Το Σασκατσουάν, στον Καναδά ένας παγκοσμίως κορυφαίος παραγωγός ποτάσας και ουρανίου, πρόκειται να προσθέσει άλλη διάσταση στη στρατηγική του σημασία στον μεγάλο ανταγωνισμό πόρων μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας: την επεξεργασία σπάνιων γαιών.
Το τελευταίο κέντρο επεξεργασίας σπάνιων γαιών της Βόρειας Αμερικής ανοίγει στην πόλη Σασκατούν στον Καναδά αυτή την εβδομάδα, μέρος μιας προσπάθειας να αντιμετωπιστεί η παγκόσμια κυριαρχία της Κίνας στην προμήθεια των κρίσιμων ορυκτών που απαιτούνται για τις βιομηχανίες πράσινης τεχνολογίας, άμυνας και αεροδιαστημικής.
Το Ερευνητικό Συμβούλιο του Σασκάτσουαν, ένα 75χρονο ινστιτούτο επιστημονικής έρευνας και ανάπτυξης που χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση, έχει δημιουργήσει την εμπορική επιχείρηση που θα επεξεργάζεται ορυκτά σπάνιων γαιών από την Αυστραλία, τη Βραζιλία και το Βιετνάμ μέχρι να λειτουργήσουν καναδικά ορυχεία μεγάλης κλίμακας. Το SRC Rare Processing Facility σηματοδοτεί ένα μικρό αλλά σημαντικό βήμα στις προσπάθειες των δυτικών χωρών να υπονομεύσουν την κυριαρχία της Κίνας στη βιομηχανία ορυκτών ζωτικής σημασίας.
Η Κίνα ελέγχει περίπου το 60% της παγκόσμιας παραγωγής εξόρυξης σπάνιων γαιών, αλλά σχεδόν το 90% της επεξεργασίας και της διύλισης, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας. Οι σπάνιες γαίες είναι ένα σύνολο 17 στοιχείων που βρίσκονται συνήθως στον φλοιό της Γης, αλλά είναι δύσκολο να εξαχθούν οικονομικά σε μεγάλες ποσότητες.
Το άνοιγμα του κέντρου του Σασκάτσουαν έρχεται καθώς η πτώση των τιμών των σπάνιων γαιών τα τελευταία δύο χρόνια έχει χτυπήσει την επιχειρηματική υπόθεση για έργα που μπορούν να αμφισβητήσουν την κυριαρχία της Κίνας στα ορυκτά που είναι απαραίτητα για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τις ανεμογεννήτριες. Η Lynas Rare Earths της Αυστραλίας και η MP Materials με έδρα τη Νεβάδα είναι δύο βασικοί άξονες παραγωγής σπάνιων γαιών εκτός Κίνας. Ωστόσο, η Δύση παραμένει εξαρτημένη από τη μεγαλύτερη οικονομία της Ασίας για την επεξεργασία των στοιχείων, καθώς η ζήτηση για σπάνιες γαίες που χρησιμοποιούνται σε μαγνήτες πρόκειται να πενταπλασιαστεί έως το 2040, σύμφωνα με την Adamas Intelligence, μια συμβουλευτική εταιρεία.
Ο νέος κόμβος 100 εκατομμυρίων δολαρίων Καναδά (74 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) θα παράγει αρκετές μεταλλικές εισροές για την παραγωγή 500.000 ηλεκτρικών οχημάτων ετησίως, δήλωσε στους Financial Times ο Mike Crabtree, διευθύνων σύμβουλος της εγκατάστασης. Είπε ότι το εργοστάσιο μπορεί να αναπαραχθεί και να αδειοδοτηθεί σε όλη τη Βόρεια Αμερική. «Αυτό που αποδεικνύουμε είναι ότι ένα πλήρως καθετοποιημένο διυλιστήριο μπορεί να είναι ανταγωνιστικό ως προς τις τιμές και αρκετά ισχυρό ώστε να αντισταθεί στη χειραγώγηση της αγοράς από την Κίνα», είπε. Η ικανότητα λειτουργίας κάθε τμήματος της εφοδιαστικής αλυσίδας σπάνιων γαιών, από την εξόρυξη έως την επεξεργασία, τη μίξη και τη μετατροπή τους σε τελικά προϊόντα, όπως μαγνήτες, αποτελεί στρατηγική πρόκληση για τον Καναδά και τις ΗΠΑ.
