Οι μοναδικές δύο φορές που ο Μάνος Χατζιδάκις ασχολήθηκε με τη μελοποίηση αρχαιοελληνικής ποίησης, όχι βασισμένη σε κάποια μετάφραση στα νέα ελληνικά, αλλά στο πρωτότυπο κείμενο, ήταν με ένα τραγούδι δισκογραφημένο και ένα ολόκληρο ανέκδοτο μέχρι σήμερα έργο: Το μεν τραγούδι ήταν το Κέλομαί σε Γογγύλα σε ποίηση Σαπφούς που ερμήνευσε η Φλέρυ Νταντωνάκη και εντάχθηκε στον κύκλο Ο Μεγάλος Ερωτικός (1972), το δε έργο ήταν Τα Πινδαρικά (Τα εκ Πινδάρου Παιανίζοντα) σε ποίηση φυσικά του Πινδάρου. Θα μπορούσε να ανήκει στην κατηγορία αυτή και το Κραταιά ως θάνατος αγάπη, πάλι από τον Μεγάλο Ερωτικό, αλλά αυτό αποτελούσε μελοποίηση ενός αποσπάσματος από το Άσμα Ασμάτων του Σολομώντος, άρα δε μιλάμε για ποίηση κάποιου αρχαίου Έλληνα ποιητή.
Αν παρατηρήσει κανείς την εργογραφία του Χατζιδάκι, θα δει πως αρκετές εργασίες του, που έγιναν κατά παραγγελία, σαν αυτές για το θέατρο και τον κινηματογράφο κυρίως, παρέμειναν αδισκογράφητες. Υπάρχουν ακόμη έργα του συνθέτη - πάντα εν είδει ανάθεσης - που φτιάχτηκαν και παρουσιάστηκαν σε συναυλίες για μία και μοναδική φορά, όσο ο ίδιος ήταν εν ζωή, και έκτοτε δεν είδαν το φως της επίσημης δημοσιότητας. Και λέω της ''επίσημης'', καθώς κάποιοι φρόντισαν να ηχογραφήσουν έστω πρόχειρα τις συναυλίες αυτές και σήμερα να έχουμε γνώση του αποτελέσματος.
Τα Πινδαρικά μεταδόθηκαν από τη ραδιοφωνική συχνότητα του Τρίτου Προγράμματος και γι' αυτό μάλλον διασώθηκαν ακέραια και σήμερα κοσμούν το αρχείο κάποιων φανατικών χατζιδακικών.
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο στις 16 Αυγούστου του 1981 παρουσιάστηκαν στο Ηράκλειο της Κρήτης Τα Πινδαρικά με τη μεσόφωνο Κική Μορφονιού, τον βαρύτονο Σπύρο Σακκά, μικρό μουσικό σύνολο και τη Χορωδία του Τρίτου Προγράμματος υπό τη διεύθυνση του Αντώνη Κοντογεωργίου.
Σύμφωνα με κείμενο του ίδιου του Χατζιδάκι, η ανάθεση έγινε από τον Ντίνο Γιαννόπουλο, τον πρώτο καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών με θητεία ως σκηνοθέτης στη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης. Ο Γιαννόπουλος ζήτησε από τον Χατζιδάκι να συνθέσει μία σκηνική καντάτα για το Φεστιβάλ Κέρκυρας, ένα ρέκβιεμ ουσιαστικά στη μνήμη του Αμερικανού κορυφαίου μαέστρου Thomas Shippers που είχε συνδεθεί με τον συγκεκριμένο μουσικό θεσμό της Κέρκυρας και που είχε φύγει από τη ζωή το 1977 σε ηλικία 47 ετών.
