Η σπάνια αυτή περίπτωση των συζευγμένων διδύμων κοριτσιών που έχει προκαλέσει φιλοσοφικό και επιστημονικό ενδιαφέρον και είναι μια από τις πιο σύνθετες που έχουν ποτέ καταγραφεί.
«Όταν είχαν φτάσει σε ηλικία ενάμιση έτους, μας είπαν ότι ήταν αδύνατο να γίνει διαχωρισμός τους χωρίς να κινδυνέψει σοβαρά η υγεία τους ή να δημιουργηθούν επιπλοκές και να πεθάνει η μία», λέει η μητέρα της Krista και της Tatiana που ζουν με τα κρανία τους ενωμένα.
Τα δίδυμα που γεννιούνται έτσι είναι κάτι πολύ σπάνιο, αλλά τα κορίτσια αυτά είναι ακόμη πιο ξεχωριστά επειδή τα κρανία τους δεν είναι απλά ενωμένα, αλλά σχηματίζουν ένα ενιαίο συνεχές κρανίο που φιλοξενεί τέσσερα εγκεφαλικά ημισφαίρια.
Σε ένα νέο ντοκιμαντέρ για τη ζωή τους, η Judith Pyke μάς προσκαλεί στον κόσμο των κοριτσιών αυτών και αποκαλύπτει πώς αυτές οι δύο ζωές συνδέονται με τρόπο πολύ πιο ισχυρό από τον σύνδεσμο στο κεφάλι τους.
Περίπου τα μισά από τα συζευγμένα δίδυμα είναι θνησιγενή και όταν τα κορίτσια γεννήθηκαν το φθινόπωρο του 2006, οι γιατροί ανέμεναν ότι δεν θα επιβιώσουν μετά τις πρώτες 24 ώρες τους. Όταν επέζησαν, οι γονείς Felicia και Brendan ενημερώθηκαν ότι τα κορίτσια θα ήταν «φυτά», θα περνούσαν μια ζωή σε ένα κρεβάτι και θα ήταν ανίκανα να τραφούν ή να κάνουν το οτιδήποτε.
Η Felicia και η Brendan προετοιμάστηκαν να πάρουν τα κορίτσια τους στο σπίτι, στο Βερνόν της Βρετανικής Κολομβίας. Ωστόσο πριν φύγουν από το νοσοκομείο παρατήρησαν κάτι αφύσικο στη συμπεριφορά τους- όταν τοποθετήθηκε μια πιπίλα στο στόμα του ενός βρέφους, σταμάτησε να κλαίει και το άλλο.
Οι εξετάσεις αργότερα αποκάλυψαν ότι ο θάλαμος κάθε κοριτσιού συνδέεται με τον άλλον μέσω μιας «θαλαμικής γέφυρας» που μεταφέρει το αίμα και την εγκεφαλική δραστηριότητα. Ο θάλαμος λειτουργεί ως κόμβος για την αισθητηριακή πληροφόρηση, έτσι ώστε τα κορίτσια να μπορούν να «συντονίσουν» τις εμπειρίες τους. Η έκταση αυτών των κοινών αισθήσεων κάνει τα δίδυμα Hogan μοναδικά στον κόσμο.
Ο καθηγητής Lewis Spitz, κορυφαίος εμπειρογνώμονας σε συζευγμένα δίδυμα που έχει πραγματοποιήσει χειρουργικές επεμβάσεις διαχωρισμού είπε ότι ποτέ στην καριέρα του δεν είχε συναντήσει κανένα ζευγάρι τόσο στενά συνδεδεμένο όπως τα κορίτσια του Hogan.
Μπορεί να είναι επιστημονικά θαύματα, αλλά είναι μόνο 11 ετών. Παίζουν μαζί, ενοχλούν η μία την άλλη και λατρεύουν και οι δύο τους Power Rangers. Το ντοκιμαντέρ αποκαλύπτει πτυχές από τη ζωή τους και απαντά σε ερωτήματα για πρακτικά ζητήματα. Φυσικά υπάρχουν περιορισμοί παντού. Τα κορίτσια είναι επιληπτικά και πρέπει κάθε βράδυ να λαμβάνουν θεραπεία. Έχουν επίσης διαβήτη τύπου 1 και είναι αλλεργικές στη γλουτένη.
