Mε ένα διορατικό άρθρο στους New York Times, ο Thomas L. Friedman προβλέπει το μάλλον δυσοίωνο μέλλον των μαχών στην Ουκρανία.
Τα τρία σενάρια του μέλλοντος, τα ονομάζει "η ολοκληρωτική καταστροφή", "ο βρώμικος συμβιβασμός" και "η σωτηρία". Εξηγεί ότι το σενάριο της καταστροφής βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη και λίγα πράγματα μπορούν να το ανασχέσουν, δεδομένων των παραισθήσεων μεγαλείου του Πούτιν. Το να παρέμβει στρατωτικά η Δύση ίσως πυροδοτήσει τον πρώτο πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης με πυρηνικά όπλα. Από την άλλη μεριά, αν ο Πούτιν μείνει ανεξέλεγκτος, το Κίεβο θα μετατραπεί σε ερείπια, με χιλιάδες νεκρούς, πρόσφυγες και χάος. Το δεύτερο σενάριο είναι ότι με κάποιο τρόπο ο ουκρανικός στρατός και ο λαός θα μπορέσουν να αντέξουν αρκετά απέναντι στον ρωσικό αιφνιδιαστικό πόλεμο και ότι οι οικονομικές κυρώσεις θα αρχίσουν να τραυματίζουν βαθιά την οικονομία του Πούτιν, έτσι ώστε και οι δύο πλευρές να αισθανθούν υποχρεωμένες να δεχτούν έναν βρώμικο συμβιβασμό. Τέλος, το λιγότερο πιθανό σενάριο, αν και το πιο αισιόδοξο, είναι ο ρωσικός λαός να αντιδράσει στις επαχθείς κυρώσεις που η Δύση επέφερε στη Ρωσία, δυσκολέυοντας την καθημερινότητά του και απομονώνοντας διεθνώς της Ρωσία, εκδιώκοντας τον Πούτιν από την εξουσία. Διαβάστε μια σύντμηση των απόψεων του Φρίντμαν:
Η μάχη για την Ουκρανία που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας μπορεί να ανασχηματίσει την Ευρώπη όσο τίποτε άλλο μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και να αποδειχθεί η πιο επικίνδυνη αντιπαράθεση για την παγκόσμια κοινότητα μετά την κρίση των πυραύλων της Κούβας. Βλέπω τρία πιθανά σενάρια για το πώς θα τελειώσει αυτή η ιστορία. Τα ονομάζω "η ολοκληρωτική καταστροφή", "ο βρώμικος συμβιβασμός" και "η σωτηρία".
Το σενάριο της καταστροφής βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη: Αν ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν αλλάξει γνώμη ή αν δεν μπορεί να ανασχεθεί από τη Δύση, φαίνεται πρόθυμος να σκοτώσει όσους ανθρώπους χρειάζεται και να καταστρέψει όσες υποδομές της Ουκρανίας μπορεί προκειμένου να διαγράψει την Ουκρανία από το χάρτη ως ελεύθερο ανεξάρτητο κράτος, να εξαλείψει τον πολιτισμό της και να εξοντώσει την ηγεσία της. Αυτό το σενάριο θα μπορούσε να οδηγήσει σε εγκλήματα πολέμου που δεν έχουν ξαναγίνει στην Ευρώπη από την εποχή των Ναζί - εγκλήματα που θα έκαναν τον Βλαντιμίρ Πούτιν, τους κολλητούς του και τη Ρωσία, παγκόσμιους παρίες. (...)
Αν ο Πούτιν προχωρήσει και ισοπεδώνει την Ουκρανία, αυτός και όλοι οι φίλοι του δεν θα ξαναδούν ποτέ τα διαμερίσματα του Λονδίνου και της Νέας Υόρκης που αγόρασαν με όλα τα κλεμμένα πλούτη τους. Δεν θα υπάρξει πια Νταβός και Σεν Μόριτζ. Αντ' αυτού, όλοι τους θα είναι κλειδωμένοι σε μια μεγάλη φυλακή που ονομάζεται Ρωσία - με την ελευθερία να ταξιδεύουν μόνο στη Συρία, την Κριμαία, τη Λευκορωσία, τη Βόρεια Κορέα και την Κίνα, ίσως. Τα παιδιά τους θα πεταχτούν έξω από τα ιδιωτικά οικοτροφεία, από την Ελβετία μέχρι την Οξφόρδη.
