Κατά τη διάρκεια ενός έντονου καύσωνα, οι άνθρωποι έχουν μια σειρά από μηχανισμούς για να παραμείνουν δροσεροί, όπως κλιματισμό, πισίνες και παγωτό. Για τα άγρια ζώα όμως, υπάρχουν πάντα οι κάστορες.
Αυτά τα αμφίβια τρωκτικά με την παχιά ουρά βοηθούν άλλα πλάσματα να επιβιώσουν από ένα κύμα καύσωνα.
Όχι μόνο γεμίζουν οικοσυστήματα με κρύο νερό αλλά βοηθούν και στην ψύξη του αέρα. Συμβάλλουν ακόμα και στη μείωση των πιθανοτήτων πυρκαγιάς σε δάση και λιβάδια.
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό αυτή την εποχή, όπου πολλές περιοχές του πλανήτη είναι αντιμέτωπες με σφοδρό κύμα καύσωνα. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, οι υψηλές θερμοκρασίες πλήττουν μεγάλο μέρος των ΗΠΑ και της Ευρώπης, θέτοντας σε κίνδυνο τόσο τους ανθρώπους όσο και την άγρια ζωή.
Το Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψε την πιο καυτή μέρα του στην ιστορία. Οι θερμοκρασίες σε περιοχές της Οκλαχόμα και του Τέξας έφτασαν τους 46 βαθμούς Κελσίου ενώ και η Ελλάδα πλήττεται από κύμα καύσωνα με το θερμόμετρο να έχει ξεπεράσει σε αρκετές περιοχές τους 40 βαθμούς Κελσίου.
Ενώ κάποτε οι κάστορες παραλίγο να εξαφανιστούν στη Βόρεια Αμερική και σε μέρη της Ευρώπης - και εξακολουθούν να θεωρούνται, από ορισμένους, ως παράσιτα - είναι ολοένα και πιο σαφές ότι αυτά τα ζώα συμβάλλουν στην προστασία των οικοσυστημάτων από την οργή της κλιματικής αλλαγής.
Οι κάστορες είναι ουσιαστικά ήρωες της άγριας ζωής σε έναν κόσμο που θερμαίνεται και θα ήταν συνετό να ακολουθήσει η ανθρωπότητα το παράδειγμά τους.
Αυτό που γνωρίζουν οι περισσότεροι για τους κάστορες είναι ότι κατασκευάζουν φράγματα. Αλλά αυτές οι κατασκευές είναι κάτι περισσότερο από ένα σωρό ξύλα τοποθετημένα σε ένα ρυάκι. Είναι υδρολογικά θαύματα.
Τα φράγματα σχηματίζουν λίμνες, διευρύνουν ποτάμια και δημιουργούν υγροτόπους και κάθε είδους υδρόβιους βιότοπους στους οποίους βασίζονται πολλά άλλα ζώα όπως τα πουλιά και οι βάτραχοι. Γι' αυτό οι κάστορες αποκαλούνται συχνά μηχανικοί των οικοσυστημάτων.
Αλλά οι κάστορες βοηθούν επίσης και στην ψύξη του οικοσυστήματος.
Τα φράγματα, που δημιουργούν μπορούν να βαθύνουν τα ρέματα και τα βαθύτερα στρώματα νερού τείνουν να είναι πιο δροσερά.
Καθώς τα ρέματα τρέχουν σε αυτές τις κατασκευές, μπορούν να αρχίσουν να σκάβουν στην κοίτη του ποταμού, σύμφωνα με την Emily Fairfax, ειδική στην οικολογία και την υδρολογία του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια. Έτσι, μπορεί να υπάρχει, μια φυσική πισίνα βάθους σχεδόν 2 μέτρων πίσω από ένα φράγμα ύψους τριών μέτρων, που κατασκεύασε κάποιος κάστορας.
Τα φράγματα αυτά βοηθούν επίσης ώστε να μετακινηθούν τα κρύα υπόγεια νερά στην επιφάνεια. Φτιαγμένα από ραβδιά, φύλλα και λάσπη, τα φράγματα μπλοκάρουν το νερό καθώς ορμάει προς τα κάτω, αναγκάζοντας ένα μέρος του να ταξιδέψει υπόγεια, όπου αναμιγνύεται με πιο ψυχρά ύδατα πριν ξαναβγεί στην επιφάνεια.
«Αυτό είναι πραγματικά σημαντικό για πολλά ευαίσθητα στη θερμοκρασία είδη όπως ο σολομός και η πέστροφα», λέει η Fairfax.
Σε μια πρόσφατη μελέτη, οι επιστήμονες μετέφεραν 69 κάστορες σε μια κοίτη ποταμού στη βορειοδυτική πολιτεία της Ουάσιγκτον και διαπίστωσαν ότι, κατά μέσο όρο, τα φράγματά τους έκαναν το νερό να ψυχρανθεί περισσότερο από 2,3 βαθμούς Κελσίου σε ορισμένες περιόδους του έτους.
