Το 1955 η Μαρίκα Νίνου έπασχε από καρκίνο της μήτρας. Έναν καρκίνο που είχε διαγνωστεί δυο χρόνια πριν και που τελικά την έστειλε νεότατη στο θάνατο από τις μεταστάσεις.
Τον Σεπτέμβρη του '54, ωστόσο, είχε φύγει μόνη της στις ΗΠΑ. Εμφανίστηκε σε συγκεκριμένο νυχτερινό κέντρο της ομογένειας και ηχογράφησε τραγούδια. Εκείνη ακριβώς την περίοδο - λέγεται - ήρθε και η μεγάλη οριστική ρήξη με τον Βασίλη Τσιτσάνη που, αν και ήδη άρρωστη, ποτέ δεν της συγχώρεσε αυτή την ''προδοσία''.
Με την επιστροφή της στην Ελλάδα και με τον καρκίνο της να έχει προχωρήσει δραματικά, η Νίνου μπαίνει στο στούντιο και ηχογραφεί ένα τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι από τον κινηματογράφο. Επρόκειτο φυσικά για το ''Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι'' σε στίχους του Μιχάλη Κακογιάννη από την ταινία του, ''Στέλλα'' με τη Μελίνα Μερκούρη.
Υπάρχει μια παραφιλολογία για το πώς η Μαρίκα Νίνου είπε αυτό το θρυλικό λαϊκό τραγούδι σε β' εκτέλεση μάλιστα στη δισκογραφία. Γιατί και τα ''Παιδιά του Πειραιά'', ναι μεν τα σφράγισε η Μελίνα Μερκούρη στη μεγάλη οθόνη το 1960, η α' εκτέλεση τους όμως στη δισκογραφία είναι με την Πόλυ Πάνου. Πάντως, η α' δισκογραφική εκτέλεση του ''Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι'' έγινε με την εποπτεία του Χατζιδάκι για τη φωνή της Ζωζώς Σαπουντζάκη στην Columbia. Νοέμβριος του 1955 με τη νεαρή τότε Σαπουντζάκη στο τραγούδι, τον Χατζιδάκι στο πιάνο και τον Γιάννη Σταματίου ''Σπόρο'' στο μπουζούκι. Ακολούθησε λίγο μετά, στην εκπνοή εκείνης της χρονιάς, η εγγραφή με τη Μαρίκα Νίνου για την Odeon. Ακόμη μία κοντινή χρονικά ηχογράφηση, ήταν αυτή του 1956 στις ΗΠΑ με την Άννα Χρυσάφη και την ορχήστρα του Κώστα Καπλάνη.
Σε διάφορες συλλογές με χατζιδακικά τραγούδια που κυκλοφορούν ακόμη, απλά διαβάζουμε την πληροφορία ''συμμετέχουν τα μπουζούκια του Βασίλη Τσιτσάνη'', κάτι που κατά πάσα πιθανότητα δεν είναι σωστό, μια και το 1955, τη χρονιά ηχογράφησης του τραγουδιού, η Μαρίκα Νίνου και ο Βασίλης Τσιτσάνης δεν μιλιόντουσαν. Επικρατέστερη, λοιπόν, είναι η εκδοχή με τη Νίνου στο ''Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι'' να συνοδεύεται από την ορχήστρα του Ζακ Ιακωβίδη.
Η Μαρίκα Νίνου δέχτηκε να τραγουδήσει το κομμάτι για να την ''σπάσει'' στον Τσιτσάνη, αφού την πατρότητα του διεκδικούσε ο Χατζιδάκις, ως γνωστόν όμως ήταν βασισμένο στον δικό του ''Τρελό τσιγγάνο'' με τους στίχους και την α' ερμηνεία της Ιωάννας Γεωργακοπούλου.
