Επιστήμονες στις ΗΠΑ, την Αυστραλία, την Κένυα και τη Βραζιλία εκφράζουν έντονη ανησυχία, αλλά και θυμό, καθώς βλέπουν τα αγαπημένα τους κοράλλια να απειλούνται από τους ωκεανούς που γίνονται όλο και θερμότεροι.
Τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια εμφανίστηκαν στην Καραϊβική πέρυσι, όταν οι λουόμενοι διαπίστωσαν ότι τα νερά στα ανοικτά των ακτών της Φλόριντα ήταν τόσο ζεστά σαν να κάνουν ντους στο σπίτι τους. Αυτή η θερμότητα μεταφέρθηκε στο νότιο ημισφαίριο. Τώρα έχει επηρεάσει περισσότερα από τα μισά κοράλλια στον κόσμο, μεταξύ άλλων στον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο της Αυστραλίας και στις ακτές της Τανζανίας, του Μαυρίκιου, της Βραζιλίας, στα νησιά του Ειρηνικού, καθώς και στην Ερυθρά Θάλασσα και στον Περσικό Κόλπο, όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, μιλώντας στο BBC.
Τον περασμένο Αύγουστο η μέση παγκόσμια θερμοκρασία των ωκεανών έσπασε ιστορικό ρεκόρ της και έκτοτε είναι σχεδόν κάθε μέρα πάνω από το μέσο όρο.
Η κλιματική αλλαγή ανεβάζει τις θερμοκρασίες στην επιφάνεια της θάλασσας, καθώς τα αέρια που θερμαίνουν την ατμόσφαιρα και εκπέμπονται όταν καίμε πετρέλαιο, άνθρακα και φυσικό αέριο απορροφώνται από τους ωκεανούς.
Το Ελ Νίνιο - ένα φυσικό κλιματικό φαινόμενο - έχει επίσης συμβάλει στις θερμότερες θερμοκρασίες από τον περασμένο Ιούνιο, αν και υπάρχουν ενδείξεις ότι τώρα εξασθενεί.
Για 10 ημέρες τον Φεβρουάριο ο επιστήμονας Neal Cantin πέταξε με αεροπλάνο πάνω από τον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο για χάρη του Ινστιτούτου Θαλάσσιων Επιστημών της Αυστραλίας. Το μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς του ΟΗΕ εκτείνεται σε μήκος 2.000 χιλιομέτρων, δηλαδή περίπου όσο η ανατολική ακτή των ΗΠΑ.
«Για πρώτη φορά καταγράψαμε πολύ υψηλά επίπεδα λεύκανσης (τα κοράλλια παίρνουν άσπρο χρώμα( και στις τρεις περιοχές του θαλάσσιου πάρκου του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου», λέει ο Δρ Cantin. «Τα επίπεδα αυτά είναι πιθανό να σκοτώσουν πολλά κοράλλια», προσθέτει.
Γιατί είναι σημαντική η προστασία των κοραλλιών
Τα κοράλλια είναι ζωτικής σημασίας για τον πλανήτη. Με το προσωνύμιο «ο αρχιτέκτονας της θάλασσας», κατασκευάζει τεράστιες δομές που φιλοξενούν το 25% όλων των θαλάσσιων ειδών.
Τα στρεσαρισμένα κοράλλια πιθανόν να πεθάνουν αν βιώσουν θερμοκρασίες ενός βαθμού Κελσίου πάνω από το θερμικό τους όριο για δύο μήνες. Αν τα νερά είναι 2C πιο ζεστά, μπορεί να επιβιώσει περίπου ένα μήνα μονάχα.
Για τρεις δεκαετίες η επιστήμονας Anne Hoggett κάνει καταδύσεις στο νησί Lizard της Αυστραλίας - έναν πανέμορφο ύφαλο που παρουσιάστηκε στην ταινία του Netflix Chasing Coral. Από τον Φεβρουάριο είδε και πάλι εκτεταμένη λεύκανση.
Όπως πολλοί ερευνητές, σοκαρίστηκε όταν είδε τα κοράλλια να ασπρίζουν κατά την πρώτη μαζική λεύκανση το 1998. «Τώρα είμαι απλά θυμωμένη που αυτό επιτρέπεται να συμβεί ξανά», λέει από τον ερευνητικό σταθμό του Αυστραλιανού Μουσείου στο νησί Lizard Island.
Τα κοράλλια μπορούν να ανακάμψουν από αυτή την καταπόνηση λόγω της υπερθέρμανσης των ωκεανών, αλλά χρειάζονται χρόνο (ιδανικά αρκετά χρόνια). Όταν το κοράλλιαποδυναμωθεί, είναι ευάλωτο σε ασθένειες και μπορεί εύκολα να πεθάνει.
«Αν τους δοθεί μια ευκαιρία, τα κοράλλια είναι πραγματικά ανθεκτικά και μπορούν να ανακάμψουν. Αλλά καθώς η λεύκανση γίνεται πιο συχνή και πιο έντονη, στενεύουν τα περιθώρια», λέει η Δρ Έμα Καμπ από το Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Σίδνεϊ στην Αυστραλία.
Η τελευταία μαζική παγκόσμια λεύκανση ήταν το 2014-2016. Έκτοτε, οι θερμοκρασίες των ωκεανών είναι τόσο υψηλές που η επιστημονική κοινότητα αναγκάστηκε να εισαγάγει τρία νέα επίπεδα συναγερμού θερμότητας.
Τι πρέπει να αλλάξει για να σωθούν τα κοράλλια
Έρευνα που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα έδωσε κάποια ελπίδα ότι τα κοράλλια που ζουν σε πιο δροσερά, βαθύτερα νερά - σε βάθος 30-50 μέτρων - στον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο μπορούν να επιβιώσουν για περισσότερο χρόνο από κοράλλια που ζουν στα ρηχά, καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται.
Η έρευνα δείχνει ότι τα κοράλλια των βαθύτερων υδάτων θα μπορούσαν να επιβιώσουν από την υπερθέρμανση του πλανήτη έως και 3C σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, λέει η Jennifer McWhorter της NOAA που συνέταξε την έρευνα με το πανεπιστήμιο του Exeter
Ωστόσο, όλοι οι επιστήμονες κοραλλιογενών που μίλησαν με το BBC News είπαν ότι πρέπει να αποδεχτούμε ότι οι ύφαλοι όπως τους ξέρουμε θα αλλάξουν μια για πάντα και ότι τα πρόσκαιρα μέτρα δεν μπορούν να σώσουν τα κοράλλια σε παγκόσμιο επίπεδο.
Μόνο μια ταχεία και παγκόσμια μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που θα περιορίσει την αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών θα εγγυηθεί ότι θα μας μείνουν τουλάχιστον μερικά κοράλλια, λένε.
