Τι σηματοδοτεί η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου για τις γυναίκες των ΗΠΑ;
Είναι ένα πισωγύρισμα χωρίς προηγούμενο. Επικυρώνοντας τους περιορισμούς στις αμβλώσεις στο Μισισιπή, το Ανώτατο Δικαστήριο διέλυσε το συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση που είχε θεσπιστεί για πρώτη φορά στις ΗΠΑ με την απόφαση Roe v. Wade του 1973.
Και αυτό πρακτικά τι σημαίνει;
Ότι κάθε πολιτεία στις ΗΠΑ θα έχει πολύ μεγάλη ελευθερία να περιορίσει ή να επιτρέψει τις αμβλώσεις κατά το δοκούν.
Μήπως υπερβάλλουμε, και δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα;
Ήδη από χθες, κάποιες αμερικανικές Πολιτείες άρχισαν να ανακοινώνουν ότι θα λάβουν μέτρα.
Ποιες πολιτείες;
Ο γενικός εισαγγελέας του Μιζούρι ανακοίνωσε ότι αυτή η Πολιτεία είναι η «πρώτη» που απαγορεύει τις αμβλώσεις. Μάλιστα ο Έρικ Σμιτ έφτασε στο σημείο να πανηγυρίσει πως «είναι μια μνημειώδης ημέρα για την ιερότητα της ζωής». Ένας άνδρας, πανηγυρίζει για το κουμάντο στα γυναίκεια κορμιά...
Πέρα από το Μιζούρι;
Η Ρεπουμπλικανή κυβερνήτρια της Νότιας Ντακότα, Κρίστι Νόεμ ανακοίνωσε επίσης ότι στο εξής η άμβλωση θεωρείται παράνομη στην Πολιτεία αυτή, καθώς είχε ήδη ψηφιστεί ένας νόμος ο οποίος δεν εφαρμοζόταν αλλά θα έμπαινε αυτομάτως σε ισχύ εάν το Ανώτατο Δικαστήριο άλλαζε τη νομολογία του.
Δηλαδή η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου εμπόδιζε απαγορευτικούς νόμους επιμέρους Πολιτειών να τεθούν σε ισχύ;
Ακριβώς. Λίγο αργότερα, και ο Ρεπουμπλικάνος κυβερνήτης της Ιντιάνας ανακοίνωσε επίσης ότι συγκαλεί το κοινοβούλιο για να αποφασίσει το συντομότερο δυνατόν την απαγόρευση των αμβλώσεων.
Συνολικά για πόσες πολιτείες μιλάμε;
Χωρίς το νομικό προηγούμενο, το τοπίο θα αλλάξει αμέσως. Τουλάχιστον 13 πολιτείες είναι νομικά έτοιμες να απαγορεύσουν τις αμβλώσεις εντός 30 ημερών. Αρκετές άλλες πολιτείες όπου η πρόσφατη νομοθεσία κατά των αμβλώσεων έχει μπλοκαριστεί από τα δικαστήρια αναμένεται να δράσουν στη συνέχεια, με τους νομοθέτες να προχωρούν στην ενεργοποίηση της νομοθεσίας τους που παρέμενε αδρανείς.
Μα τι ήταν αυτή η υπόθεση Roe v. Wade;
Ένα σημαντικό δικαστικό προηγούμενο που γίνεται σκόνη. Αφορούσε μια έγκυο γυναίκα από το Τέξας, η οποία ζητούσε να αναγνωριστεί δικαστικά πως όσοι πολιτειακοί νόμοι που καθιστούσαν έγκλημα την παροχή υπηρεσιών άμβλωσης ή την προσπάθεια έκτρωσης ήταν αντισυνταγματικοί.
Πότε είχε εκδικαστεί η υπόθεση;
Το 1973. Το Ανώτατο Δικαστήριο είχε τότε συμφωνήσει με ψήφους 7-2 και διαπίστωνε ότι το δικαίωμα στην άμβλωση αποτελούσε θεμελιώδη ελευθερία που προστατεύεται από τη 14η τροπολογία, η οποία υπαγορεύει ότι οι Πολιτείες δεν μπορούν να στερούν από τα άτομα τη ζωή, την ελευθερία ή την περιουσία χωρίς τη δέουσα νόμιμη διαδικασία και νομικό σκεπτικό.
