Πέθανε ο βραβευμένος με Booker βρετανός συγγραφέας, κορυφαίος κριτικός τέχνης και διανοούμενος, Τζον Μπέργκερ, σε ηλικία 90 ετών στο σπίτι του στο Παρίσι.
Ο Μπέργκερ άσκησε σημαντική επιρροή στον τρόπο που εκτιμάται η τέχνη, κυρίως μέσω του βιβλίου του «Ways of Seeing», που έγραψε το 1972, και της ομώνυμης τηλεοπτικής σειράς του BBC που βασίστηκε σε αυτό και βραβεύτηκε με Bafta. Η εκπομπή θεωρείται ένα από τα τηλεοπτικά προγράμματα με τη μεγαλύτερη επιρροή που προβλήθηκαν ποτέ στη Βρετανία, ενώ το βιβλίο θεωρείται σημαντικό βοήθημα για τους σπουδαστές των εικαστικών τεχνών και της ιστορίας της τέχνης.
Μαρξιστής και σφοδρός επικριτής του καπιταλισμού, ο Μπέργκερ τιμήθηκε με το βραβείο Booker το 1972 για το βιβλίο «G Το ταξίδι». Χαρακτηριστικό είναι ότι δώρισε το μισό πόσο του χρηματικού επάθλου στην επαναστατική, αφροαμερικανική ριζοσπαστική οργάνωση «Μαύροι Πάνθηρες», για την οποία είπε πως απηχούσε περισσότερο τις πολιτικές του απόψεις.
Όπως περιγράφει στο BBC ο Τομ Όβερτον, ο οποίος γράφει τη βιογραφία του, ο Μπέργκερ «μάς έκανε να μάθουμε ότι η τέχνη θα πλουτίσει τις ζωές μας».
Ο Μπέργκερ «υποστήριξε ότι η έλευση των μέσων μαζικής ενημέρωσης άλλαξε ριζικά την αντίληψή μας για την τέχνη», αναφέρει ο καλλιτεχνικός συντάκτης του BBC, Will Gompertz. Η εκπομπή «Ways of Seeing» «έγινε εμβληματική και με μεγάλη επιρροή, αλλά δεν θα πραγματοποιούνταν σήμερα, όπως μου είπε ο ίδιος πριν από μερικούς μήνες», προσθέτει.
«Αμφισβήτησε τις συμβάσεις, το κατεστημένο και εμάς. Διέθετε τη ματιά του καλλιτέχνη, το πνεύμα ενός ακαδημαϊκού και το χάρισμα ενός γεννημένου performer. Ήταν όμως, πάνω απ΄όλα, ένας συγγραφέας και αφηγητής. Έκανε πλουσιότερες τις ζωές μας με τα μυθιστορήματα, την ποίηση και τις κριτικές του. Μας έδειξε πώς να βλέπουμε, όχι ατομικά, αλλά συλλογικά», ανέφερε ο Gompertz.
Γεννημένος στο Χάκνεϊ του βόρειου Λονδίνου από μεσοαστική οικογένεια, κατετάγη στον Βρετανικό Στρατό το 1944 και εστάλη στη Βόρειο Ιρλανδία. Μετά τον στρατό γράφτηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Τσέλσι. Ξεκίνησε την καριέρα του ως ζωγράφος πριν στραφεί στο γράψιμο και γίνει κριτικός τέχνης για το New Statesman, ενώ το 1958 δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Ένας ζωγράφος του καιρού μας».
Στο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνεται επίσης το μυθιστόρημα «Προς τον γάμο» (1997), το «Εδώ είναι που συναντιόμαστε» (2006) και το «Από την Άιντα στον Χαβιέρ», για το οποίο ήταν και πάλι υποψήφιος για το Booker το 2008. Ο Μπέργκερ έχει γράψει εξαιρετικές μελέτες για τη ζωγραφική και τη φωτογραφία, όπως είναι το «Another Way of Telling» και το «The Success and Failure of Picasso», αλλά και για την εκμετάλλευση των μεταναστών εργατών και τον αγώνα των Παλαιστινίων για την ίδρυση κράτους.
Συνέχισε να γράφει μέχρι πριν από έναν χρόνο, όταν στα 89 του χρόνια εξέδωσε μία συλλογή από δοκίμια με τίτλο: «Confabulations» (σ.σ.: λογοπαίγνιο που συνδυάζει την λέξη congratulations δηλαδή συγχαρητήρια με την λέξη fabulous δηλαδή καταπληκτικός).
Ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του, παραγωγής της βρετανής ηθοποιού Τίλντα Σουίντον, κυκλοφόρησε επίσης τον περασμένο χρόνο. Σε αυτό, το οποίο τιτλοφορείται «The Seasons in Quincy: Four Portraits of John Berger» («Οι Εποχές στο Κουίνσι: Τέσσερα Πορτραίτα του Τζον Μπέργκερ») ο εκλιπών και η Σουίντον, η οποία ήταν πολλά χρόνια φίλη του, συζητούν στο χωριό των Γαλλικών Άλπεων όπου έμενε για το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του. «Ένας ριζοσπαστικός ουμανιστής»: έτσι χαρακτήρισε η Σουίντον τον Μπέργκερ.
σχόλια