Κάθε μέρα που ο Πούτιν αρνείται να σταματήσει, πλησιάζουμε όλο και πιο κοντά στις πύλες της κόλασης. Με κάθε βίντεο του TikTok και κάθε λήψη από κινητό τηλέφωνο που δείχνει τη βαρβαρότητα του Πούτιν, θα είναι όλο και πιο δύσκολο για τον κόσμο να κοιτάξει αλλού. Αλλά η παρέμβαση ενέχει τον κίνδυνο να πυροδοτήσει τον πρώτο πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης με πυρηνικά όπλα. Και το να αφήσουμε τον Πούτιν να μετατρέψει το Κίεβο σε ερείπια, με χιλιάδες νεκρούς - όπως κατέκτησε το Χαλέπι και το Γκρόζνι - θα του επιτρέψει να δημιουργήσει ένα ευρωπαϊκό Αφγανιστάν, σκορπίζοντας πρόσφυγες και χάος.
Ο Πούτιν δεν έχει τη δυνατότητα να εγκαταστήσει έναν ηγέτη-μαριονέτα στην Ουκρανία και απλά να τον αφήσει εκεί: Μια μαριονέτα θα αντιμετώπιζε μια μόνιμη εξέγερση. Έτσι, η Ρωσία πρέπει να τοποθετήσει μόνιμα δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες στην Ουκρανία για να την ελέγχει - και οι Ουκρανοί θα τους πυροβολούν καθημερινά. Είναι τρομακτικό το πόσο λίγο έχει σκεφτεί ο Πούτιν για το πώς θα τελειώσει ο πόλεμός του. (...)
Το δεύτερο σενάριο είναι ότι με κάποιο τρόπο ο ουκρανικός στρατός και ο λαός θα αντέξουν απέναντι στον ρωσικό αιφνιδιαστικό πόλεμο και ότι οι οικονομικές κυρώσεις θα αρχίσουν να τραυματίζουν βαθιά την οικονομία του Πούτιν, έτσι ώστε και οι δύο πλευρές να αισθανθούν υποχρεωμένες να δεχτούν έναν βρώμικο συμβιβασμό. Το πρόχειρο περίγραμμά του θα είναι ότι σε αντάλλαγμα για την κατάπαυση του πυρός και την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων, οι ανατολικοί θύλακες της Ουκρανίας που βρίσκονται υπό de facto ρωσικό έλεγχο θα παραχωρηθούν επίσημα στη Ρωσία, ενώ η Ουκρανία θα δεσμευτεί ρητά να μην ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα συμφωνούσαν να άρουν όλες τις οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν πρόσφατα στη Ρωσία.
Αυτό το σενάριο παραμένει απίθανο, διότι θα απαιτούσε από τον Πούτιν να παραδεχτεί ότι δεν μπόρεσε να επιτύχει το όραμά του για την επανενσωμάτωση της Ουκρανίας στη ρωσική μητέρα πατρίδα, μολονότι πλήρωσε ένα τεράστιο τίμημα. Επιπλέον, η Ουκρανία θα έπρεπε να παραχωρήσει επίσημα μέρος της επικράτειάς της και να αποδεχτεί ότι θα ήταν μια μόνιμη no man's land μεταξύ της Ρωσίας και της υπόλοιπης Ευρώπης - αν και θα διατηρούσε τουλάχιστον την τυπική της ανεξαρτησία.
Τέλος, το λιγότερο πιθανό σενάριο, αλλά αυτό που θα μπορούσε να έχει την καλύτερη έκβαση, είναι ο ρωσικός λαός να επιδείξει τόση γενναιότητα και αφοσίωση στη δική του ελευθερία, όση επέδειξε ο ουκρανικός λαός στη δική του, και να φέρει τη σωτηρία εκδιώκοντας τον Πούτιν από την εξουσία.
Πολλοί Ρώσοι πρέπει να έχουν αρχίσει να ανησυχούν ότι όσο ο Πούτιν είναι ηγέτης τους, δεν έχουν μέλλον. Χιλιάδες βγαίνουν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για τον παράλογο πόλεμο του Πούτιν. Το κάνουν αυτό με κίνδυνο της δικής τους ασφάλειας. Αν και είναι πολύ νωρίς για να πούμε, η απώθησή τους σε κάνει να αναρωτιέσαι αν το λεγόμενο φράγμα του φόβου σπάει και αν ένα μαζικό κίνημα θα μπορούσε τελικά να τερματίσει τη βασιλεία του Πούτιν.
