Στο ξενοδοχείο Ατλαντίκ στο κέντρο της Αντίς Αμπέμπα επικρατεί αναβρασμός. Γύρω από ένα τραπέζι μερικοί νέοι Έλληνες ομογενείς συσκέπτονται. Μέσα σε λίγη ώρα έχει παρθεί η απόφαση: ο Ολυμπιακός Αντίς Αμπέμπα, η πρώτη επίσημη ελληνική ομάδα στα πέρατα της Αφρικής, είναι πια γεγονός. Το ημερολόγιο δείχνει 12 Μαρτίου 1943. Ενώ σε όλον τον υπόλοιπο κόσμο ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος συνεχίζεται κανονικά, στην Αιθιοπία γιορτάζουν ήδη τα δύο χρόνια απελευθέρωσης απ' την πενταετή ιταλική κατοχή.
Περίπου πριν από δέκα χρόνια, λίγες μέρες μετά την Πρωτοχρονιά, στις 4 Ιανουαρίου του 1931, είχε καταγραφεί επίσημα ο πρώτος ποδοσφαιρικός αγώνας Ελλήνων στην Αιθιοπία. Στη φωτογραφία-ντοκουμέντο από το προσωπικό αρχείο του Παναγιώτη Στεφανίδη φαίνονται οι Έλληνες αθλητές να ποζάρουν χαμογελαστοί, φορώντας σορτσάκια, φανέλες, λευκές και πολύχρωμες, και καπέλα, μπροστά από ένα δάσος, σε ένα αυτοσχέδιο γήπεδο.
Πολλοί από αυτούς ήταν νέοι μετανάστες στην Αιθιοπία, ωστόσο δεν ήταν λίγοι εκείνοι που ζούσαν χρόνια εκεί. Υπολογίζεται πως οι πρώτοι Έλληνες είχαν φτάσει στην αφρικανική χώρα ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα. Οι περισσότεροι, ναυτικοί και έμποροι.
Υπολογίζεται πως στην ακμή της, στην Αντίς Αμπέμπα πρέπει να ζούσαν περίπου 6.000 χιλιάδες Έλληνες, οι οποίοι διδάσκονταν τα ελληνικά, πήγαιναν σε ελληνικές εκκλησίες και έπαιζαν ποδόσφαιρο.
Οι Έλληνες γνώριζαν χρόνια την ύπαρξη αυτής της χώρας. Καταπώς φαίνεται, εκείνοι της έδωσαν το σημερινό της όνομα, καθώς η πρώτη αναφορά στη συγκεκριμένη γη εντοπίζεται στα ομηρικά έπη, όταν ο ποιητής μιλά για κάτοικό της, τον «Αιθίοπα». Ο όρος είναι καταγεγραμμένος και σε έργα του Ησιόδου, ενώ ο Ηρόδοτος χρησιμοποιεί τη λέξη «Αιθιοπία» για να περιγράψει όλες τις εκτάσεις από την Αίγυπτο και κάτω.
Οι σχέσεις των δύο χωρών είναι ιδιαίτερα στενές, λόγω και του κοινού θρησκεύματος, του χριστιανισμού, τον οποίο έφερε για πρώτη φορά στην Αιθιοπία ένας ελληνικής καταγωγής έμπορος, ο Φρουμέντιος, ο οποίος ανακηρύχθηκε άγιος μετά τον θάνατό του. Με όλα αυτά τα πολιτιστικά στοιχεία να ενώνουν τις δύο χώρες, η ελληνική κοινότητα της Αιθιοπίας με τα χρόνια άρχισε να γνωρίζει δόξες. Υπολογίζεται πως στην ακμή της, στην Αντίς Αμπέμπα πρέπει να ζούσαν περίπου 6.000 χιλιάδες Έλληνες, οι οποίοι διδάσκονταν τα ελληνικά, πήγαιναν σε ελληνικές εκκλησίες και έπαιζαν ποδόσφαιρο.
Παράλληλα με τη δημιουργία του Ολυμπιακού Αντίς Αμπέμπα –είχε προηγηθεί η συγχώνευση ομάδων δύο ελληνικών κοινοτήτων, της Ελληνικής Κοινοτικής Σχολής και της Σχολής Παπαδοπούλου– στήνεται η πρώτη ομοσπονδία ποδοσφαίρου στη χώρα και ουσιαστικά το πρώτο πρωτάθλημα. Όπως εξιστορεί ο Μιχάλης Λεντάκης, Έλληνας ομογενής και αθλητής του Ολυμπιακού Αντίς Αμπέμπα, στο βιβλίο του «Ethiopia: A view from within», το ποδόσφαιρο στη χώρα ξεκινά στις αρχές της δεκαετίας του '20, όταν παιδιά της ελληνικής και της αμερικανικής κοινότητας που σπούδαζαν σε αγγλικά σχολεία στην Αίγυπτο και το Σουδάν δημιούργησαν τις πρώτες ομάδες.
Το πρώτο πρωτάθλημα συλλόγων στη χώρα ουσιαστικά ήταν ένα πρωτάθλημα κοινοτήτων, καθώς βρέθηκαν αντιμέτωπες οι ομάδες των Αιθιόπων, των Ελλήνων, των Ιταλών, των Αρμενίων και των Βρετανών στρατιωτών που ζούσαν εκεί και τελικά σάρωσαν τα πάντα.
