Το μεσημέρι της Δευτέρας, το υπουργείο Δικαιοσύνης απέστειλε στη Βουλή των Ελλήνων τη δικογραφία για το σκάνδαλο των αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας P-3B. Η δικογραφία είχε αρχικά αποσταλεί από τον Άρειο Πάγο προς το Υπουργείο Δικαιοσύνης, και όπως προβλέπεται από τον νόμο περί ευθύνης υπουργών, προωθήθηκε στη Βουλή.
Σύμφωνα με πληροφορίες της LiFO, η δικογραφία περιλαμβάνει τα ονόματα τριών πολιτικών προσώπων: του τότε πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, του πρώην υπουργού Εθνικής Άμυνας Πάνου Καμμένου και του αναπληρωτή υπουργού Δημήτρη Βίτσα.
Το διαβιβαστικό έγγραφο προτείνει την άσκηση ποινικής δίωξης κατά των τριών αυτών προσώπων. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι ελεγχόμενες πράξεις ή παραλείψεις τους σχετίζονται με τα υπουργικά τους καθήκοντα, όπως ορίζει το άρθρο 86 του Συντάγματος, θα κινηθεί η διαδικασία περί ευθύνης υπουργών.
Για την πλήρη διερεύνηση των πιθανών ευθυνών των κ.κ. Τσίπρα, Καμμένου και Βίτσα σχετικά με τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών P-3B, έργο που δεν έχει ολοκληρωθεί εννέα χρόνια μετά, αναμένεται να εξεταστεί η σύσταση προανακριτικής επιτροπής. Για να προχωρήσει η διαδικασία, απαιτείται η κατάθεση αιτήματος σύστασης προανακριτικής από μέλος του Κοινοβουλίου, το οποίο πρέπει να υποστηριχθεί από τουλάχιστον 30 βουλευτές.
Αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας P-3B: Η κατάσταση σήμερα
Σήμερα, Οκτώβριος του 2024, δηλαδή σχεδόν εννιάμισι χρόνια μετά την έναρξη του προγράμματος που προβλεπόταν να έχει ολοκληρωθεί σε επτάμισι χρόνια, από την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία –που έχει επιλεγεί από τη Lockheed Martin ως ο υποκατασκευαστής για τις εργασίες αναβάθμισης– έχει ολοκληρωθεί ο εκσυγχρονισμός του πρώτου αεροσκάφους ναυτικής συνεργασίας P-3B.
Όμως ακόμη δεν έχουν ξεκινήσει οι απαιτητικές δοκιμές αξιολόγησης της επιτυχούς ολοκλήρωσης των εργασιών ώστε να πιστοποιηθεί πέραν πάσης αμφιβολίας ότι το αεροσκάφος είναι και πάλι σε πτήσιμη επιχειρησιακή κατάσταση, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του συμβολαίου. Και επειδή είναι προφανές ότι η κατασκευάστρια εταιρεία Lockheed Martin δεν θα διακινδυνεύσει το κύρος ή το γόητρό της δίνοντας το πράσινο φως για πτήσεις σε ένα αεροσκάφος που δεν είναι επιχειρησιακά έτοιμο, οι δοκιμές αποδοχής αναμένονται εξαντλητικές και πολύμηνες και δεν προβλέπεται να ολοκληρωθούν πριν από το πρώτο τρίμηνο του 2025.
Με απλά λόγια, εννιάμιση χρόνια μετά την έναρξη του προγράμματος και ενώ έχουν καταβληθεί εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια, το Πολεμικό Ναυτικό δεν έχει παραλάβει ούτε το πρώτο από τα αεροσκάφη P-3B που είχε συμφωνηθεί να εκσυγχρονιστούν!
Η καθυστέρηση της παράδοσης των αεροσκαφών έχει ξεπεράσει τα δύο χρόνια και για την ολοκλήρωσή της (δηλαδή την παράδοση του συνόλου των εκσυγχρονισμένων αεροσκαφών), που προβλεπόταν για το 2022, θα χρειαστούν αρκετά ακόμη χρόνια και προφανώς πολύ περισσότερα χρήματα από τα 500 εκατ. δολάρια που είχαν αρχικώς υπολογιστεί. Οι εργασίες αναβάθμισης στο δεύτερο P-3B έχουν ξεκινήσει, με εργασίες συντήρησης στα δομικά μέρη του.
