Η λέαινα που σκότωσε τον πατέρα των τριών λιονταριών της σε ζωολογικό κήπο της Ινδιανάπολης, αυτή την εβδομάδα, έχει προβληματίσει πάρα πολύ τους επιστήμονες, που χαρακτηρίζουν την συμπεριφορά και γενικά το περιστατικό «σοκαριστικό» και «άνευ προηγουμένου».
Η Ζούρι και ο Νιάκ ζούσαν στον ίδιο χώρο τα τελευταία οχτώ χρόνια και είχαν κάνει μαζί τρία λιονταράκια. Σύμφωνα με τον ζωολογικό κήπο, μέχρι δεν υπήρχε κανέναν προηγούμενο περιστατικό βίας μεταξύ των δύο λιονταριών πριν την ξαφνική επίθεση.
Το BBC ζήτησε από ερευνητές πάνω στα λιοντάρια να καταθέσουν τις θεωρίες τους σχετικά με το τι μπορεί να συνέβη ή τι ήταν αυτό πυροδότησε την επιθετική συμπεριφορά της λέαινας.
Τι συνέβη;
Η 12χρονη Ζούρι επιτέθηκε στον 10χρονο Νιάκ και παρά τις προσπάθειες του προσωπικού να τους χωρίσει, εκείνη τον έπιασε από τον λαιμό μέχρι που αυτός σταμάτησε να κινείται. Η νεκροψία έδειξε πως ο Νιάκ πέθανε από ασφυξία, εξαιτίας των τραυμάτων του στον λαιμό, ενώ η Ζούρι δεν έχει υποστεί το παραμικρό τραύμα. Ο ζωολογικός κήπος δεσμεύθηκε να διερευνήσει περαιτέρω τις συνθήκες του περιστατικού.
Ασυμφωνία χαρακτήρων;
Ο καθηγητής Craig Packer, διευθυντής του Lion Research Center του Πανεπιστημίου της Μινεσότα, είπε στο BBC πως μια τέτοιου είδους επίθεσης είναι «πρωτοφανής».
«Έχουμε δει παραδείγματα αρσενικών να σκοτώνουν θηλυκές και ομάδες θηλυκών να κυνηγούν αρσενικά, αλλά ένα μεμονωμένο θηλυκό να σκοτώνει ένα αρσενικό; Αυτό δεν το έχουμε ακούσει ποτέ», σχολίασε.
Ο ίδιος υποψιάζεται πως οι προσωπικότητες των δύο λιονταριών έπαιξαν μεγάλο ρόλο στην φονική επίθεση.
Στην άγρια φύση, τα αρσενικά λιοντάρια «κυριαρχούν ολοκληρωτικά» επί των θηλυκών. Ο Νιάκ μεγάλωσε με ανθρώπους, κάτι που ενδεχομένως τον έκανε πιο ευάλωτο, εξηγεί ο καθηγητής. Αντιθέτως η Ζούρι ήταν πολύ πιο κυριαρχική από ένα τυπικό θηλυκό.
Η Ζούρι ζύγιζε 11 κιλά λιγότερο από τον σύντροφό της, που ζύγιζε 147 κιλά. Τα αρσενικά λιοντάρια ζυγίζουν συνήθως μεταξύ 150 και 260 κιλών ενώ τα θηλυκά περίπου 120 με 180 κιλά, σύμφωνα με τον ζωολογικό κήπο του Σαν Ντιέγκο.
Nyack was a magnificent lion & will be greatly missed. We appreciate the support from our community as we cope with the loss.
— Indianapolis Zoo (@IndianapolisZoo) 19 Οκτωβρίου 2018
«Αν ήταν αποτέλεσμα ασυμφωνίας χαρακτήρων, ίσως αυτό θα έπρεπε να θεωρηθεί παράγοντας κινδύνου και σε άλλες συνθήκες αιχμαλωσίας», είπε ο καθηγητής.
Την κατάσταση περιπλέκει το γεγονός πως η Ζούρι επιτέθηκε δύο φορές στον Νιάκ: την πρώτη φορά εκείνος διέφυγε κι επέστρεψε επιδεικνύοντας ακόμη πιο υποτακτική συμπεριφορά, με αποτέλεσμα εκείνη να του επιτεθεί ξανά.