Το σώμα και η έννοια του Εαυτού
Όμως πέρα από όσα βλέπει κανείς παρατηρώντας τις δίδυμες υπάρχουν πολλά ερωτήματα που εκφράζονται από φιλοσόφους και επιστήμονες. Τι μπορούν αυτά τα κορίτσια να μας πουν για τον Εαυτό; Τι σημαίνει και πώς λειτουργεί για την κάθε μια ξεχωριστά το να μοιράζονται τη γεύση, την αίσθηση της αφής και τα ερεθίσματα;
Ο Anil Αnanthaswamy, συγγραφέας του «The Man Who Wasn't There», αφιέρωσε χρόνια στη μελέτη της σχέσης μεταξύ του σώματος και του εαυτού. Ο ίδιος περιγράφει μια θεωρία της αντίληψης: δεν μπορεί κανείς να αντιληφθεί τίποτα που δεν έχει ήδη διαμορφωθεί στον εγκέφαλο του. Υπάρχει, για παράδειγμα, η ιστορία μιας φυλής που ζει στα δάση και όταν τα μέλη της πήγαν στη θάλασσα, δεν μπορούσαν να αντιληφθούν την έννοια των πλοίων επειδή δεν είχαν κάποιο νοητικό μοντέλο για αυτά.
Οπότε, ο Ananthaswamy λέει: «εάν μία από τις δίδυμες αντιλαμβάνεται ένα άγγιγμα στο σώμα της άλλης, τότε εξ ορισμού πρέπει να έχει ένα μοντέλο του σώματος της αδερφής της στο μυαλό της». Αυτό σημαίνει πως κάθε μία από τις δίδυμες πρέπει να έχει ένα «μοντέλο» και των δύο σωμάτων. Σε ένα επίπεδο και παρά τα όσα οι περισσότεροι από εμάς υποθέτουμε ότι είναι «έμφυτα» και δεδομένα, η εαυτότητά τους είναι κοινή.
Στους νευρολογικούς και ψυχολογικούς κύκλους, είναι αντιληπτό ότι η πιο θεμελιώδης αίσθηση του εαυτού έγκειται πιθανότατα στην αντίληψή μας για το σώμα μας στον χώρο. Οι πολυαισθητικές εμπειρίες είναι τα μέσα με τα οποία ο εγκέφαλος ορίζει μια γραμμή γύρω από το σώμα μας. Βλέπουμε, ακούμε, αγγίζουμε, γευόμαστε, για να περιηγηθούμε στον κόσμο - και μέσω αυτής της διαδικασίας γινόμαστε ξεχωριστά όντα.
Ωστόσο, τώρα γνωρίζουμε ότι αυτή η αίσθηση του εαυτού είναι μία κατασκευή. Μία γυναίκα που έχει ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, το οποίο «κλείνει» το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου της, και το φράγμα μεταξύ του σώματός της και του υπόλοιπου σύμπαντος φαίνεται να διαλύεται. Ένας άνδρας που πάσχει από Διαταραχή της Σωματικής Ταυτότητας (body integrity identity disorder) αισθάνεται ότι τα χέρια του δεν ανήκουν πλέον σε αυτόν. Αν η διακριτότητα του σωματικού εαυτού μπορεί να αλλοιωθεί με τέτοια μέσα, τότε πρέπει να αρχίσουμε να δεχόμαστε ότι ο σωματικός εαυτός -αυτό το συναίσθημα ότι είμαστε ολόκληρα, ακέραια όντα- δεν οφείλεται σε κάποια ιδιαίτερη ψυχή, ή κάποιο «Εγώ», που βρίσκεται πίσω από τα μάτια μας.
Ο Ananthaswamy θεωρεί πως οι αναφορές ανθρώπων που χάνουν τον σωματικό εαυτό τους (από τραυματισμό, κάποια διαταραχή ή ναρκωτικά) είναι μια μεγάλη ευκαιρία γνώσης για τους υπόλοιπους. «Όταν αυτά τα πράγματα διαλύονται, καταλαβαίνουμε ότι κατασκευάζουμε συνεχώς μια εντός-σώματος εμπειρία», αναφέρει. Ίσως, η εμπειρία του να είσαι ένα άτομο «κλειδωμένο» σε μία μορφή από δέρμα και κόκαλα -που μπορεί να προσδιοριστεί ως εαυτός που βλέπει μέσω των ματιών- δεν είναι κάτι έμφυτο και δεδομένο, αλλά απλώς το αποτέλεσμα μιας ευμετάβλητης, μηχανικής ρύθμισης στον εγκέφαλο. Ίσως τα φράγματα της εαυτότητας είναι αυθαίρετα, εύκαμπτα. Αυτό δείχνει η εμπειρία των κοριτσιών Hogan. Οι συζευγμένες ζωές τους υπονοούν τις μυριάδες συνδέσεις του σωματικού εαυτού.
