καραμανώλη στην Καθημερινή.
σχόλια