Ο «πιο διάσημος φυλακισμένος της Ρωσίας», ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι, έδωσε την πρώτη του συνέντευξη μέσα από τη φυλακή, καταγγέλλοντας πως οι πολιτικοί κρατούμενοι στην χώρα του, υπόκεινται σε ψυχολογική βία.
Αυτό που μπορεί να τον τρελάνει περισσότερο από όλα, όπως λέει, είναι ότι τον εξαναγκάζουν να παρακολουθεί κρατική τηλεόραση και επιλεγμένα προπαγανδιστικά φιλμ επί οκτώ ώρες κάθε ημέρα. Οι αρχές το αποκαλούν «εξύψωση της αντίληψης/επίγνωσης» και έχει αντικαταστήσει την σκληρή σωματική εργασία για τους πολιτικούς κρατούμενους.
«Το διάβασμα, το γράψιμο ή οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα» απαγορεύεται κατά τη διάρκεια της υποχρεωτικής τηλεόρασης, όπως γράφει ο Ναβάλνι, στις 54 χειρόγραφες σελίδες που έστειλε πίσω στους New York Times με τις απαντήσεις του. «Πρέπει να κάθεσαι σε μία καρέκλα και να βλέπεις τηλεόραση». Αν κάποιος κρατούμενος αποκοιμηθεί, οι φρουροί του φωνάζουν «Μην κοιμάσαι, βλέπε!»
Ο Ναβάλνι μιλά για τη ζωή του στη φυλακή, τους λόγους που, κατά τον ίδιο, η ρωσική κυβέρνηση κυνηγά την αντιπολίτευση και τους αντιφρονούντες, και την βεβαιότητα του ότι το «καθεστώς του Πούτιν» είναι καταδικασμένο να καταρρεύσει.
Ο Ναβάλνι υπήρξε ο ιδρυτής ενός μεγάλου αντιπολιτευτικού κινήματος θέλοντας να «ξεμπροστιάσει την διαφθορά σε υψηλές βαθμίδες εξουσίας» και να ανταγωνιστεί τον Βλαντιμίρ Πούτιν στις εκλογές. Φυλακίστηκε τον Μάρτιο, αφότου επέστρεψε από την Γερμανία, όπου νοσηλευόταν μετά από επίθεση με νευροτοξικό παράγοντα Νόβιτσοκ, - τακτική πολύ χαρακτηριστική των Ρώσων πρακτόρων. Το Κρεμλίνο εξακολουθεί να αρνείται τα πάντα αλλά οι δυτικοί έχουν ήδη προβεί σε κυρώσεις για την επίθεση. Η δίωξη του Ναβάλνι θεωρείται πολιτικώς υποκινούμενη.
Από την ημέρα που φυλακίστηκε στην «Αποικία Ποινικών Νο 2» ανατολικά της Μόσχας, έχει κάνει μερικές αναρτήσεις στα social media, μέσω των δικηγόρων του, που τον επισκέπτονται. Παρομοιάζει την φυλακή του με κινεζικό στρατόπεδο εργασίας, όπου όλοι περπατούν με ρυθμικό βηματισμό σε γραμμές, και βιντεοκάμερες κρέμονται από παντού. «Υπάρχει διαρκής έλεγχος και κουλτούρα καρφωμάτων».
Παρά την κατάστασή του, ο Ναβάλνι αισιοδοξεί και σκιαγραφεί την στρατηγική του για να πετύχει «πολιτική αλλαγή μέσω του εκλογικού συστήματος, ακόμα και σε ένα απολυταρχικό κράτος».
«Το καθεστώς του Πούτιν είναι ένα ιστορικό ατύχημα, όχι κάτι το αναπόφευκτο», γράφει. «Ήταν επιλογή της διεφθαρμένης οικογένειας Γέλτσιν», προσθέτει, αναφερόμενος στον πρώην πρόεδρο της Ρωσίας Μπόρις Γέλτσιν, που διάλεξε τον Πούτιν τον Δεκέμβριο του 1999. «Αργά ή γρήγορα το λάθος θα επιδιορθωθεί και η Ρωσία θα προχωρήσει σε ένα δημοκρατικό, ευρωπαϊκό μονοπάτι ανάπτυξης. Απλώς και μόνο επειδή αυτό θέλει ο λαός».
Ο Ναβάλνι επικρίνει την Ευρώπη και τις ΗΠΑ για τις οικονομικές κυρώσεις που επιβάλλουν στη Ρωσία, λέγοντας πως πλήττουν τους απλούς Ρώσους με κίνδυνο να αποξενώσουν ένα ευρύ κοινό στο εσωτερικό της χώρας που είναι φυσικός σύμμαχος. Όπως λέει οι κυρώσεις θα έπρεπε να στοχεύουν μόνο τους ισχυρούς ολιγάρχες που υποστηρίζουν την κυβέρνηση του Πούτιν, αντί για δεκάδες απροσδιόριστες οντότητες. Οι πραγματικά ισχυροί έχουν εν πολλοίς αποφύγει τις κυρώσεις, διατηρώντας «έναν στρατό από δικηγόρους, λομπίστες και τραπεζίτες, που παλεύουν για το «δικαίωμα» των κατόχων βρώμικου και αιματοβαμένου χρήματος να παραμείνουν ατιμώρητοι».
