O Φετουλάχ Γκιουλέν ήταν ο πρώτος που (κάπως βιαστικά) έδειξε με το δάχτυλο ο πρόεδρος Ερντογάν όταν ακόμη η χώρα βυθιζόταν στο χάος και χωρίς να είναι τίποτα να προμυνήει τις ανατροπές που θα έφερνε η νύχτα της απόπειρας του πραξικοπήματος.
Μπορεί ο Γκιουλέν να ζει εδώ και χρόνια απομονωμένος σε μια μικρή πόλη των ΗΠΑ, όμως ο τούρκος πρόεδρος βλέπει σ' αυτόν τον ορκισμένο εχθρό του, τον αληθινό υπεύθυνο για την απόπειρα πραξικοπήματος που τη νύχτα της Παρασκευής προς το Σάββατο συγκλόνισε την Τουρκία.
Όταν ο Ερνογάν έφθασε στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, κατηγόρησε τον ιμάμη και το κίνημά του ότι βρίσκονται πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα με το οποίο επιχειρήθηκε η ανατροπή του. Λίγη ώρα μετά ο Γκιουλέν διαψεύδει, αλλά ο Ερντογάν επιμένει και κάπως έτσι ανοίγει ένας νέος κύκλος που τις επόμενες μέρες θα απασχολήσει όλη την επικαιρότητα για το ζήτημα της Τουρκίας.
Ποιος είναι ο ιμάμης που φοβάται και κατηγορεί ο Ερντογάν
Ο 75χρονος Γκιουλέν, μουσουλμάνος ιεροκήρυκας ζει από το 1999 απομονωμένος στα Ποκόνος, μια ορεινή και δασώδη περιοχή της Πενσιλβάνια στις βορειοανατολικές ΗΠΑ. Είναι επικεφαλής ενός ισχυρού κινήματος στην Τουρκία, το οποίο έχει ένα τεράστιο δίκτυο σχολείων στην πατρίδα του, αλλά και παντού στον κόσμο, μη κυβερνητικών οργανώσεων και επιχειρήσεων με την ονομασία Χιζμέτ (Υπηρεσία στα τουρκικά) και διαθέτει μεγάλη επιρροή στα μέσα ενημέρωσης, την αστυνομία και το δικαστικό σώμα.
Το Χιζμέτ λειτουργεί κάπως σαν τους αμερικανούς μορμόνους: "αλληλοβοηθούνται στις επιχειρήσεις, έχουν μια ιεραποστολική νοοτροπία και μεγάλη αίσθηση των επιχειρήσεων", εξηγουσε το 2014 ο Σαμ Μπράναν του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS). Το άλλο κοινό σημείο με τους μορμόνους είναι αυτό στο οποίο οφείλεται η οικονομική ισχύς του Χιζμέτ, ότι όλοι οι συμπαθούντες προσφέρουν τον χρόνο τους ή το χρήμα τους στην οργάνωση: από τους φοιτητές μέχρι τις μητέρες οικογενειών, και ασφαλώς οι πλούσιοι επιχειρηματίες.
Σύμφωνα με το επίσημο βιογραφικό του: Γεννημένος το 1941 στην Ερζερούμ, στην ανατολική Τουρκία, ο Φετχουλλάχ Γκιουλέν είναι στοχαστής και θεωρητικός του Ισλάμ και ένας πολυγραφότατος συγγραφέας και ποιητής. Διδάσκαλοί του στις θρησκευτικές επιστήμες ήταν γνωστοί Μουσουλμάνοι στοχαστές και πνευματικοί καθοδηγητές. Ο Φετχουλλάχ Γκιουλέν μελέτησε επίσης τις αρχές και θεωρίες των σύγχρονων κοινωνικών και φυσικών επιστημών. Βασιζόμενος στην εξαιρετική ικανότητά του να μαθαίνει, ξεπέρασε γρήγορα τους συνομηλίκους του. Το 1958, πέρασε τις εξετάσεις με άριστα και του δόθηκε άδεια από το κράτος να γίνει ιεροκήρυκας. Γρήγορα προήχθη σε μια θέση στη Σμύρνη, την τρίτη μεγαλύτερη επαρχία της Τουρκίας. Ήταν εκεί που ο Φετχουλλάχ Γκιουλέν καταστάλαξε στον τρόπο σκέψης του και επέκτεινε τη βάση του κοινού του. Στα κηρύγματα και τις ομιλίες του, έδινε έμφαση στα πιεστικά κοινωνικά ζητήματα των καιρών: ο συγκεκριμένος στόχος του ήταν να ωθήσει τη νεότερη γενιά να εναρμονίσει τον διανοητικό συλλογισμό με την εσωτερική πνευματικότητα και τον ανθρωπιστικό ακτιβισμό.
