Ίσως η πιο σημαντική πληροφορία που μάθαμε από τις ακροάσεις του Μαρκ Ζούκερμπεργκ την περασμένη εβδομάδα ήταν η επιβεβαίωση ότι το κοινωνικό δίκτυο συλλέγει δεδομένα ακόμη και από ανθρώπους που δεν έχουν λογαριασμό σε αυτό.
Επίσης ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει τρόπος να το αποφύγουμε.
Ήταν μια αρκετά μεγάλη παραδοχή καθώς το Facebook όχι μόνο έγραψε για αυτή, αλλά προσπάθησε να εξηγήσει γιατί το κάνει, σε μια εκτενή ανάρτηση στο blog του. Μόνο που εάν κάποιος εξετάσει σχολαστικά την ανάρτηση θα καταλάβει ότι η δημοσίευση στο blog δεν περιλαμβάνει τα πάντα. Δεν αναφέρει πουθενά τον όρο σκιώδες προφίλ («shadow profile») για παράδειγμα, μια φράση που συχνά χρησιμοποιείται για να περιγράψει το είδος ενός «πλαστού» προφίλ που μπορούν να έχουν οι εταιρείες, ακόμη και για ανθρώπους που δεν έχουν εγγραφεί στις πλατφόρμες τους. Δεν ανέφερε επίσης πόσο καιρό διατηρούνται αυτά τα δεδομένα ή πώς το Facebook συλλέγει δεδομένα από μη χρήστες, όταν οι φίλοι τους (που έχουν λογαριασμό στο Facebook) ανεβάζουν τις επαφές τους στο κινητό.
Τι σημαίνει ο όρος «σκιώδες προφίλ»;
Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο το Διαδίκτυο έμαθε πρόσφατα να περιγράφει τα δεδομένα που έχει στην κατοχή του το Facebook σχετικά με ανθρώπους που είναι και δεν είναι πραγματικά χρήστες του - η ιδέα για το όνομα βγήκε από την άπληστη συλλογή δεδομένων του κοινωνικού δικτύου, το οποίο έχει αρκετά δεδομένα από τους ανθρώπους του για να δημιουργήσει μια ακόμη έκδοση του προφίλ τους, ακόμη και αν οι ίδιοι δεν πρόκειται να τη χρησιμοποιήσουν ποτέ. Ο διευθύνων σύμβουλος του Facebook ισχυρίστηκε στο Κογκρέσο ότι δεν γνωρίζει τον όρο.
Τι είδους δεδομένα συλλέγονται από τους μη χρήστες;
Το Facebook συλλέγει δεδομένα από μη χρήστες με δύο βασικούς τρόπους: από το ιστορικό περιήγησής τους και από τους φίλους τους.
Η συλλογή δεδομένων ιστορικού περιήγησης βρίσκεται στην περιγραφή της πρόσφατης ανάρτησης του Facebook στο blog του. Όταν οι χρήστες περιηγούνται στο Διαδίκτυο, οι ιστότοποι που χρησιμοποιούν το κουμπί «Like» στέλνουν δεδομένα σχετικά με αυτές τις επισκέψεις στο κοινωνικό δίκτυο. Το Facebook συλλέγει αυτά τα δεδομένα από όλους όσους επισκέπτονται αυτούς τους ιστότοπους, είτε είναι εγγεγραμμένοι χρήστες του είτε όχι.
Αν όμως δεν είστε χρήστης του Facebook, τα δεδομένα αυτά είναι λιγότερο πολύτιμα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το Facebook δεν μπορεί να σας πουλήσει στοχευμένες διαφημίσεις βάσει αυτού του ιστορικού περιήγησης, όπως συμβαίνει αν είστε εγγεγραμμένος χρήστης. Ωστόσο, το Facebook μπορεί ακόμα να χρησιμοποιήσει αυτές τις πληροφορίες, που περιλαμβάνουν τη IP διεύθυνσή σας, για να σας δείξει διαφημίσεις , οι οποίες έχουν μοναδικό σκοπό να σας ενθαρρύνουν να φτιάξετε ένα λογαριασμό στο Facebook. Αυτό σημαίνει ότι το Facebook μπορεί να μην κερδίσει χρήματα από το ιστορικό περιήγησής σας, αν δεν είστε χρήστης, αλλά μπορεί να δαπανήσει χρήματα προσπαθώντας να σας προσεγγίσει με δικές του διαφημίσεις.
Ο άλλος βασικός τρόπος με τον οποίο το Facebook λαμβάνει πληροφορίες από μη χρήστες είναι από τη λειτουργία μεταφόρτωσης επαφών. Όταν οι χρήστες εγγράφονται στο Facebook, πολλοί από αυτούς επιλέγουν να φορτώσουν τις επαφές τους στην υπηρεσία, ώστε να μπορούν να βρουν άλλα γνωστά άτομα για να συνδεθούν. Είναι πιθανό, ωστόσο, ότι ορισμένες επαφές στο τηλέφωνό τους δεν βρίσκονται στο Facebook - αλλά εξακολουθούν να δίνουν αυτές τις πληροφορίες στην εταιρεία. Ανάλογα με το πόσο λεπτομερείς είναι οι άνθρωποι σχετικά με τις επαφές των κινητών τους, τα δεδομένα αυτά θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν πολύ περισσότερα δεδομένα από έναν αριθμό τηλεφώνου.