Ακόμη και για τους Ρώσους που παραμένουν ήσυχοι, η ζωή ξαφνικά διαταράσσεται με πολλούς τρόπους. Όπως το έθεσε ο συνάδελφός μου Μαρκ Λάντλερ: "Στην Ελβετία, το μουσικό φεστιβάλ της Λουκέρνης ακύρωσε δύο συμφωνικές συναυλίες με τη συμμετοχή ενός Ρώσου μαέστρου. Στην Αυστραλία, η εθνική ομάδα κολύμβησης δήλωσε ότι θα μποϊκοτάρει ένα παγκόσμιο πρωτάθλημα στη Ρωσία. Στο χιονοδρομικό κέντρο Magic Mountain στο Βερμόντ, ένας μπάρμαν έχυσε μπουκάλια βότκας Stolichnaya στην αποχέτευση. Από τον πολιτισμό μέχρι το εμπόριο, από τον αθλητισμό μέχρι τα ταξίδια, ο κόσμος αποφεύγει τη Ρωσία με μύριους τρόπους για να διαμαρτυρηθεί για την εισβολή του προέδρου Βλαντίμιρ Β. Πούτιν στην Ουκρανία".
Και μετά είναι και ο νέος "φόρος Πούτιν" που κάθε Ρώσος θα πρέπει να πληρώνει επ' αόριστον για την χαρά του να τον έχει πρόεδρο. Μιλάω για τις επιπτώσεις των αυξανόμενων κυρώσεων που επιβάλλει ο πολιτισμένος κόσμος στη Ρωσία. Τη Δευτέρα, η ρωσική κεντρική τράπεζα αναγκάστηκε να κρατήσει κλειστό το ρωσικό χρηματιστήριο για να αποτρέψει μια πανικόβλητη κατάρρευση και αναγκάστηκε να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο μέσα σε μια μέρα από 9,5% σε 20% προκειμένου να ενθαρρύνει τον κόσμο να κρατήσει ρούβλια. Ακόμη και έτσι το ρούβλι έπεσε κατά 30% περίπου έναντι του δολαρίου - τώρα αξίζει λιγότερο από 1 αμερικανικό σεντ.
Για όλους αυτούς τους λόγους πρέπει να ελπίζω ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν κάποιοι πολύ υψηλόβαθμοι Ρώσοι αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών και του στρατού, κοντά στον Πούτιν, που συναντώνται σε κάποια κρύπτη στο Κρεμλίνο και λένε μεγαλόφωνα αυτό που όλοι σκέφτονται: Είτε ο Πούτιν έχει χάσει τη στρατηγική του δεινότητα κατά τη διάρκεια της απομόνωσής του στην πανδημία είτε βρίσκεται σε βαθιά άρνηση για το πόσο λανθασμένα υπολόγισε τη δύναμη των Ουκρανών, της Αμερικής, των συμμάχων της και της παγκόσμιας κοινωνίας των πολιτών στο σύνολό της.
Αν ο Πούτιν προχωρήσει και ισοπεδώσει τις μεγαλύτερες πόλεις της Ουκρανίας και την πρωτεύουσά της, το Κίεβο, αυτός και όλοι οι φίλοι του δεν θα ξαναδούν ποτέ τα διαμερίσματα του Λονδίνου και της Νέας Υόρκης που αγόρασαν με όλα τα κλεμμένα πλούτη τους. Δεν θα υπάρξει πια Νταβός και Σεν Μόριτζ. Αντ' αυτού, όλοι τους θα είναι κλειδωμένοι σε μια μεγάλη φυλακή που ονομάζεται Ρωσία - με την ελευθερία να ταξιδεύουν μόνο στη Συρία, την Κριμαία, τη Λευκορωσία, τη Βόρεια Κορέα και την Κίνα, ίσως. Τα παιδιά τους θα πεταχτούν έξω από τα ιδιωτικά οικοτροφεία, από την Ελβετία μέχρι την Οξφόρδη.
Είτε θα συνεργαστούν για να εκδιώξουν τον Πούτιν είτε θα μοιραστούν όλοι το κελί της απομόνωσής του. Το ίδιο ισχύει και για το ευρύτερο ρωσικό κοινό. Αντιλαμβάνομαι ότι αυτό το τελευταίο σενάριο είναι το πιο απίθανο από όλα, αλλά είναι αυτό που υπόσχεται περισσότερο την επίτευξη του ονείρου που ονειρευτήκαμε όταν έπεσε το Τείχος του Βερολίνου το 1989 - μια Ευρώπη αδιάσπαστη και ελεύθερη, από τις Βρετανικές Νήσους μέχρι το Βλαδιβοστόκ.