Ο Φετχουλλάχ Γκιουλέν δεν περιορίστηκε στις κεντρικές πόλεις της χώρας του. Ταξίδεψε στις επαρχίες της Ανατολίας και έδωσε διαλέξεις όχι μόνο σε τζαμιά, αλλά και σε καφενεία και συνοικιακά εντευκτήρια. Αυτό τον βοήθησε να γνωρίσει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού της Τουρκίας και να προσελκύσει την προσοχή της εκπαιδευτικής κοινότητας και, πιο συγκεκριμένα, των φοιτητών. Οι ομιλίες του δεν περιορίζονταν αυστηρά σε θρησκευτικά θέματα: μιλούσε επίσης για την εκπαίδευση, την επιστήμη, τη θεωρία του Δαρβίνου, για την οικονομία και την κοινωνική δικαιοσύνη. Το βάθος και η ποιότητα των ομιλιών του σε τέτοιο ευρύ πεδίο θεμάτων, εντυπωσίασαν την ακαδημαϊκή κοινότητα και τον έκαναν να κερδίσει την προσοχή και τον σεβασμό του κόσμου της διανόησης. Ο Γκιουλέν αποσύρθηκε από τα επίσημα διδασκαλικά καθήκοντά του το 1981, έχοντας εμπνεύσει μια ολόκληρη γενιά νέων σπουδαστών. Από το 1960 και μετά, οι προσπάθειές του σχετικά με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση τον έχουν καταστήσει μια από τις πιο γνωστές και σεβάσμιες μορφές στην Τουρκία. Από το 1988 μέχρι το 1991, κήρυξε ως επίτιμος ιεροκήρυκας σε κάποια από τα πιο γνωστά τζαμιά σε μεγάλα πληθυσμιακά κέντρα, ενώ συνέχιζε να προωθεί το μήνυμά του μέσα από λαϊκές συναθροίσεις και συγκεντρώσεις, όχι μόνο στην Τουρκία, αλλά και στη Δυτική Ευρώπη.
Ο Ερντογάν κατηγορεί σήμερα τον Γκιουλέν ευθέως, αλλά οι δύο άντρες υπήρξαν ισχυροί σύμμαχοι πριν από το 2013. Η συμμαχία καταστράφηκε μετά τις έρευνες της διαφθοράς στην Τουρκία το 2013 καθώς ο πρόεδρος κατηγόρησε Γκιουλέν ότι βρίσκεται πίσω από τις έρευνες και αυτή τη στιγμή το όνομά του είναι ψηλά στην τουρκική λίστα τρομοκρατών.
Αν και ο Ερντογάν είχε επωφεληθεί από το δίκτυο του Γκιουλέν για να εμπεδώσει την εξουσία του σήμερα τον θεωρεί "υπ' αριθμόν ένα εχθρό του λαού". Από το 2013, ο Ερντογάν κατηγορεί τον ιμάμη ότι έχει εγκαθιδρύσει ένα "παράλληλο κράτος" με στόχο να τον ανατρέψει, κάτι που οι "γκιουλενιστές" αρνούνται. Ο ιεροκήρυκας είναι εγκατεστημένος στις ΗΠΑ από το 1999, πολύ πριν κατηγορηθεί για προδοσία στη γενέτειρά του. Στη μικρή πόλη όπου κατοικεί, διάγει βίο ερημίτη και δεν εμφανίζεται δημόσια παρά πολύ σπάνια, ενώ δίνει λίγες συνεντεύξεις στον Τύπο. Αυτή όμως την περίοδο φαίνεται πως θα κάνει εξαιρέσεις.
Είναι εγκατεστημένος σ' ένα μεγάλο συγκρότημα που μοιάζει με ξενοδοχείο, το Golden Generation Worship and Retreat Center.
Το κίνημά του προτείνει ένα μείγμα μυστικισμού των σούφι και αρμονίας μεταξύ των ανθρώπων με βάση το ισλάμ.
Η διδασκαλία του για ένα ισλάμ ανοιχτό στην εκπαίδευση και τις επιστήμες, καθώς και στον διαθρησκευτικό διάλογο τού έχει εξασφαλίσει εκατομμύρια οπαδούς, αλλά και την καχυποψία των υποστηρικτών του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους στην Τουρκία.