Τη σεζόν εκείνη ο Ολυμπιακός Αντίς Αμπέμπα ήρθε τρίτος. Η ομάδα συνέχισε να αγωνίζεται κανονικά τα επόμενα χρόνια. Το 1950 ήρθε τέταρτος, ενώ το 1952 πέμπτος. Τα προβλήματα άρχισαν να τον καταβάλουν, καθώς από μαρτυρίες της εποχής ο σύλλογος αγωνιζόταν μόνο με μία εντεκάδα, χωρίς κανέναν αναπληρωματικό.
Τα επιτεύγματα, ωστόσο, της ελληνικής κοινότητας στην Αιθιοπία έφτασαν μέχρι την Αθήνα, με τον πρωταθλητή Αθηνών τότε, τον Πανιώνιο, να αποδέχεται την πρόσκληση του Ολυμπιακού και να κάνει το μεγάλο ταξίδι μέχρι τα βάθη της Αφρικής για να συμμετάσχει στο τουρνουά που είχε δημιουργηθεί μόνο γι' αυτόν τον λόγο.
Ο Πανιώνιος εκείνη την εποχή ήταν η πιο φημισμένη ομάδα στην Ελλάδα, διαθέτοντας στο ρόστερ της παίκτες που έμειναν στην ιστορία, όπως ο Κώστας Νεστορίδης, μετέπειτα ηγέτης της ΑΕΚ, και ο τερματοφύλακας Νίκος Πεντζαρόπουλος, ο πρώτος Έλληνας ποδοσφαιριστής που έπαιξε στο εξωτερικό, όταν το ποδόσφαιρο στη χώρα ήταν ακόμα ερασιτεχνικό.
Όπως καταγράφεται στο βιβλίο «Πανιώνιος: 125 χρόνια προσφοράς» του Θοδωρή Μπελίτσου, ο οποίος συνέλεξε άρθρα του προέδρου Δημητρίου Καραμπάτη έτσι όπως δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Έθνος», η ανταπόκριση έδωσε μεγάλη χαρά στους Έλληνες της Αντίς Αμπέμπα, καθώς ήταν η πρώτη φορά που είδαν από κοντά αθλητές της πατρίδας τους. Η υποδοχή της ομάδας έγινε με κάθε επισημότητα. Στην πρωτεύουσα έφτασαν Έλληνες απ' όλες τις παροικίες της χώρας, ενώ στο ελληνικό σχολείο οι μαθητές τραγουδούσαν συνθήματα εμπνευσμένα από τα ονόματα των ποδοσφαιριστών του Πανιωνίου.
Το επίπεδο της ελληνικής ομάδας ήταν πολύ καλύτερο, καθώς και στα τέσσερα ματς που πραγματοποιήθηκαν στο στάδιο της Αντίς Αμπέμπα ο Πανιώνιος κέρδισε, κατακτώντας το τρόπαιο. Την απονομή των μεταλλίων στους νικητές έκανε ο ίδιος ο αυτοκράτορας της Αιθιοπίας, Χαϊλέ Σελασιέ, ο οποίος έτρεφε μεγάλη συμπάθεια για τους Έλληνες.
Διάσημο παραμένει μέχρι σήμερα το ταξίδι του στην Ελλάδα το καλοκαίρι 1954, στην Αθήνα, στην Κέρκυρα και στην Κεφαλονιά. Ο ίδιος, μάλιστα, χρηματοδότησε την ανακατασκευή του Μαντζαβινάτειου Νοσοκομείου στο Ληξούρι, το οποίο είχε καταστραφεί ολοσχερώς έναν χρόνο πριν από τους φονικούς σεισμούς του 1953 στο Ιόνιο που κόστισαν τη ζωή σε 455 ανθρώπους και διέλυσαν 27.000 σπίτια από τα συνολικά 33.000. Δώδεκα χρόνια μετά, αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η επίσκεψη του αυτοκράτορα της Αιθιοπίας, Χαϊλέ Σελασιέ, στην Αθήνα.
Την ίδια ώρα, πίσω στην Αιθιοπία οι ελληνικές ομάδες, όπως ο Ολυμπιακός Αντίς Αμπέμπα, αρχίζουν να παρακμάζουν, ενώ παράλληλα οι ντόπιες ομάδες ενισχύονται. Τα επόμενα χρόνια, ο Ολυμπιακός Αντίς Αμπέμπα παύει να υπάρχει, διατηρώντας μόνο το τμήμα μπάσκετ.
Το 1972 γράφτηκαν οι τελευταίες ένδοξες σελίδες της ποδοσφαιρικής ιστορίας της ελληνικής κοινότητας στην Αιθιοπία, οπότε το εθνικό αντιπροσωπευτικό μας συγκρότημα ταξίδεψε μέχρι εκεί για να δώσει φιλικό αγώνα. Οι πληροφορίες που έχουμε, όμως, για το συγκεκριμένο ματς είναι ελάχιστες, ενώ δεν έχει βρεθεί καμία σχετική φωτογραφία. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι πως στην αναμέτρηση της 7ης Μαΐου στο στάδιο Χαϊλέ Σελασιέ αγωνίστηκαν ο Κούδας και ο Μίμης Παπαϊωάννου, το κοινό έφτασε τους 10.000 θεατές, ενώ η Ελλάδα επικράτησε με 0-1, με γκολ του Άγγελου Σπυρίδωνα.
Σήμερα, 47 χρόνια μετά, μπορεί να μην υφίσταται πια ελληνικό ποδόσφαιρο στη χώρα, ωστόσο υπάρχουν ακόμη πινακίδες που θυμίζουν στους λίγους πια ομογενείς, αλλά και σ' εμάς, την ιστορία μίας από τις πιο ισχυρές κοινότητες Ελλήνων σε αυτή την τόσο μακρινή χώρα.
σχόλια