Για πάνω από 60 χρόνια, η NASA βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της διαστημικής εξερεύνησης, στέλνοντας σκάφη πέρα από τα όρια του ηλιακού μας συστήματος και προσγειώνοντας ρόβερς στον Άρη.
Όμως οι πρόσφατες προσπάθειες της διαστημικής υπηρεσίας να φέρει την ανθρωπότητα πίσω στη σελήνη και για πρώτη φορά στον κόκκινο πλανήτη κωλυσιεργούν, ενώ οι ιδιωτικές εταιρείες έχουν μπει δυναμικό στο παιχνίδι της διαπλανητικής εξερεύνησης.
Ίσως, για αυτό ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ διάλεξε τον Τζάρεντ Άιζακμαν, έναν δισεκατομμυριούχο, επιχειρηματία, πιλότο μαχητικών αεροσκαφών και ιδιώτη αστροναύτη για να ηγηθεί της NASA. Βέβαια, οι στενές σχέσεις που διατηρεί ο Άιζακμαν με τον Έλον Μασκ, πλέον έναν από τους πιο έμπιστους εταίρους του 45ου πρόεδρου, μπορεί να συντέλεσαν στην υποψηφιότητά του.
Αλλά άσχετα με το παρασκήνιο, η αλήθεια είναι ότι αρκετά στελέχη του κλάδου της διαστημικής εξερεύνησης επικρότησαν την επιλογή, ελπίζοντας ότι ο Άιζακμαν, με την εμπειρία του ως ιδιώτης αστροναύτης, θα φέρει μία νέα οπτική στη NASA.
Ο Άιζακμαν έχει ταξιδέψει στο διάστημα δύο φορές με κάψουλες της SpaceX σε πλήρως ιδιωτικές αποστολές που οργανώθηκαν από το πρόγραμμά Polaris, συνεργαζόμενος με τον Έλον Μασκ και ξοδεύοντας εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ως βασικός πελάτης της εκκολαπτόμενης επιχείρησης ιδιωτικών αστροναυτών της SpaceX. Μάλιστα, πριν μερικούς μήνες ο Άιζακμαν έγινε ο πρώτος ιδιώτης που πραγματοποιεί «διαστημικό περίπατο».
Μία αναπάντεχη επιλογή
«Ο (Άιζακμαν) δεν ήταν στη λίστα, νομίζω, για πολλούς από τους ειδήμονες που έκαναν εικασίες για τέτοια πράγματα», δήλωσε στο Gizmodo ο Τζακ Μπερνς, καθηγητής αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο Μπόλντερ, ο οποίος υπηρέτησε στην ομάδα μετάβασης της NASA το 2016 κατά την πρώτη προεδρική θητεία του Τραμπ.
«Είναι σίγουρα ένας διαφορετικός υποψήφιος από αυτούς που είχαμε ως διοικητές της NASA στο παρελθόν, προερχόμενος από τον εμπορικό τομέα, όντας επιχειρηματίας και έχοντας διαφορετικό υπόβαθρο από άλλους που έχουν βρεθεί σε αυτή τη θέση».
Οι δύο τελευταίοι διευθυντές της NASA ήταν πρώην πολιτικοί, ενώ άλλοι πριν από αυτούς προέρχονταν από πιο παραδοσιακούς ρόλους στη διαστημική βιομηχανία. «Ο Άιζακμαν θα ανοίξει νέους δρόμους... για να προσπαθήσει να ηγηθεί της NASA σε μια περίοδο που πιθανώς θα περιλαμβάνει κάποιες αλλαγές», πρόσθεσε ο Μπερνς.
Οι ιδιωτικές εταιρείες ακούν πίεση στη NASA
Μία ημέρα αφότου ανακοινώθηκε η υποψηφιότητα του 41χρονου για την ηγεσία της NASA, η διαστημική υπηρεσία ανακοίνωσε νέες καθυστερήσεις στο πρόγραμμα Artemis, το οποίο θέλει να στείλει ξανά επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη, για πρώτη φορά από 1972.
