"Σε πόσα χρόνια θα γίνει η όσμωση (μεταξύ των μεταναστών και του ελληνικού λαού); Αναρωτιέμαι. Όλη αυτή η πίεση που έρχεται από αυτούς τους λαούς, φυσικά και είναι πρόβλημα. Σωστά, όλα αυτά, τα θεωρητικά ...Δεν θα συμφωνήσω, όμως, όσο κι αν θέλουμε να φαινόμαστε φιλάνθρωποι ...Δεν έχω λύση να προτείνω ...Δεν ξέρω αν μπορώ να συνυπάρξω με τις Αφρικανές πόρνες και τους διακινητές ναρκωτικών ...Όχι, δεν θα 'θελα να τους έχω στη γειτονιά μου. Δεν είναι που πλήττουν την αισθητική μου αντίληψη, την καθημερινότητά μου πλήττουν...". -Θανάσης Βαλτινός, συγγραφέας - ακαδημαϊκός. Τοποθέτησή του σε συζήτηση που ακολούθησε της κεντρικής ομιλίας του στο συνέδριο, με θέμα: "Θεσσαλονίκη- Ξαναβρίσκοντας την πολυπολιτισμικότητα- Μεσόγειος, σύνορο και γέφυρα σε εποχή κρίσης".
"Το 1903 αποφάσισα κι εγώ να ξενιτευτώ. Σηκώθηκα μιαν αυγή, στις δεκαπέντε Μαρτίου, ημέρα Παρασκευή, πήρα οχτακόσιες δραχμές και αξημέρωτα πέρναγα το Νούδιμο του Ορχομενού"
Η έναρξη της περίφημης ιστορίας στο "Συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη", που από τον φτωχό Δάρα Μαντινείας έφτασε, λαθρομετανάστης, με ένα σαπιοκάραβο, στη Νέα Ορλεάνη και τον ...Νέο Κόσμο- το ομότιτλο βιβλίο του κατέγραψε σε άριστο ...λαϊκό προφορικό πρωτοπρόσωπο λόγο ο Θανάσης Βαλτινός στα 1962.
"Γιάννη μου το μαντήλι σου/ τι το 'χεις λερωμένο ...το λέρωσε η ξενιτιά, τα έρημα τα ξένα ..." αλλά και το αιγιοπελαγίτικο μοιρολόι "Παναθεμά σε ξενιτιά/ τζιβαέρι μου/ εσύ και το καλό σου/ ...σιγανά πατώ στη γη"
Εισαγωγικές αναφορές του Θανάση Βαλτινού στην κεντρική του ομιλία στο συνέδριο, που άρχισε χθες στη Θεσσαλονίκη.
"Μπορούμε να εμπιστευθούμε τη λογοτεχνία;" αναρωτήθηκε ο ακαδημαϊκός για να απαντήσει μάλλον θετικά: "Η ζωή είναι αφεαυτής μια αφήγηση. Η ιστορία είναι η δευτερογενής αφήγηση της πρώτης. Όταν τα γεγονότα χάσουν τον χαρακτήρα τους με το χρόνο και ωχριάσουν οριστικά, αναγκαστικά θα εμπιστευτούμε τη λογοτεχνία... Ο Ανδρεάς Κορδοπάτης είναι υπαρκτό πρόσωπο και αυτό (το βιβλίο) ένα κομμάτι από τη λογοτεχνικά μεταφρασμένη ζωή του...".
"Σε πόσα χρόνια θα γίνει η όσμωση (μεταξύ των μεταναστών και του ελληνικού λαού); Αναρωτιέμαι. Όλη αυτή η πίεση που έρχεται από αυτούς τους λαούς, φυσικά και είναι πρόβλημα, όσο κι αν θέλουμε να φαινόμαστε φιλάνθρωποι ...Δεν έχω λύση να προτείνω ...Δεν ξέρω αν μπορώ να συνυπάρξω με τις Αφρικανές πόρνες και τους διακινητές ναρκωτικών ...Όχι, δεν θα 'θελα να τους έχω στη γειτονιά μου. Δεν είναι που πλήττουν την αισθητική μου αντίληψη, την καθημερινότητά μου πλήττουν...". -Θανάσης Βαλτινός, συγγραφέας - ακαδημαϊκός
.
"Ο συγγραφέας είναι ο ...καλλιτέχνης που γράφει, που καταγράφει αυτά που γίνονται γύρω του" είχε πει, λίγο νωρίτερα, η εικαστικός - αντιδήμαρχος πολιτισμού στον Δήμο Θεσσαλονίκης Έλλη Χρυσίδου, εκ των εισηγητών της συζήτησης.
"Η κατανόηση του 'άλλου' δεν είναι εφικτή μέσω της γλώσσας των λαών. Η γλώσσα των διεθνών χρηματαγορών διδάσκει στερεότυπα και προκαταλήψεις. Η λογική του 'άσπρου / μαύρου' οδηγεί στην πόλωση. Αν δεν αποφύγουμε τα κλισέ δεν θα ανθίσει η Ευρώπη ...Η γλώσσα της λογοτεχνίας είναι ικανή να το πετύχει" τόνισε, στον εισαγωγικό χαιρετισμό της, η πρώην υπουργός πολιτισμού της Γερμανίας Christina Weiss.
