Τα νοικοκυριά της Ευρώπης είναι αντιμέτωπα με πολύ υψηλότερους λογαριασμούς τον χειμώνα λόγω της παγκόσμιας αύξησης στις τιμές χονδρικής για την ενέργεια και το αέριο, την ώρα που καταναλωτικές οργανώσεις προειδοποιούν πως οι πιο ευπαθείς πολίτες μπορεί να πληγούν από ενεργειακή φτώχεια.
Γιατί είναι πιο υψηλές οι τιμές
Οι ενεργειακές εταιρίες πληρώνουν τιμή χονδρικής για να αγοράσουν αέριο και ηλεκτρική ενέργεια, τα οποία στη συνέχεια μεταπωλούν στους καταναλωτές. Οι τιμές τυπικά αυξάνονται όταν υπάρχει περισσότερη ζήτηση για θέρμανση και ο κόσμος ανάβει θερμαντικά σώματα και νωρίτερα τα φώτα στα σπίτια του τον χειμώνα, ενώ οι τιμές την θερινή περίοδο είναι συνήθως χαμηλότερες.
Ωστόσο, οι τιμές εκτοξεύθηκαν λόγω των χαμηλών αποθεμάτων αερίου, των υψηλών τιμών άνθρακα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, των χαμηλών παραδόσεων με δεξαμενόπλοια υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Οι τιμές αυξήθηκαν άλλωστε και εξαιτίας της υψηλότερης ζήτησης από την Ασία, των λιγότερων από το συνηθισμένο προμηθειών αερίου από την Ρωσία, της χαμηλής παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και των διακοπών ηλεκτροδότησης σε υποδομές.
Οι ευρωπαϊκές τιμές αναφοράς για το αέριο στον ολλανδικό TTF έχουν αυξηθεί πάνω από 400% από τον Ιανουάριο, ενώ τα γερμανικά και γαλλικά συμβόλαια αναφοράς για την ενέργεια έχουν υπερδιπλασιαστεί.
Πόσο μπορεί να διαρκέσει αυτό;
Η χειμερινή περίοδος θέρμανσης στην Ευρώπη τυπικά ξεκινά τον Οκτώβριο και οι τιμές χονδρικής δεν προβλέπεται να μειωθούν σημαντικά κατά το υπόλοιπο αυτής της χρονιάς, παρά τις υποσχέσεις από κάποιους παρόχους για περισσότερο αέριο. Οι περισσότεροι αναλυτές αναμένουν ότι οι τιμές θα παραμείνουν αυξημένες την επόμενη χρονιά.
Η Ρωσία, ο μεγαλύτερος πάροχος αερίου της Ευρώπης, ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα ότι η αδειοδότηση του υποθαλάσσιου αγωγού αερίου Nord Stream 2 από τη Ρωσία και τη Γερμανία, που αναμένει το «πράσινο φως«» από τη αρμόδια γερμανική ρυθμιστική αρχή, μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των αυξανόμενων τιμών αερίου της Ευρώπης.
Ωστόσο η δυνατότητα της Gazprom να παράσχει μεγαλύτερους όγκους στην Ευρώπη μπορεί να περιοριστεί φέτος τον χειμώνα καθώς ακόμα γεμίζει τις δικές της εγχώριες δεξαμενές αποθήκευσης αερίου και ήδη παράγει ποσότητες κοντά στα υψηλά επίπεδα 10ετίας, όπως σημειώνουν αναλυτές της Bank of America.
Τον περασμένο μήνα, η νορβηγική Equninor, ο δεύτερος μεγαλύτερος πάροχος της Ευρώπης, δεσμεύτηκε ότι θα αυξήσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Η Νορβηγία προμηθεύει λίγο λιγότερο από το ένα τρίτο του βρετανικού αερίου.
Γιατί αυξάνονται οι τιμές λιανικής;
Πολλοί πάροχοι ενέργειας ανακοίνωσαν αυξήσεις στις χρεώσεις λιανικής τους τελευταίους μήνες, μετακυλίοντας το υψηλότερο κόστος χονδρικής στους καταναλωτές. Το κόστος χονδρικής μπορεί να αποτελέσει ένα μεγάλο μέρος του λογαριασμού. Στη Βρετανία, για παράδειγμα, στον συνολικό λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος και αερίου, το κόστος χονδρικής μπορεί να φθάσει το 40% του συνόλου.
Άρα, όταν οι τιμές στην αγορά χονδρικής αυξηθούν σημαντικά, οι πάροχοι μπορούν να αυξήσουν τις καταναλωτικές χρεώσεις λιανικής. Οι πάροχοι μπορεί να αγοράσουν ενέργεια στην αγορά χονδρικής την ημέρα της παράδοσης, μια ημέρα νωρίτερα και έως και μήνες ή ολόκληρες περιόδους εκ των προτέρων.
Θα πρέπει να προσπαθήσουν να προβλέψουν πότε η τιμή θα είναι φθηνότερη και να αγοράσουν τη σωστή ποσότητα για να καλύψουν τις ανάγκες των πελατών τους. Εάν οι πάροχοι δεν αγοράσουν αρκετή ενέργεια, ίσως χρειαστεί να αγοράσουν περισσότερη σε τιμή που μπορεί να είναι υψηλότερη, ανάλογα με τις κινήσεις της αγοράς. Φέτος, οι τιμές ανέβαιναν όλο το καλοκαίρι.
Μπορεί να παρέμβει κάποιος;
Η Ευρωπαία επίτροπος για την Ενέργεια Κάντρι Σίμσον έχει πει ότι σύντομα θα παρουσιάσει σχέδιο για την αναδιάρθρωση της ευρωπαϊκής αγοράς αερίου.
Μια από τις ιδέες, που πρότεινε η Ισπανία, είναι η ΕΕ να αγοράσει από κοινού αέριο για να εκμεταλλευθεί την ισχύ της ενιαίας αγοράς των 450 εκατ. καταναλωτών και να δημιουργήσει ένα στρατηγικό απόθεμα της ΕΕ σε αέριο, αλλά δεν υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες για το πώς αυτό θα λειτουργήσει.
Κάποιες εθνικές κυβερνήσεις έχουν ανακοινώσει μέτρα για να προσπαθήσουν να περιορίσουν το βάρος στα νοικοκυριά τον χειμώνα, όπως επιδοτήσεις, πλαφόν στις τιμές ή επιστροφή των κερδών ενεργειακών επιχειρήσεων στους καταναλωτές.
Τι μπορούν να κάνουν οι καταναλωτές;
Μέτρα ενεργειακής απόδοσης, όπως η βελτιωμένη μόνωση, ο ενεργειακά αποδοτικός φωτισμός και οι έξυπνοι μετρητές είναι επίσης μια καλή πρόταση, αλλά έχουν κόστος.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
