Από την Μάγδα Γεωργιάδου και την FAOS team
Η λίμνη Βουλιαγμένης αποτελεί έναν κρυμμένο, Αττικό θησαυρό. Το τοπίο είναι ειδυλλιακό, εξαιτίας ενός σπάνιου γεωλογικού φαινομένου, παγκόσμιας εμβέλειας. Τα σπηλαιώματα της λίμνης φαίνεται να συνδέονται με το ηφαιστειακό τόξο που διατρέχει τα ελληνικά νησιά. Τα συνεχώς ανανεωνόμενα, υφάλμυρα νερά της, οι δαιδαλώδεις υποβρύχιες σήραγγες και η βλάστηση που τυλίγει τα βράχια δημιουργούν ένα μικρό, μαγικό σύμπαν. Η λίμνη, ενταγμένη στον Εθνικό κατάλογο NATURA 2000, αποτελεί Τόπο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλους του Υπουργείου Πολιτισμού και προστατευόμενο υγροβιότοπο της διεθνούς σύμβασης RAMSAR.
Στο εσωτερικό του βράχου, εκεί όπου η γνωστή λίμνη τελειώνει, ξεκινά ένα υποβρύχιο σπήλαιο το οποίο έχει εξερευνηθεί σε μήκος 3.123 μέτρων. Κανείς όμως δεν έχει καταφέρει να φτάσει ως το τέρμα του σπηλαίου. Μία από τις 14 σήραγγές του είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο, με μήκος 800 μέτρα, ενώ η ανακάλυψη ενός τεράστιου σταλαγμίτη στο σπήλαιο προσέφερε νέα δεδομένα στην έρευνα για το σχηματισμό της Μεσογείου.
Κανείς δεν έχει καταφέρει να φτάσει ως το τέρμα του σπηλαίου στο εσωτερικό του βράχου της Βουλιαγμένης. Μία από τις 14 σήραγγές του είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο, με μήκος 800 μέτρα.
Το σπήλαιο της λίμνης συνοδεύεται από ένα θρύλο... οι πρώτες απόπειρες εξερεύνησης φαίνεται να ξεκίνησαν από τους Γερμανούς κατακτητές την δεκαετία του '40. To 1988, ένας πασίγνωστος δύτης, πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Σπηλαιοδυτών, ο Ελβετός Ζαν Ζακ Μπολάνζ, ξεκίνησε ένα πρόγραμμα εξερεύνησης και χαρτογράφησης του σπηλαίου της Βουλιαγμένης, υπό την αιγίδα του σπηλαιολογικού τομέα του υπουργείου Πολιτισμού, με χρηματοδότηση του Δήμου Βουλιαγμένης. Αφορμή για τις έρευνες στάθηκε ένα τραγικό ατύχημα, όταν δύο δύτες έχασαν τη ζωή τους. Πολλοί το απέδωσαν σε μύθους για νεράιδες και φαντάσματα της λίμνης. Η αλήθεια όμως ήταν τα ισχυρά ρεύματα εντός του σπηλαίου. Και προφανώς η ελλιπής γνώση για τη μορφολογία και γεωγραφία του. Μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρωθεί 8 αποστολές. Στην τελευταία μάλιστα, ένας δύτης ανακάλυψε έναν τεράστιο σταλαγμίτη, ο οποίος αποτελεί τον μεγαλύτερο καρστικό σχηματισμό στον ελλαδικό χώρο. Βρίσκεται σε βάθος 105 μέτρων, περίπου 730 μέτρα μακριά από την είσοδο του σπηλαίου. Η επαναστατικότητα της ανακάλυψης οφείλεται στο γεγονός ότι οι σταλαγμίτες δεν δημιουργούνται κάτω από την επιφάνεια του νερού.
Συνολικά έχουν χάσει τη ζωή τους στο σπήλαιο 8 δύτες. Κι ενώ ο μύθος της λίμνης λέει πως μια νεράιδα που ζει εκεί παγιδεύει στα νερά της τους νεαρούς άνδρες, οι βασικές αιτίες εγκλωβισμού των ερασιτεχνών δυτών ήταν η έλλειψη εξοικείωσης με το υποβρύχιο περιβάλλον των σπηλαιωμάτων και ο ανεπαρκής εξοπλισμός. Τα σπηλαιώματα όμως, ή η "νεράιδα" που ζει σε αυτά, είναι τρομερά πολύπλοκα ακόμα και για τους επαγγελματίες δύτες. Το σπήλαιο έκλεισε για το ευρύ κοινό, το 1995, για λόγους ασφαλείας.
Το δύσκολο έργο της τωρινής χαρτογράφησης της λίμνης έχει αναλάβει μια ομάδα δυτών, οι InnerSpace Explorers Greece, σε συνεργασία με την REEF Interactive, μια εταιρία που πραγματοποιεί χαρτογραφήσεις και 3D διαδραστικές απεικονίσεις καταδυτικών χαρτών, βασισμένων σε δεδομένα υψηλής ανάλυσης, από δορυφόρο, video και σόναρ. Το αποτέλεσμα είναι προσβάσιμο μέσω app για iOS και Android tablets.