Μια άλλη μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2017, κατέγραψε παρόμοιες μεγάλες πτώσεις της θερμοκρασίας μετά την κατασκευή φραγμάτων από κάστορες.
Σημαντικό βέβαια, είναι και το γεγονός ότι οι κάστορες μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην ψύξη του αέρα.
«Αν στέκεστε κοντά σε ένα λιβάδι με κάστορες, σχεδόν οποιοδήποτε σημείο εκεί, θα είναι πολύ πιο δροσερά», είπε η Christine Hatch, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης.
Καθώς όλο το νερό σε έναν βιότοπο όπου ζουν κάστορες αρχίζει να εξατμίζεται, ο αέρας ψύχεται. Αυτό συμβαίνει επειδή η μετατροπή του νερού σε ατμό απαιτεί ενέργεια και μέρος αυτής της ενέργειας προέρχεται από τη θερμότητα στον αέρα, είπε η Fairfax. Κάτι ανάλογο συμβαίνει με την εφίδρωση του ανθρώπινου σώματος που δροσίζει το κορμί.
«Είναι σαν ένα σύστημα κλιματισμού που βρίσκεται στη φύση, διατηρώντας τη θερμοκρασία του αέρα, αρκετά δροσερή κάτι που μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά», είπε η Fairfax.
Ωστόσο, οι έντονοι καύσωνες μπορούν επίσης να τροφοδοτήσουν άλλα προβλήματα όπως ξηρασίες και πυρκαγιές.
Και εκεί πάλι οι κάστορες, μπορούν να βοηθήσουν.
Υπάρχει ένα προφανές όφελος που προέρχεται από τα φράγματα που δημιουργούν οι κάστορες, όταν πλημμυρίζουν το τοπίο με νερό: τα υγρά αντικείμενα δεν καίγονται τόσο εύκολα.
Σε μελέτη του 2020, που ηγήθηκε η Fairfax, καταγράφηκε ότι οι περιοχές γεμάτες με φράγματα από κάστορες είναι «σχετικά ανεπηρέαστες από την πυρκαγιά», σε σύγκριση με παρόμοια αλλά χωρίς φράγματα, ενδιαιτήματα.
Διαβρέχοντας το έδαφος και τα φυτά με νερό, τα φράγματα του κάστορα μπορούν να βοηθήσουν στην αποφυγή καύσης της βλάστησης κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς.
«Το φράγμα του κάστορα παίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία της παρόχθιας (δηλαδή της παρακείμενης σε ποτάμι) βλάστησης κατά τη διάρκεια πυρκαγιών», έγραψαν η Fairfax και η συν-συγγραφέας της στη μελέτη, με τίτλο «Smokey the Beaver».
Κατά τη διάρκεια των δασικών πυρκαγιών, οι περιοχές με φράγματα κάστορα μπορούν ουσιαστικά να λειτουργήσουν ως «καταφύγιο για απολύτως κάθε πλάσμα που μπορεί να βρίσκεται εκεί», πρόσθεσε.
Οι κάστορες παρέχουν επίσης ασφάλεια έναντι της ξηρασίας, βοηθώντας στην αναπλήρωση των υπόγειων υδάτων στα οποία βασίζονται οι άνθρωποι. Τα φράγματά τους γενικά επιβραδύνουν το νερό που ταξιδεύει επιτρέποντάς του να διεισδύσει βαθιά κάτω από το έδαφος, όπου είναι λιγότερο πιθανό να εξατμιστεί.
Με την επιβράδυνση της ροής του νερού, οι κάστορες συμβάλλουν επίσης στον μετριασμό των πλημμυρών - ακόμη μια φυσική καταστροφή που η κλιματική αλλαγή μπορεί να επιδεινώσει.
Όπως έχουν δείξει τα συνεχιζόμενα κύματα καύσωνα, το δομημένο ανθρώπινο περιβάλλον δεν μπορεί να αντέξει τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Οι δρόμοι και οι σιδηρόδρομοι κυριολεκτικά λυγίζουν γεγονός που σημαίνει ότι οι πόλεις, οι υποδομές κλπ πρέπει να γίνουν πιο ανθεκτικές.
«Αντί να βασιζόμαστε απλώς σε ανθρωπογενείς τεχνολογίες και υποδομές, μπορούμε επίσης να αποκαταστήσουμε είδη όπως οι κάστορες στο φυσικό τοπίο. Είναι εκεί έξω και μπορούμε σίγουρα να το εκμεταλλευτούμε», επισημαίνει η Fairfax.
Με πληροφορίες του VOX