Πώς γίνεται τώρα το δικαστήριο να αλλάζει γνώμη;
Ο σεβασμός του Ανώτατου Δικαστηρίου προς προηγούμενες αποφάσεις του, υπήρξε ένα από τα ορόσημα του νομικού συστήματος των ΗΠΑ. Το δικαστήριο σε γενικές γραμμές θεωρούσε ότι είναι σημαντικό να τηρούνται οι αποφάσεις του παρελθόντος, ακόμη και αν μεταγενέστερες συνθέσεις δικαστών αντιμετώπιζαν διαφορετικά μια υπόθεση. Όμως πλέον η σύνθεση του Ανώτατου Δικαστηρίου έχει γείρει προς το πιο συντηρητικό. Και αυτό καθόρισε τα πάντα!
Δηλαδή;
Έφυγαν δικαστές υπέρμαχοι των αμβλώσεων και αντικαταστάθηκαν από δικαστές πιο συντηρητικούς. Η χαριστική βολή δόθηκε όταν η δικαστής Ruth Bader Ginsburg, κορυφαία φιλελεύθερη και υπέρμαχος των δικαιωμάτων στην άμβλωση, πέθανε λίγες εβδομάδες πριν από τις εκλογές του 2020. Ο τότε πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κάλυψε γρήγορα την κενή θέση με τη δικαστή Έιμι Κόνι Μπάρετ, μια συντηρητική, ο διορισμός της οποίας έθεσε σε μεγάλο κίνδυνο την απόφαση για τις αμβλώσεις.
Τι θα συμβεί από εδώ και πέρα;
Με το Ανώτατο Δικαστήριο να αποσύρει το συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση, τα πολιτειακά δικαστήρια θα μπορούσαν να διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο στον καθορισμό των κανονισμών για τις επιτρεπόμενες και τις «απαγορευμένες» αμβλώσεις. Το Ανώτατο Δικαστήριο μάλλον θα εξακολουθήσει να αντιμετωπίζει μελλοντικές υποθέσεις αμβλώσεων, ακόμη και μετά την ακύρωση της Roe, ιδίως τώρα που ορισμένες πολιτείες φαίνεται πως θα σπεύσουν να απαγορεύσουν τις αμβλώσεις, ακόμα και χωρίς εξαιρέσεις για περιπτώσεις βιασμού, αιμομιξίας, ή κινδύνου της υγείας της εγκύου.
Ο Μπάιντεν πώς αντέδρασε;
Ο Δημοκρατικός πρόεδρος προέβη σε έκτακτο διάγγελμα, φανερά απογοητευμένος, και προειδοποίησε πως η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου γυρίζει τη χώρα στο 1800. Προέτρεψε τους πολίτες να αντιδράσουν σε όλες τις κάλπες: «Αυτή η απόφαση δεν πρέπει να είναι η τελική. Η διοίκησή μου θα αξιοποιήσει όλες τις έννομες δυνάμεις της. Το Κογκρέσο πρέπει να δράσει. Όμως, μπορείτε να δράσετε κι εσείς με την ψήφο σας. Εσείς μπορείτε να πείτε την τελευταία λέξη. Τίποτα δεν έχει τελειώσει». Αντίστοιχες καταδίκες ήρθαν από ηγέτες του Δυτικού Κόσμου - από τον Καναδά, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο;
Ο Τραμπ;
Ο Τραμπ έσπευσε να σχολιάσει πανηγυρικά πως η απόφαση ήταν θέλημα Θεού υιοθετώντας το πνεύμα του Βατικανού.
Τι θες να πεις;
Εγώ τίποτα. Αλλά η Ποντιφική Ακαδημία για τη Ζωή επαίνεσε την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, λέγοντας ότι «θέτει προκλήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο» για ζητήματα ζωής.
Τι σκέφτεσαι;
Ότι ήρθε η ώρα να ξαναδιαβάσω το Handmaid's Tail της Μάργκαρετ Άτγουντ. Και να μην ξεχάσω πως όταν η αδικία γίνεται νόμος, η αντίσταση είναι καθήκον.