Έπειτα από μηνυτήρια αναφορά του αξιωματικού εν αποστρατεία του Πολεμικού Ναυτικού Παναγιώτη Σταμάτη, η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γεωργία Αδειλίνη έδωσε εντολή για έρευνα της σύμβασης εκσυγχρονισμού των... έως πέντε αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας P-3B. Εκτός των πιθανών ευθυνών του τότε υπουργού Εθνικής Άμυνας, Πάνου Καμμένου, για το πρόγραμμα των αεροσκαφών που έχουν σήμερα ηλικία 58 ετών, αλλά συμφωνήθηκε να καταβληθούν 500 εκατ. για να εκσυγχρονιστούν, παρά τις προειδοποιήσεις και τα αποκαλυπτικά δημοσιεύματα από τον Απρίλιο του 2015, τα ερωτήματα αφορούν πολλούς εκ των τότε αρμοδίων στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Η Lockheed προειδοποιούσε ότι ο εκσυγχρονισμός των P-3B δεν είναι συμφέρουσα επιλογή
Η αμερικανική εταιρεία Lockheed Martin, κατασκευάστρια των αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας P-3B, είχε προειδοποιήσει ότι η λύση της εκ νέου ενεργοποίησης αεροσκαφών που είχαν παροπλιστεί δεν είναι η πλέον συμφέρουσα για το ελληνικό Δημόσιο. «Η LM Aero (Lockheed Martin Aero), ως κατασκευάστρια εταιρεία των Α/Φ (αεροσκαφών) P-3, είναι η μόνη σε θέση να γνωρίζει και να εκτιμά σωστά τις απαιτούμενες εργασίες για την επέκταση του ορίου ζωής των Α/Φ P-3B όσο και τις δοκιμαστικές πτήσεις που είναι απαραίτητες για την παροχή των πιστοποιητικών πλοϊμότητας που επιβάλλεται να εκδοθούν μετά την εκτέλεση των εκτεταμένων εργασιών συντήρησης», τόνιζε σε επιστολή του από τις 7 Μαΐου του 2013 ο Ντένης Πλέσσας, τότε αντιπρόεδρος της αμερικανικής Lockheed Martin.
«Σήμερα», αναφερόταν στην επιστολή του Ντένη Πλέσσα, «τυχόν προσπάθεια ενεργοποίησης των αεροσκαφών θα απαιτήσει πολύ πιο εκτεταμένες εργασίες συντήρησης για την επαναφορά τους σε πτήσιμη κατάσταση. Οι εργασίες αυτές θα απαιτήσουν μεγάλο χρόνο εκτέλεσης, γεγονός που θα καθυστερήσει την παράδοση των αεροσκαφών. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, οιαδήποτε εκτίμηση κόστους πριν την ολική αποσυναρμολόγηση των αεροσκαφών και την πραγματική επιθεώρηση της κατάστασής τους δεν είναι πλέον εφικτή. Το γεγονός αυτό αυξάνει το ρίσκο υλοποίησης του προγράμματος σε χρόνο και κονδύλια, καθιστώντας το πλέον μη οικονομικά αποδεκτό».
Με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο, η Lockheed Martin το 2013 απαντούσε στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας ότι «η ενεργοποίηση των P-3B δεν αποτελεί την ενδεδειγμένη επιλογή χαμηλού κόστους και ρίσκου, βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα».
Οι Αμερικανοί κατασκευαστές των P-3B προειδοποιούσαν ότι τα παροπλισμένα αεροσκάφη βρίσκονταν στη χειρότερη δυνατή κατάσταση, ότι δεν είναι ξεκάθαρο ούτε το συνολικό κόστος του προγράμματος, ούτε όμως και ο τελικός αριθμός των αεροσκαφών που μπορούν να αναβαθμιστούν. Και αυτό διότι κατά τη διάρκεια των εργασιών μπορούσαν να προκύψουν θέματα που δεν μπορούσαν να προσδιοριστούν εκ των προτέρων ή να κριθεί πως κάποιο από τα αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας δεν είναι δυνατό να καταστεί και πάλι πτήσιμο.
Η κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου επέλεξε να αγνοήσει τις γραπτές προειδοποιήσεις της ίδιας της κατασκευάστριας εταιρείας και συμβασιοποίησε ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού αεροσκαφών χωρίς καν να έχει συμφωνήσει ούτε για το τελικό κόστος των εργασιών αναβάθμισης, ούτε για τον ακριβή αριθμό των αεροσκαφών που επρόκειτο να ενεργοποιηθούν εκ νέου.
Στην κατακυρωτική απόφαση της προμήθειας, με ημερομηνία επίσης 15 Μαρτίου 2015 –όσο κι αν μοιάζει περίεργο, υπεγράφη την ίδια ημέρα που συνεδρίασε το ΚΥΣΕΑ και ενέκρινε την υλοποίηση του εξοπλιστικού προγράμματος–, το τελικό κόστος του υποπρογράμματος μαζί με την εν συνεχεία υποστήριξη των αεροσκαφών για την περίοδο 2022-2027 ανέρχεται στο ποσό των 499,8 εκατ. δολαρίων (393,54 εκατ. ευρώ με τιμές ισοτιμίας 1:1,27 της 30ής Οκτωβρίου 2014). Η δαπάνη για την προμήθεια υλικών και υπηρεσιών για τον εκσυγχρονισμό μέσης ζωής και την αναβάθμιση των νέων συστημάτων που θα ενσωματωθούν αφορά την επιχειρησιακή εκμετάλλευση «έως 5 αεροσκαφών P-3B του Πολεμικού Ναυτικού εντός του ποσού των 499,8 εκατ. δολαρίων».