Ο Shippers υπήρξε σύντροφος του Gian Carlo Menotti, του Ιταλοαμερικανού συνθέτη και λιμπρετίστα που ο Χατζιδάκις εκτιμούσε ιδιαίτερα (υπάρχει αναφορά του στο ένθετο σημείωμα της Ρωμαϊκής Αγοράς) και ήταν επίσης μέλος της αδερφότητας Delta Omicron, στην οποία ανήκαν αποκλειστικά αρχιμουσικοί εγνωσμένου διεθνούς κύρους. Επειδή λοιπόν ο Τόμας ήταν ένα ωραίο παιδί προπάντων, έπρεπε να υμνήσω το χαμό του σαν ωραίου παιδιού. Έτσι σκέφτηκα πως το καλύτερο ποιητικό κείμενο ήταν ο Πίνδαρος, ο οποίος υμνούσε ωραίους αθλητές...Μ' αυτά τα λόγια ο Μάνος Χατζιδάκις εξήγησε κάποτε την πρόθεση του να μελοποιήσει τον λυρικό Πίνδαρο.
Πέντε ποιήματα του Πινδάρου μελοποίησε όλα κι όλα από τους Ύμνους, τους Παιάνες, τα Εγκώμια και τους Θρήνους του, φτιάχνοντας έναν μικρό κύκλο τραγουδιών για δύο λυρικές φωνές, της Μορφονιού και του Σακκά, ο οποίος παρουσιάστηκε ζωντανά στο Μικρό Θέατρο Κήπου κατά τις εκδηλώσεις του Μουσικού Αυγούστου 1981. Σε εκείνες τις εκδηλώσεις, την ίδια μέρα με Τα Πινδαρικά, ο Μάνος Χατζιδάκις παρουσίασε επίσης για πρώτη φορά μπροστά σε κοινό τη μελοποίηση του στην ποιητική σύνθεση Αμοργός του Νίκου Γκάτσου - εκείνος στο πιάνο και ο Σπύρος Σακκάς στο τραγούδι.
Τα Πινδαρικά μεταδόθηκαν από τη ραδιοφωνική συχνότητα του Τρίτου Προγράμματος και γι' αυτό μάλλον διασώθηκαν ακέραια και σήμερα κοσμούν το αρχείο κάποιων φανατικών χατζιδακικών.
Ευχής έργον θα ήταν να δισκογραφηθούν κάποια στιγμή, αφενός διότι ο Μάνος Χατζιδάκις δεν έχει ούτε έναν ζωντανά ηχογραφημένο δίσκο μεσ' στην τεράστια δισκογραφία του, αφετέρου διότι ο ίδιος ξεχώριζε το εν λόγω έργο και τού'χε δώσει μάλιστα τον αριθμό 40 μέσα στην πιο παραγωγική περίοδο της ζωής του.
Κι ας μην ξενίζει το πρώτο μου επιχείρημα: Σαφώς η ιστορία της παγκόσμιας δισκογραφίας μάς λέει πως αξίζει να ηχογραφείται και να κυκλοφορεί σε δίσκο μια rock ή jazz συναυλία, λόγω της δεινότητας των εκάστοτε μουσικών, εδώ όμως έχουμε ένα πανέμορφο ανέκδοτο ολοκληρωμένο έργο του Χατζιδάκι και σε μια καλή ηχογράφηση. Συνθέτες, άλλωστε, ''συγγενείς'' του Χατζιδάκι, από τον Nino Rota μέχρι τον Enio Morricone αξιώθηκαν δισκογραφημένες συναυλίες με μουσικές και τραγούδια τους.
Ευτυχώς, τέλος, που Τα Πινδαρικά ανακαλύφθηκαν και παίχτηκαν από την Ορχήστρα των Χρωμάτων υπό τη διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με τη Χορωδία της ΕΡΤ, τη μεσόφωνο Ελένη Λιώνα και τον βαρύτονο Αντώνη Κοντογεωργίου στο τραγούδι και με τον Σωκράτη Άνθη στη σόλο τρομπέτα. Στο βίντεο του youtube μπορείτε να ακούσετε ολόκληρα Τα Πινδαρικά:
σχόλια