Η αντίδραση του Ερντογάν μετά τη ρήξη τους ήταν πολύ ισχυρή. Προχώρησε σε εκκαθαρίσεις εκατοντάδων αξιωματικών, περιλαμβανομένων και στρατηγών, στον στρατό, έκλεισε σχολεία που διαχειριζόταν το Χιζμέτ και απέλυσε χιλιάδες αστυνομικούς. Επιτέθηκε επίσης στα μέσα ενημέρωσης που υποψιάζεται ότι τρέφουν συμπάθεια για τον Γκιουλέν. Σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Ανατολή, περίπου 1.800 πρόσωπα, περιλαμβανομένων 750 αστυνομικών και 80 στρατιωτικών, φυλακίσθηκαν τα δύο τελευταία χρόνια στο πλαίσιο της μάχης εναντίον του κινήματος του Φετουλάχ Γκιουλέν. Περίπου 280 εξακολουθούν να βρίσκονται στη φυλακή περιμένοντας τη δίκη τους, σύμφωνα με το πρακτορείο.
Ο εξόριστος Γκιουλέν, διέψευσε ότι είχε οποιαδήποτε ανάμιξη σε μια συνέντευξή που έδωσε χθες στην εφημερίδα New York Times, αφήνοντας να εννοηθεί πως ο εγκέφαλος ενδέχεται να ήταν ο ίδιος ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Αγνοώ ποιοι είναι οι υποστηρικτές μου» στην Τουρκία, είπε ο Γκιουλέν κατά τη διάρκεια της συνέντευξης που παραχώρησε στους ΝΥΤ στο σπίτι του, ερωτηθείς εάν γνωρίζει αν κάποιοι από τους υποστηρικτές του συμμετείχαν στην απόπειρα κατάληψης της εξουσίας από μια ομάδα στασιαστών στρατιωτικών.
«Δεδομένου ότι δεν τους γνωρίζω, δεν μπορώ να μιλήσω για την όποια ανάμιξή τους». Η απόπειρα πραξικοπήματος μπορεί να οργανώθηκε «από την αντιπολίτευση ή από εθνικιστές. Ζω μακριά από την Τουρκία εδώ και 30 χρόνια», πρόσθεσε.
Αμέσως μετά την εκδήλωση της απόπειρας πραξικοπήματος, ο Γκιουλέν καταδίκασε τις ενέργειες των στασιαστών στρατιωτικών «με τον πλέον έντονο τρόπο». Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα ο Γκιουλέν έκρινε πως είναι «πιθανό» το πραξικόπημα να ενορχηστρώθηκε από τον ίδιο τον Ερντογάν.
Παρότι «δεν μπορώ να κατηγορήσω κανέναν χωρίς αποδείξεις», είπε ο Γκιουλέν, «ορισμένοι ηγέτες στήνουν επιθέσεις βομβιστών-καμικάζι για να ενισχύσουν την εξουσία τους». Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι διαβεβαίωσε ότι η Ουάσινγκτον είναι διατεθειμένη να βοηθήσει την Άγκυρα στην έρευνά της για την απόπειρα πραξικοπήματος, ωστόσο κάλεσε την τουρκική κυβέρνηση να παρουσιάσει αποδεικτικά στοιχεία σε βάρος του Γκιουλέν.
Χθες το βράδυ, 24 ώρες μετά τις ταραχές στην Τουρκία, μπροστά σε χιλιάδες παθιασμένους υποστηρικτές του, ο Ερντογάν κάλεσε τις ΗΠΑ να εκδώσουν τον Φετχουλάχ Γκιουλέν. "Ό,τι μας ζητήσατε το κάναμε" τόνισε χαρακτηριστικά. Ο ίδιος ζήτησε από τις Ηνωμένες Πολιτείες να συλλάβουν τον Γκιουλέν ειδάλλως να τον απελάσουν στην Τουρκία για να δικαστεί για εμπλοκή στην απόπειρα πραξικοπήματος.
"Θα ήθελα να απευθυνθώ στις ΗΠΑ, λέγοντας ότι τα άτομα αυτά στην Πενσιλβάνια θα πρέπει να παραδοθούν στην Τουρκία. Είμαστε στρατηγικοί εταίροι, αλλά πρέπει να μας επιτρέψουν να υλοποιηθεί αυτό το αίτημα. Απευθύνω έκκληση στις ΗΠΑ. Κάθε φορά που ζητήσατε έναν τρομοκράτη από εμάς, εμείς τον εκδώσαμε και τώρα τα άτομα αυτά εντάσσονται σε αυτή τη λίστα για εμάς και ζητάμε να τους παραδώσετε" .
Με πληροφορίες από New York Times/ Fgulen.com/ AΠΕ - ΜΠΕ
σχόλια