Οι InnerSpace Explorers Greece δημιουργήθηκαν το 2012, με σκοπό τη βελτιστοποίηση των γνώσεων στα διάφορα επίπεδα καταδυτικής εκπαίδευσης και την αξιοποίηση τους σε κάτι ουσιαστικότερο από εκδρομικές καταδύσεις του Σαββατοκύριακου. Στοχεύουν στην απόκτηση εμπειρίας, μέσα από πραγματικές καταδύσεις σε πραγματικές αποστολές, την προσφορά στην καταδυτική κοινότητα και την τοπική κοινωνία, αλλά ταυτόχρονα και σε έναν επαναπροσδιορισμό του όρου ''διασκέδαση'' στις καταδύσεις.
Επικεφαλής των Explorers και επαγγελματίας εκπαιδευτής καταδύσεων, ο Σπύρος Κόλλας, μας δίνει μια άλλη διάσταση για την κατάδυση. Δεν πρόκειται για έναν συνηθισμένο εκπαιδευτή καταδύσεων...
Σπύρος Κόλλας: «Πιστεύω στα γεωμετρικά καλύτερα αποτελέσματα, που μπορεί να απολαύσει ο καθένας όταν αποφασίσει να λειτουργήσει ως κομμάτι μιας ομάδας. Ένα όνειρό μου είναι, μέσα από αυτά τα Projects, να παρακινήσω την περιέργεια όσων ακόμα δεν ασχολούνται με τις καταδύσεις, αλλά και των ήδη πιστοποιημένων δυτών να ανακαλύψουν την μεγαλύτερη εικόνα της κατάδυσης που περιλαμβάνει την προσφορά στην καταδυτική κοινότητα, στην τοπική κοινωνία και κατ' επέκταση στη χώρα».
Γιώργος Κωλίκης: «Τέτοιου είδους δράσεις μόνο καλό έχουν να προσφέρουν σε έναν δύτη. Μαθαίνει να λειτουργεί ομαδικά, ασκεί και εξασκεί όλα όσα, αν όχι ακόμα περισσότερα, έμαθε στην εκπαίδευσή του και το βασικότερο βουτάει για ένα σκοπό. Το να βουτάς για να βλέπεις απλά τον υποβρύχιο κόσμο είναι καλό μέχρις ενός σημείου, ύστερα όμως τι; Όταν όμως ξέρεις ότι πρέπει να βουτήξεις για να κάνεις μια συγκεκριμένη δουλειά, τότε, μόλις αυτή τελειώσει, εισπράττεις τεράστια ικανοποίηση. Πόσο μάλλον, όταν το πρότζεκτ πάνω στο οποίο δουλεύεις, γίνει γνωστό στο ευρύ κοινό και ξέρεις ότι έχεις βάλει κι εσύ ένα λιθαράκι.»
Stefan Bachmann: «Θέλουμε οι άνθρωποι να δουν υποβρύχιους κόσμους με διαφορετικά μάτια. Ζήτα από 10 ανθρώπους να σχεδιάσουν ένα χάρτη καταδυτικών τοπίων που γνωρίζουν καλά. Οι εικόνες που θα πάρεις θα είναι κάθε φορά διαφορετικές. Χάρτες που σχεδιάζονται βάση οπτικής εμπειρίας, από ένα περιβάλλον όπου οι οπτικές αισθήσεις μας ούτως ή άλλως διαβρώνονται κατά τουλάχιστον το 1/3, δεν θα απεικονίσουν ποτέ την πραγματικότητα! Δεν θα έχουν ποτέ ακριβή βάθη σε κάθε σημείο της κατάδυσης. Αν δεις ολόκληρο το σημείο κατάδυσης μέσα από μια διαδραστική επισκόπηση, τα ρεύματα, την ορατότητα, το ηλιακό φως, τις σκιές, τα hotspots και τις περιηγήσεις εντός του υφάλου, θα δεις τον υποβρύχιο κόσμο όπως ποτέ πριν. Θα απολαύσεις τη γοητεία του με βάση τον τέλειο προσανατολισμό και τη γνώση του κόσμου που προσωρινά επισκέπτεσαι με τον καλύτερο δυνατό τρόπο».
Η χαρτογράφηση είναι τεχνικά πολύ απαιτητική. Η ελληνική ομάδα προετοιμάζεται μήνες για την υλοποίησή της. Η REEF Interactive διαθέτει όλο τον απαραίτητο τεχνολογικό εξοπλισμό. Ο Stefan Bachmann έγινε δύτης για να καταπολεμήσει το φόβο του για τη θάλασσα. Η δημιουργία της REEF προέκυψε από προσωπική εμπειρία της συντρόφου του, η οποία σε μια ερασιτεχνική βουτιά αποπροσανατολίστηκε σε ένα σύμπλεγμα υφάλων. Αποφάσισαν λοιπόν να δημιουργήσουν αυτή την εφαρμογή, η οποία αποτελεί και παγκόσμια πρωτοτυπία.