«Μέχρι να δούμε περισσότερες τέτοιες περιπτώσεις, δεν υπάρχει τρόπος να πούμε με ασφάλεια τι ακριβώς συνέβη», κατέληξε ο καθηγητής Craig Packer.
Πόσο συνηθισμένη είναι αυτή η συμπεριφορά για λιοντάρια;
Ο Paul Funston, διευθυντής του Panthera στην Νότια Αφρική, ενός οργανισμού προστασίας των αιλουροειδών, επίσης συμφώνησε πως πρόκειται για πρωτοφανές περιστατικό.
Στην άγρια φύση, ομάδες από λέαινες όντως επιτίθενται σε λιοντάρια, συνήθως για να υπερασπιστούν τα μικρά τους ή την περιοχή τους, και τέτοιου είδους περιστατικά έχουν καταγραφεί μέχρι σε πάρκα σαφάρι. Ωστόσο ο Funston δηλώνει πως ποτέ δεν έχει ξαναδεί επίθεση που να οδήγησε σε θάνατο.
Τα αρσενικά άγρια λιοντάρια επίσης συνηθίζουν να κυνηγούν τα μικρά αρσενικά ενώ μεγαλώνουν για να διασφαλίσουν πως θα απομείνουν μόνοι με τις λέαινες. Μερικές φορές μπορεί και να σκοτώσουν τα λιονταράκια -συνήθως όταν καταλαμβάνουν μια νέα περιοχή από κάποια άλλη αγέλη- ώστε ξανά να μπορούν να διεκδικούν ανεμπόδιστα τις λέαινες.
Τα αρσενικά επίσης ως γνωστόν μπορεί να γίνουν επιθετικά με τα θηλυκά και να σκοτώσουν λέαινες που αρνούνται να ζευγαρώσουν.
Η στιγμή που λέαινες επιτίθενται σε αρσενικό λιοντάρι στο West Midland Safari Park.
Μια πιθανότητα, σύμφωνα με τον Funston, είναι η Ζούρι -που από ζωολογικό κήπο περιγράφηκε ως «περιποιητική και προστατευτική μητέρα»- άρχισε να φοβάται τον Νιάκ, κάτι που οδήγησε στον καβγά.
Τα φυσικά ένστικτα της Ζούρι μπορεί να ήταν εκείνα που κυριάρχησαν από εκείνο το σημείο κι έπειτα, οπότε κατέληξε να σκοτώσει τον Νιάκ.
«Ακόμη κι αν τα ζώα είναι ήρεμα ή φαίνονται ήρεμα, αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν υποβόσκουσες εντάσεις», λέει ο Funston.
Ο Bruce Patterson, ερευνητής στο Field Museum του Σικάγο, είπε πως γνωρίζει περιπτώσεις από άγριες λέαινες οι οποίες έχουν επιτεθεί -και τραυματίσει- αρσενικά λιοντάρια, που τις εκνεύρισαν. «Ωστόσο σε αντίθεση με την περίπτωση του ζωολογικού κήπου, κανείς δεν έχει επιτεθεί στο λαιμό!», παρατήρησε ο ίδιος.
Ο Funston, που μελετά λιοντάρια εδώ και 25 χρόνια, αναγνωρίζει πως πρόκειται για «ασυνήθιστο» και «σπάνιο» περιστατικό, αλλά τονίζει πως αυτό δεν σημαίνει ότι είναι απαραιτήτως και περίεργο.
«Βλέπουμε ένα τυπικό μοντέλο και τείνουμε να πιστεύουμε πως τα ξέρουμε όλα. Αλλά εδώ πρόκειται για ένα εξαιρετικά περίπλοκο κοινωνικά είδος ζώου. Αυτό είναι και κάτι που λατρεύω στα λιοντάρια. Δεν ξέρεις τι ακριβώς θα συμβεί σε ένα συγκεκριμένο σενάριο κι αυτό τα κάνει τόσο ενδιαφέροντα ζώα προς παρατήρηση αλλά και για να τα προστατεύεις», καταλήγει ο Funston.