Ο καθηγητής William Hirstein, φιλόσοφος και ερευνητής της γνωσιακής επιστήμης, έχει υποστηρίξει πως η πεισματική ιδέα του εαυτού ως κάτι ιδιωτικό που δεν μπορεί να παραποιηθεί, στην πραγματικότητα μας εμποδίζει να τον καταλάβουμε. Ο ίδιος πιστεύει πως είμαστε ακόμη κολλημένοι σε μία προ-Διαφωτισμού εικόνα του «εαυτού» ως μίας ψυχής που έχει δοθεί από τον θεό, ξεχωριστής από τις βαλβίδες και τις σάλπιγγες που συνθέτουν το υπόλοιπο σώμα μας. «Ισχυριζόμενοι ότι η συνείδηση είναι ιδιωτική, ισχυριζόμαστε ότι είναι διαφορετική από όλα τα άλλα φυσικά πράγματα και διαδικασίες», αναφέρει. «Ωστόσο, αν οι δίδυμες μπορούν αμφότερες να έχουν επίγνωση μίας μόνο κατάστασης συνείδησης... αυτό θα ήταν ένα παράδειγμα συγχώνευσης του μυαλού».
Ο φιλόσοφος Colin McGinn κάποτε είπε: «Αν η φίλη σου κοιτάζει κάτι πράσινο, δεν μπορείς να την κοιτάξεις και να δεις το πράσινο της εμπειρίας της. Αυτή η οικειότητα αποκλείεται από τη φύση της συνείδησης». Ο ίδιος είναι σίγουρος για την ύπαρξη ενός ιδιωτικού, μυστικού εαυτού. Όμως οι δίδυμες Hogan ανατρέπουν την υπόθεσή του. Η Tatiana αισθάνεται το πράσινο από την εμπειρία της Krista. «Το μισώ!», φωνάζει όταν η Krista δοκιμάζει μία σάλτσα από σπανάκι.
Οπότε, οι δίδυμες μοιράζονται στην πραγματικότητα ένα μέρος της εαυτότητάς τους; Κάποια σωματική πτυχή αυτής της εμπειρίας που όλοι θεωρούμε ως ιδιωτική σε έναν απαραβίαστο βαθμό; 'Η τα κορίτσια απλώς βλέπουν σκιές, αντίγραφα, της συνείδησης; Και είναι αυτό μία διάκριση χωρίς διαφορά; Αυτά τα ερωτήματα παραμένουν πέρα από την κατανόησή μας για το μυαλό.
Σε ένα σημείο κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ, οι δίδυμες υπονοούν ότι μοιράζονται τη συνείδηση, όταν αναφέρουν πως μπορούν να συνομιλούν μέσα στα κεφάλια τους. Αλλά ακόμη και τότε είναι ξεχωριστές, και διαφωνούν για το πού θα πάνε βόλτα, πότε να σηκωθούν και τι να κάνουν.
Η ιδιαίτερη εμπειρία τους παραμένει μπερδεμένη και κρυμμένη μέσα στο κοινό κρανίο τους. Στο μεταξύ όμως, η ζωή τους είναι γεμάτη καθημερινές προκλήσεις. Τα κορίτσια προσπαθούν μαζί για να ανέβουν πάνω στο ειδικά σχεδιασμένο ποδήλατό τους και μαθαίνουν να κολυμπούν. Όταν ήταν μικρότερες, λιγότερο σίγουρες για το σύνθετο σώμα τους, αρνούνταν να βάλουν τα κεφάλια τους κάτω από το νερό. Τώρα, είναι πιο γενναίες, πιο ικανές. Η γιαγιά τους, καθώς τις βλέπει να κολυμπούν δίπλα-δίπλα, συγκινείται και λέει με υπερηφάνεια: «Ποιος να το φανταζόταν;».
Με πληροφορίες από thewalrus.ca