Το Πεκίνο έχει ενισχύσει την κυριαρχία του στις αλυσίδες εφοδιασμού σπάνιων γαιών με απαγορεύσεις εξαγωγών τεχνολογίας και ορυκτών όπως το αντιμόνιο - κινήσεις που οι αναλυτές ερμηνεύτηκαν ως αντίποινα για τους αυξανόμενους εμπορικούς περιορισμούς και τους δασμούς που επιβλήθηκαν από τις δυτικές κυβερνήσεις σε προϊόντα κινεζικής παραγωγής. Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και το ανεπίσημο εμπάργκο της Κίνας στις εξαγωγές σπάνιων γαιών στην Ιαπωνία το 2010 ενίσχυσαν τις ανησυχίες. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, το αμερικανικό Πεντάγωνο έχει επενδύσει σχεδόν 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε έργα σπάνιων γαιών μέσω του Νόμου Άμυνας Παραγωγής - ένα εργαλείο της εποχής του ψυχρού πολέμου που χρησιμοποιείται για να εγγυηθεί την προμήθεια υλικών και τεχνολογιών απαραίτητων για την οικονομία και την άμυνα των ΗΠΑ. Επενδύει επίσης 258 εκατομμύρια δολάρια σε ένα παρόμοιο εργοστάσιο με τις εγκαταστάσεις SRC που κατασκευάζεται στο Τέξας από την Lynas Rare Earths της Αυστραλίας και αναμένεται να λειτουργήσει φέτος.
Η Ουάσιγκτον έχει επενδύσει δεκάδες εκατομμύρια δολάρια σε έργα σπάνιων γαιών στον βόρειο γείτονά της ως μέρος αυτών των προσπαθειών για την εξασφάλιση ζωτικών ορυκτών. Φέτος, καναδικές εταιρείες όπως η Fortune Minerals και η Lomiko Metals επωφελήθηκαν από την υποστήριξη του Πενταγώνου αξίας 14,7 εκατομμυρίων δολαρίων για την ενίσχυση των αλυσίδων εφοδιασμού κοβαλτίου και γραφίτη της Βόρειας Αμερικής. Τον Αύγουστο, η Electra Battery Materials με έδρα το Οντάριο έλαβε 20 εκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή του πρώτου διυλιστηρίου θειικού κοβαλτίου στη Βόρεια Αμερική, που απαιτείται για μπαταρίες. Ο Robin Goad, διευθύνων σύμβουλος της Fortune Minerals, δήλωσε ότι παρά τις θετικές συζητήσεις και την υποστήριξη, η τεράστια επένδυση κεφαλαίου που απαιτείται στην εξόρυξη κοβαλτίου έκανε τους επενδυτές της επιφυλακτικούς. «Είμαστε σε έναν εμπορικό πόλεμο, είτε μας αρέσει είτε όχι», είπε.
Πρόσφατα, η αυστραλιανή εταιρεία Vital Metals Canada, που διαφημιζόταν ως το πρώτο έργο σπάνιων γαιών του Καναδά, κατέρρευσε και προκάλεσε κατακραυγή όταν προσπάθησε να πουλήσει το απόθεμα ορυκτών της στην Κίνα. Η καναδική κυβέρνηση παρενέβη και αγόρασε το απόθεμα για 3 εκατομμύρια δολάρια Καναδά. Τα ορυκτά θα υποβληθούν σε επεξεργασία από τη νέα εγκατάσταση στο Σασκάτσουαν. Η Vital Metals, η οποία διαχειρίζεται ένα άλλο έργο σπάνιων γαιών στα βορειοδυτικά εδάφη του Καναδά, δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.
Η Heather Exner-Pirot, ειδική σύμβουλος του Επιχειρηματικού Συμβουλίου του Καναδά, είπε ότι η υποστήριξη του Πενταγώνου στον Καναδά ήταν «μέτρια», σε σύγκριση με αυτή που δίνει σε άλλες χώρες. Σημείωσε ότι η Τράπεζα Εξαγωγών-Εισαγωγών των Ηνωμένων Πολιτειών παρείχε πακέτα χρηματοδότησης εκατοντάδων εκατομμυρίων σε άλλους συμμάχους όπως η Αυστραλία για την ανάπτυξη παρόμοιων έργων. «Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ και οι εργολάβοι τους θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο στην αγορά προϊόντων, δημιουργώντας τη ζήτηση και τις συμφωνίες αγοράς που χρειάζονται οι Καναδοί ανθρακωρύχοι για να προσελκύσουν επενδυτές», είπε. Ο Trent Mell, διευθύνων σύμβουλος της Electra Battery Materials, δήλωσε ότι οι Κινέζοι ανταγωνιστές λαμβάνουν σημαντικές κρατικές επιδοτήσεις, οι οποίες μειώνουν το κόστος κεφαλαίου τους και δημιουργούν άνισους όρους ανταγωνισμού. «Τα κίνητρα της προσωρινής κυβέρνησης είναι ζωτικής σημασίας για τη Δύση», είπε. Η Exner-Pirot είπε ότι η Βόρεια Αμερική έπρεπε να υιοθετήσει και να προσαρμόσει το κινεζικό μοντέλο. «Μπορούμε σίγουρα να ταιριάξουμε με τους Κινέζους στρατηγικά, αλλά μόνο αν κάνουμε τον κόπο να παίξουμε το παιχνίδι. Το να κάθεσαι στο περιθώριο και να είσαι αισιόδοξος δεν θα το κόψει άλλο».
Με πληροφορίες από Financial Times