"Το ζητούμενο δεν είναι η πολυπολιτισμική -μόνον- Ευρώπη αλλά και η πολυεθνοτική και η ανεξίθρησκη, που δεν κατασκευάζει 'άλλους', αλλά ενθαρρύνει την ενσωμάτωση του 'άλλου', αλλά ...αυτό είναι ζήτημα πολιτικής παιδείας" είχε πει, λίγο νωρίτερα, η δημοσιογράφος Μικέλα Χαρτουλάρη, συμπληρώνοντας πως "οι λογοτέχνες έχουν ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της πολιτικής παιδείας κι όχι μόνο να δημιουργούν το δικό τους λογοτεχνικό σύμπαν ποιότητας".
Ανέφερε ως παραδείγματα τον αλβανικής καταγωγής (έχει λάβει ο ίδιος την ελληνική υπηκοότητα αλλά όχι και τα τρία παιδιά του) λογοτέχνη και μεταφραστή Τηλέμαχο Κώτσια και τον νεοελληνιστή και συγγραφέα "Θεσσαλονικιό" - Αμερικανό (έζησε μόλις τρία από τα παιδικά του χρόνια στη Θεσσαλονίκη, όπου ο πατέρας του υπηρέτησε ως πρόξενος) Έντμουντ Κίλι.
"Ο συγγραφέας είναι ο ...καλλιτέχνης που γράφει, που καταγράφει αυτά που γίνονται γύρω του" είχε πει η αντιδήμαρχος πολιτισμού Έλλη Χρυσίδου.
Η ετερόδοξη παρέμβαση του Βαλτινού
"Να τους αφήσουν στην ησυχία τους τους καλλιτέχνες. Ο λογοτέχνης δεν καταγράφει αυτό που γίνεται γύρω του, αλλά αυτό που γίνεται μέσα του..." ανταπάντησε, μάλλον διαφωνώντας, ο βραβευμένος συγγραφέας και ακαδημαϊκός Θανάσης Βαλτινός.
Στην εναρκτήρια του συνεδρίου ομιλία του μίλησε για το ...σύνδρομο του Οδυσσέα που έχουν οι Έλληνες, την "ταπείνωση συντριβής" στο δημοτικό τραγούδι "Τζιβαέρι", για τους 3.188 καταγεγραμμένους θανάτους μεταναστών στα ελληνικά σύνορα μεταξύ 1990-2013, για τις ...ληξιαρχικές πράξεις θανάτων "άγνωστων νεκρών" στο Αιγαίο, για τους στίχους του Αγαμέμνονα στην ομώνυμη Αισχύλεια τραγωδία ("σαν ξημέρωσε είδαμε ν' ανθίζει το Αιγαίο από νεκρούς και συντρίμμια"...), για τα βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών για υπέρτατη πράξη αυτοθυσίας στους δύο Πακιστανούς (τους: Hamayun Anwar και Wakar Ahmed, 18 και 32 ετών αντίστοιχα, οι οποίοι είχαν σκοτωθεί στην προσπάθειά τους να απεγκλωβίσουν ηλικιωμένο ζευγάρι από τις ράγες τρένου), για τη 19χρονη Σύρια Ντοά αλ Ζάμελ που έσωσε ένα μωρό κολυμπώντας επί τρεις μέρες στα ανοιχτά της Μάλτας (ύστερα από ναυάγιο μεταναστών, τον Σεπτέμβριο του 2014)
Όπως εξάλλου ο ίδιος ο 83χρονος, σήμερα, συγγραφέας Θανάσης Βαλτινός έχει δηλώσει (από το 1963, που δημοσιεύτηκε "Η κάθοδος των εννιά" ως το 1994 και τις αντιδράσεις που προκάλεσε η "Ορθοκωστά" - για τις βιαιότητες του ΕΛΑΣ στον εμφύλιο, ακόμα και κάποια από τα βραβευμένα σενάρια για τις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου): "η λογοτεχνία δεν είναι το στόρι, είναι οι λέξεις που το κουβαλάνε".
Η διοργάνωση "Θεσσαλονίκη - Ξαναβρίσκοντας την πολυπολιτισμικότητα: Μεσόγειος, σύνορο και γέφυρα, σε εποχή κρίσης" διοργανώνεται με πρωτοβουλία του Δήμου Θεσσαλονίκης, του λογοτεχνικού περιοδικού "Εντευκτήριο" (σε συνεργασία με το Πολιτιστικό Ίδρυμα Allianz, το Λογοτεχνικό Συμπόσιο του Βερολίνου και το Ινστιτούτο Goethe της Θεσσαλονίκης) και με την υποστήριξη του Πολιτιστικού Κέντρου Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ) και του AthenSYN, με στόχο την αναζήτηση (από εκπροσώπους της διεθνούς λογοτεχνικής και καλλιτεχνικής σκηνής) κοινής πολιτισμικής ταυτότητας του μεσογειακού χώρου και νέων αφηγήσεων για μια κοσμοπολίτικη Ευρώπη.
Απόψε (Πέμπτη, στις 7 μ.μ.) συνεχίζονται οι συζητήσεις και αναγνώσεις στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης (αίθουσα δημοτικού συμβουλίου), με τη συμμετοχή των συγγραφέων: Βασίλη Αμανατίδη, Φοίβη Γιαννίση, Γιάννη Σκαραγκά, Βασίλη Τερζόπουλου, Χρήστου Χρυσόπουλο, Najet Adouani (Τυνησία), Mathias Énard (Γαλλία), Sherko Fatah (Γερμανία), Άρη Φιορέτο (Σουηδία), Nikol Ljubić (Γερμανία), ενώ θα ακολουθήσει συναυλία με τον συγγραφέα και τραγουδοποιό Θωμά Κοροβίνη.
Βίκυ Χαρισοπούλου - ΑΠΕ/ΜΠΕ
