ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ, Η Φαρμακολύτρια
Στην αινιγματική «Φαρμακολύτρια» ο μεσήλικος αφηγητής είναι στον υπέρτατο βαθμό κατειλημμένος από το πάθος, το οποίο χαρακτηρίζει «ύπουλον», «ερπετόν» και «δολερόν». Παρόλα αυτά ταλαντεύεται: να προσπαθήσει να ξεπεράσει το πάθος του ή όχι; Να γιατρευτεί ή να συνεχίσει να καίγεται; Αντιπαραβάλλονται στο διήγημα ξεκάθαρα δυο κόσμοι που συμβολίζουν την ενδόμυχη διαμάχη του αφηγητή. Από τη μια μεριά η σελήνη-Εκάτη Φαρμακίδα της οποίας ο ναός βρίσκεται στο ίδιο σημείο με της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας. Άρα, ο χριστιανικός ναός γειτνιάζει με έναν ναό της αρχαίας θρησκείας, της «προ του Προμηθέως εποχής».
Ο αφηγητής σπεύδει να ζητήσει λύση από τα μάγια του έρωτα. Είναι νύχτα, ανατέλλει σχεδόν πανσέληνος πίσω από το λόφο και είναι σαν να βάζει φωτιά σε ένα δέντρο: «η Εκάτη, αφήσασα το δένδρον μαύρον και σκοτεινόν απόκαυμα» (σελ.161). Η μεταφυσική παρουσία της καταστροφικής σελήνης-Εκάτης, της μάγισσας, συμβολίζεται ως ολέθρια φωτιά, την ολέθρια φωτιά του έρωτα που αφήνει πίσω του αποκαϊδια. Στο ναό της χριστιανής Φαρμακολύτριας θα καταφύγει ο ερωτοκτυπημένος και μετά από έναν ύπνο στο στασίδι, χωρίς όνειρα, θα έχει την ενδόμυχη επαφή με το θείο από το βάθος της συνείδησής του, μια φωνή που μοιάζει με χρησμό να ψιθυρίζει: «Ύπαγε, ανίατε, ο πόνος θα είναι η ζωή σου...». Και αισθάνεται «αγρίαν χαράν» (σελ. 171) γιατί κατά βάθος δεν ήθελε να λυθούν τα μάγια του έρωτα. Το εωσφορικό ανάστημα που ορθώνει εδώ ο αφηγητής είναι άλλη μια έμμεση αναφορά σε έναν έρωτα διαρκή και παθιασμένο, προτιμότερο από μια άνευρη, συμβατική ζωή.
Από το άρθρο του LIFO.gr «Το αίνιγμα του έρωτα στον Παπαδιαμάντη»