Τι κάνει το Facebook με αυτά τα δεδομένα;
Όπως αναφέρεται στην πρόσφατη ανάρτηση του Facebook, ορισμένα από τα δεδομένα περιήγησης χρησιμοποιούνται για αναλυτικά στοιχεία - αυτό σημαίνει ότι οι προγραμματιστές ιστού και εφαρμογών πληρώνουν το Facebook για να τους πει πόσα άτομα επισκέπτονται τον ιστότοπό τους. Η εταιρεία ισχυρίζεται επίσης ότι αυτό το σύστημα χρησιμοποιείται για λόγους ασφαλείας και για τον εντοπισμό bots. Ακολουθεί ο τρόπος με τον οποίο το Facebook εξηγεί την πρακτική του στο blog:
«Η λήψη δεδομένων σχετικά με τους ιστότοπους που έχετε επισκεφτεί μέσα από ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα περιήγησης μπορεί να μας βοηθήσει να εντοπίσουμε κακόβουλους χρήστες. Εάν κάποιος προσπαθήσει να συνδεθεί στο λογαριασμό σας χρησιμοποιώντας μια διεύθυνση IP από διαφορετική χώρα, ίσως να σας ζητήσουμε ορισμένες ερωτήσεις για να επαληθεύσετε ότι είστε εσείς. Ή αν ένα πρόγραμμα περιήγησης έχει επισκεφθεί εκατοντάδες ιστότοπους τα τελευταία πέντε λεπτά, αυτό είναι ένα σημάδι ότι η συσκευή μπορεί να είναι bot.»
Οι πληροφορίες των επαφών έχουν περισσότερο ενδιαφέρον, ειδικά όταν το Facebook χρησιμοποιεί τα στοιχεία επικοινωνίας για άτομα που δεν χρησιμοποιούν το Facebook, έτσι ώστε να βοηθήσει δύο γνωστά άτομα να «βρεθούν» στο Facebook. Ο Κασμίρ Χιλ περιέγραψε την αξία αυτών των συνδέσεων σε ένα εξαιρετικό κομμάτι για το Gizmodo στα τέλη του περασμένου έτους γράφοντας:
«Με το τεράστιο, κρυφό μαύρο βιβλίο του, το Facebook μπορεί να προχωρήσει ακόμη πιο πέρα από το να σας ταιριάξει απλά με κάποιον άλλον που έχει τα στοιχεία της επικοινωνίας σας. Το κοινωνικό δίκτυο μπορεί να πραγματοποιήσει αλυσιδωτές επαφές - εάν δύο διαφορετικοί άνθρωποι έχουν τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σας ή τον αριθμό του κινητού σας στις επαφές τους, αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσαν επίσης να γνωρίζουν ο ένας τον άλλον».
Και πάλι το Facebook ισχυρίζεται ότι δεν δημιουργεί shadow profiles. «Δεν χρησιμοποιούμε αυτές τις πληροφορίες (από τις επαφές σας) για να δημιουργήσουμε προφίλ για άτομα που δεν είναι στο Facebook», δήλωσε ένας εκπρόσωπος στο Gizmodo μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι «όταν νέοι χρήστες δημιουργούν λογαριασμό, προσπαθούμε να χρησιμοποιήσουμε τα υπάρχοντα δεδομένα επαφών τους για να βοηθήσουμε τα άτομα να συνδεθούν».
Πόσο καιρό διατηρεί αποθηκευμένα τα δεδομένα το Facebook;
Το Facebook υποστηρίζει ότι δεν θα κρατήσει αυτά τα δεδομένα για πάντα, αλλά αυτό είναι κάτι ελαφρώς παραπλανητικό. Το Facebook διατηρεί τα δεδομένα περιήγησης από τους χρήστες του για ένα διάστημα μέχρι 90 ημέρες, αλλά διαγράφει τα δεδομένα των μη χρηστών μετά από 10 ημέρες, σύμφωνα με εκπρόσωπο της εταιρείας. Κανένας, ωστόσο, δεν μπορεί να είναι σίγουρος αν αυτό είναι η αλήθεια.
Υπάρχει τρόπος να σταματήσετε το Facebook να συλλέγει τα δεδομένα σας αν δεν έχετε λογαριασμό;
Όχι. Δεν υπάρχει τρόπος να εξαιρεθείτε από αυτή τη συλλογή δεδομένων. Μπορείτε να αποφύγετε το Διαδίκτυο, αλλά ακόμη και τότε, οι φίλοι ή μέλη της οικογένειάς σας που μοιράζονται τη λίστα επαφών τους με το Facebook, ίσως δίνουν στην εταιρεία τα δεδομένα σας.
Πώς μπορείτε να μάθετε εάν μοιράζεστε τις επαφές σας με το Facebook;
Αυτός είναι ο επίσημος οδηγός του Facebook, ο οποίος εξηγεί βήμα-βήμα πώς μπορείτε να μάθετε εάν μοιράζεστε τις επαφές σας στο κοινωνικό δίκτυο και πώς μπορείτε, αν θέλετε, να σταματήσετε να μοιράζεστε αυτές τις πληροφορίες.
σχόλια