Στόχος του προγράμματος, είναι η ίδρυση μιας σεληνιακής βάσης ως ένα αρχικό βήμα προς τον πιο φιλόδοξο στόχο των ανθρώπινων αποστολών στον Άρη. Παρά τη μεγάλη του πρόοδο, το πρόγραμμα έχει έρθει αντιμέτωπο με πολλές προκλήσεις και κωλύματα, κυρίως λόγω καθυστερήσεων και του αυξανόμενου κόστους.
Τα νέα ήταν απογοητευτικά, αλλά δεν αποτέλεσαν έκπληξη για όσους παρακολουθούσαν την εξέλιξη του προγράμματος Artemis. Μια έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2023 διαπίστωσε ότι η συνολική επένδυση της NASA στο πρόγραμμα Artemis Moon αναμένεται να φτάσει τα 93 δισ. δολάρια από το 2012 έως το 2025, εκ των οποίων μόνο το κόστος του πυραύλου Space Launch System (SLS) αντιπροσωπεύει 23,8 δισ. δολάρια. Πρόκειται για δαπάνες που ξεπερνούν τις αρχικές εκτιμήσεις για το κόστος του πυραύλου κατά 6 δισ. δολάρια.
Ο κολοσσιαίος πύραυλος SLS αποτελεί, πλέον, μείζον σημείο διαφωνίας για τη διαστημική υπηρεσία, ενώ φημολογείται ότι η κυβέρνησή Τραμπ μπορεί να καταργήσει πλήρως την εξέλιξη του.
«Είναι πολλά χρόνια πίσω, πολλά δισεκατομμύρια πάνω από τις αρχικές εκτιμήσεις για το κόστος και θα να εκτοξεύεται μόνο μία φορά κάθε δύο χρόνια», δήλωσε ο Κιθ Κάουινγκ, πρώην υπάλληλος της NASA και δημιουργός του blog NASA Watch. «Κάποιος πρέπει να πάρει μια απόφαση... και τώρα θα ήταν η ιδανική στιγμή...αν πρόκειται να ξεφορτωθείς κάτι, απλά ξεφορτώσου το και ξεκίνα από την αρχή», δήλωσε.
Μία πρόσφατη έρευνα από τις Εθνικές Ακαδημίες Επιστημών, Μηχανικής και Ιατρικής των ΗΠΑ, με τίτλο «Η NASA μπροστά σε ένα σταυροδρόμι», παρουσιάζει τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η διαστημική υπηρεσία. Δηλαδή ο ανταγωνισμός από ιδιωτικές εταιρείες, η τεχνολογική στασιμότητα και οι δημοσιονομικοί περιορισμοί, ανησυχίες τις οποίες επιβεβαίωσαν στο μέσο Gizmodo στελέχη της βιομηχανίας και κυβερνητικοί αξιωματούχοι.
«Παλαιότερα μόνο η NASA μπορούσε να κάνει αυτά τα πράγματα. Αλλά τώρα υπάρχουν τρεις ή τέσσερις γενιές ανθρώπων που χτίζουν πυραύλους με βάση τις υποδομές που έχει χτίσει η NASA», τονίζει ο Κέισι Ντράιερ, επικεφαλής διαστημικής πολιτικής στη μη κυβερνητική οργάνωση The Planetary Society.
Ο κίνδυνος σύγκρουσης συμφερόντων για τον Άιζακμαν
Βέβαια, οι δεσμοί του Άιζακμαν με τον εμπορικό χώρο της διαστημικής εξερεύνησης έχουν προκαλέσει και ανησυχία, με κάποιους να φοβούνται ότι τα προσωπικά του συμφέροντα ή προτιμήσεις μπορεί να επηρεάσουν τις αποφάσεις της NASA.
Όμως στην περίπτωση που ο 41χρονος διοριστεί επικεφαλής της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας, αυτό δε σημαίνει ότι θα ορίζει ο ίδιος τον προϋπολογισμό ή ότι θα μπορεί να αναθέτει προσωπικά κυβερνητικά συμβόλαια στη SpaceX.
Όπως και να έχει, όμως, ο διορισμός του Άιζακμαν σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή για τη NASA υπό τη διοίκηση Τραμπ, καθώς η υπηρεσία προσπαθεί να προσαρμοστεί στη νέα εποχή διαστημικής εξερεύνησης.
Με πληροφορίες από Gizmodo