Και πως σας ήρθε η χαρτογράφηση της λίμνης Βουλιαγμένης;
Stefan: «Καταρχήν θέλουμε η REEF Interactive να ανοιχτεί σε διεθνείς αγορές. Αλλά είναι σημαντικό για εμάς να δραστηριοποιούμαστε στην Ευρώπη. Επειδή είμαστε ακόμα στο ξεκίνημα της εταιρίας, πρέπει να επιλέγουμε πολύ προσεκτικά τις περιοχές προς χαρτογράφηση. Βασικό κριτήριο λοιπόν είναι η υποδομή πάνω στην οποία θα βασιστούμε. Η συνεργασία με την ομάδα του Σπύρου μας προσέφερε αυτή τη σιγουριά. Είναι επίσης σημαντικό να επιλέγουμε περιοχές κατάδυσης εξαιρετικής ομορφιάς και η Ελλάδα το προσφέρει αυτό αναμφισβήτητα...»
Σπύρος: «Η κατάδυση, ως επάγγελμα, είναι πολύ νέο στην Ελλάδα, αλλά ταυτόχρονα ραγδαία αναπτυσσόμενο. Άρα οι προοπτικές και δυνατότητες για να σχεδιάσουμε το μέλλον είναι ακόμα απεριόριστες. Ο καταδυτικός τουρισμός μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη και έσοδα στη χώρα μας, όπως το έχει κάνει ήδη σε άλλες χώρες της κρίσης, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία. Προϋπόθεση είναι η σωστή εκπαίδευση, η σωστή προβολή μέσα από διοργανώσεις και καταδυτικές δράσεις και οπωσδήποτε η διάθεση για συλλογική δουλειά.
Γιώργος: «Η αγάπη μου για την θάλασσα πάντα ήταν μεγάλη. Όσο θυμάμαι τον εαυτό μου στις παιδικές μου καλοκαιρινές διακοπές, όλη την ώρα ήθελα να παίζω με αυτή. Μεγαλώνοντας, πάντα βρισκόταν η ιδέα της κατάδυσης στο πίσω μέρος του μυαλού μου, αλλά λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων ποτέ δεν κατάφερα να ασχοληθώ. Ύστερα από μια περίοδο αναδουλειάς και καθώς χάζευα στο ίντερνετ, είδα την διαφήμιση μιας σχολής και πήρα την απόφαση να ξεκινήσω. Η αίσθηση του να "αιωρείσαι" στη μέση του πουθενά και να βλέπεις κόσμους που άλλοι βλέπουν μόνο από την τηλεόραση είναι μοναδική».
Ποιά είναι τα σχέδια για το μέλλον;
Σπύρος: «Εντός του '15, θα κάνουμε μια σειρά από δράσεις, όπως το P.O.N.D. (Protect Our Nature Demands), δειγματοληπτικούς ελέγχους και χημικές αναλύσεις υδάτων σε λίμνες. Μια δεύτερη δράση είναι το REEF Project, παρατήρηση ανάπτυξης της βιοποικιλότητας σε τεχνητούς υφάλους σε συγκεκριμένες τοποθεσίες της Αττικής. Το τρίτο είναι η χαρτογράφηση και 3D απεικόνιση των σπηλαιωμάτων της λίμνης Βουλιαγμένης. Τέλος, σε συνεργασία με την Healthy Seas και την Ελληνική MEDASSET, δραστηριοποιούμαστε στο GhostFishing, την περισυλλογή διχτυών από ναυάγια και υφάλους σε βαθιά νερά (άνω των 40 μέτρων), τα οποία θα πηγαίνουν για ανακύκλωση. Το βάρος αυτή τη στιγμή πέφτει στα δύο επόμενα GhostFishing τα οποία θα πραγματοποιηθούν σε βάθη 50 και 75 μέτρων, καθώς επίσης και στο επόμενο P.O.N.D, που θα πραγματοποιηθεί στην ψηλότερη λίμνη της Ελλάδας, την Δρακόλιμνη Γράμμου, ''Γκιστόβα'', στα 2.350μ, όπου θα κάνουμε δειγματοληπτικούς ελέγχους και θα παρατηρήσουμε τους αλπικούς τρίτωνες που ζουν σε αυτή».
Το app μπορείτε να το δείτε εδώ.
Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τους InnerSpace Explorers Greece:
https://www.youtube.com/channel/UCOZN0G_eqjajtDJQ4LPNrIw
ή να επικοινωνήσετε μέσω email: [email protected]
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 26.11.2015