Ο Ναβάλνι λέει πως η εμπειρία ενός πολιτικού κρατούμενου είναι κυρίως «ψυχολογική βία» με τις ώρες στην τηλεόραση που «μουδιάζουν το μυαλό» να παίζουν νευραλγικό ρόλο.
Οι κρατούμενοι βλέπουν τηλεόραση πέντε φορές την ημέρα: η πρώτη είναι λίγο μετά την πρωινή γυμναστική, το πρωινό και το σκούπισμα της αυλής. Ακολουθεί άλλο ένα δίωρο πριν το γεύμα, μετά ακόμα περισσότερη τηλεόραση, δείπνο και μετά πάλι τηλεόραση. Μόνο στην απογευματινή «συνεδρία» επιτρέπεται το σκάκι ή το τάβλι ως εναλλακτική.
«Παρακολουθούμε φιλμ για τον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο (σ.σ Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο), ή το πώς μία ημέρα πριν 40 χρόνια, οι αθλητές μας κέρδισαν τους Αμερικανούς ή τους Καναδούς».
Σύμφωνα πάντως με ειδικούς του ρωσικού ποινικού συστήματος που μίλησαν στους NYT, στόχος δεν είναι η πλύση εγκεφάλου αλλά ο έλεγχος. «Όλα είναι έτσι οργανωμένα ώστε να βρίσκομαι κάτω από την μέγιστη επιτήρηση 24 ώρες την ημέρα», λέει ο Ναβάλνι που ξεκαθαρίζει ότι δεν έχει δεχθεί ούτε απειλές αλλά ούτε και επιθέσεις από συγκρατούμενους. Ωστόσο υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι σχεδόν το ένα τρίτο των φυλακισμένων λειτουργούν ως πληροφοριοδότες των φρουρών.
«Τρομαγμένο Κρεμλίνο»
Ο 45χρονος, σήμερα, Ναβάλνι, εκτιμά ότι οι διαμαρτυρίες που ξέσπασαν μετά τις αμφιλεγόμενες εκλογές στη Λευκορωσία, τρόμαξαν το Κρεμλίνο. Για αυτό τον λόγο η ρωσική κυβέρνηση μηχανεύτηκε την καταστολή όχι μόνο σε βάρος της δικής του ομάδας και άλλων ακτιβιστών, αλλά και σε βάρος μετριοπαθών πολιτικών της αντιπολίτευσης, ομάδων της κοινωνίας των πολιτών και ανεξάρτητων ειδησεογραφικών μέσων όπως τα Meduza και Proekt και το κανάλι Dozhd,
Ο ίδιος πιστεύει πως η τακτική του Πούτιν μπορεί να αποδειχθεί επιτυχημένη τώρα, αλλά μακροπρόθεσμα θα αποτελέσει πρόβλημα. «Δεν μας επιτρέπει να πάρουμε την πλειοψηφία στη Δούμα», λέει ο Ναβάλνι για την Κάτω Βουλή. «Για να το καταφέρει έπρεπε να αλλάξει τελείως το πολιτικό σύστημα, και να μετακινηθεί σε ένα διαφορετικό κατ' αρχήν, πολύ σκληρότερο επίπεδο απολυταρχισμού». Μακροπρόθεσμα, η καταπίεση συνοδεύεται από ρίσκα, όπως το να κάνει ο Πούτιν εχθρούς σε επίπεδο τοπικών ή περιφερειακών ηγετών «που εκδιώχθηκαν από το πολιτικό σύστημα μαζί με εμάς».
Ο Ναβάλνι λέει πως η κίνηση του Πούτιν υπογραμμίζει την βασική αδυναμία του πολιτικού του συστήματος.
«Η αντιπολίτευση υπάρχει στη Ρωσία όχι επειδή ο Αλεξέι Ναβάλνι ή κάποιος άλλος την ελέγχει από κεντρικά γραφεία, αλλά επειδή το 30% της χώρας, κυρίως μορφωμένοι κάτοικοι πόλεων, δεν έχει πολιτική εκπροσώπηση.» Επιμένει πως όταν η «ανωμαλία» της εξουσίας του Πούτιν εξασθενήσει, η Ρωσία θα επανέλθει σε σύστημα δημοκρατικής διακυβέρνησης. «Είμαστε ιδιαίτεροι, όπως κάθε άλλο έθνος, αλλά είμαστε Ευρώπη. Είμαστε η Δύση».
Με πληροφορίες από New York Times