Το ότι η Νίνου, μια ήδη φτασμένη ερμηνεύτρια του μεταρεμπέτικου τραγουδιού, ηχογράφησε ένα κινηματογραφικό τραγούδι της εποχής, ακόμη κι αν αυτό ήταν το συγκεκριμένο, πασίγνωστο και κοσμαγάπητο σήμερα, επίσης δεν είναι κάτι απορίας άξιον. Ο ίδιος ο Μιχάλης Κακογιάννης μού είχε πει στις αρχές του 2000, κατά τη διάρκεια ενός τηλεοπτικού γυρίσματος, πώς το ''Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι'' είχε σημειώσει εξ αρχής μεγάλη επιτυχία με τη Μερκούρη στην οθόνη, επομένως έπρεπε να κυκλοφορήσει και σε δίσκο με μία κανονική τραγουδίστρια. Κι αυτή δεν ήταν άλλη από τη Νίνου, που το ηχογράφησε ταυτόχρονα σχεδόν με τη Ζωζώ Σαπουντζάκη.
Θυμάμαι, όμως, τον Κακογιάννη που - μεταξύ μας - δεν πρέπει να είχαν και τις καλύτερες σχέσεις με τον Χατζιδάκι επί σειρά ετών, να ισχυρίζεται και κάτι άλλο αρκετά ενδιαφέρον: Η Μαρίκα Νίνου δέχτηκε να τραγουδήσει το κομμάτι για να την ''σπάσει'' στον Τσιτσάνη, αφού την πατρότητα του διεκδικούσε ο Χατζιδάκις, ως γνωστόν όμως ήταν βασισμένο στον δικό του ''Τρελό τσιγγάνο'' με τους στίχους και την α' ερμηνεία της Ιωάννας Γεωργακοπούλου.
Μάλιστα τότε, στις αρχές του 2000 επαναλαμβάνω, ο Κακογιάννης εξομολογήθηκε πως ήταν με το μέρος του Τσιτσάνη παρ' όλο που με τους δικούς του στίχους και με τη μουσική στο όνομα του Χατζιδάκι εισέπραττε δικαιώματα από την ΑΕΠΙ για τις επόμενες δεκαετίες! Ποιος ξέρει, ίσως κάποιοι ρεμπετολόγοι - ερευνητές του λαϊκού μας τραγουδιού να γνωρίζουν περισσότερα.
Τέλος, εικάζεται πως η Μαρίκα Νίνου υπέφερε από φριχτούς πόνους τον καιρό της ηχογράφησης του τραγουδιού και γι' αυτό πέτυχε μια τόσο άμεση και λυγμική ερμηνεία. Δεν έχω άποψη επ' αυτού, αλλά σίγουρα προτιμώ το ''Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι'' με τη δική της φωνή παρά μ' αυτήν της Μερκούρη που θεωρείται μάλλον η καλύτερη. Η Νίνου ακούγεται να τραγουδάει μια κι έξω, με μιαν ανάσα, δίχως παύσεις, σα να 'χει πιάσει απ' τα...μαλλιά το τραγούδι. Έχω την αίσθηση, επίσης, πως αν υπάρχει ένα τραγούδι, στο οποίο η Νίνου διοχέτευσε την αγωνία της για τον επικείμενο θάνατο της, αυτό είναι το θλιβερό ζεϊμπέκικο ''Χτύπα καμπάνα'': Ο Χάρος την πόρτα μου χτυπά/ χτύπα κι εσύ, καμπάνα/ Δε θα με κλάψει άλλος κανείς/ μόνο η γλυκιά μου μάνα...
Μετά απ' την ηχογράφηση του ''Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι'', η Μαρίκα Νίνου ξανάφυγε για θεραπεία στην Αμερική, γνωρίζοντας πως ο χρόνος μετράει αντίστροφα. Τα έξοδα νοσηλείας και του ταξιδιού της καλύφθηκαν από έρανο που έκαναν συνάδελφοι της. Γύρισε λίγους μήνες μετά και στις 23 Φεβρουαρίου του 1957 άφησε την τελευταία της πνοή σε ηλικία 39 ετών, αν υιοθετήσουμε το 1918 ως χρονιά γέννησης της. Αν πάλι θεωρήσουμε ως δεδομένο έτος γέννησης της το 1922, η Νίνου έφυγε στα 35 της.
Κι αν ο Βασίλης Τσιτσάνης δεν πήγε στην κηδεία της, θα τιμούσε τη μνήμη της μούσας και αγαπημένης του μια τετραετία αργότερα με το συγκλονιστικό του τραγούδι, ''Θέλω να είναι Κυριακή'', για τη φωνή της Καίτης Γκρέυ.
σχόλια