Πέρασαν 9 χρόνια από την ημέρα που το κρουαζιερόπλοιο Sea Diamond προσέκρουσε σε ξέρα, λίγο έξω από τη Σαντορίνη. Ήταν Μεγάλη Πέμπτη του 2007, όταν το χωρητικότητας 22.412 τόνων πλοίο της εταιρείας «Louis Hellenic Cruises», που μετέφερε 1163 επιβάτες και 391 μέλη πληρώματος, άρχισε σιγά σιγά να βυθίζεται.
Το κρουαζιερόπλοιο είχε αποπλεύσει από το Ηράκλειο στις 12 το μεσημέρι και είχε προορισμό τη Σαντορίνη, όπου θα παρέμενε για 4 ώρες. Κι ενώ όλα έδειχναν ότι θα είχε ένα ευχάριστο ταξίδι, πολλά πράγματα πήγαν λάθος. Λίγο μετά τον απόπλου, στην αντλία πετρελαίου μίας εκ των τεσσάρων κεντρικών μηχανών, παρουσιάστηκε βλάβη και η μηχανή τέθηκε άμεσα εκτός λειτουργίας. Ο πλοίαρχος δεν ενημέρωσε (ως όφειλε) κανέναν και συνέχισε το ταξίδι, προσπαθώντας να επισκευάσει εν πλώ την τέταρτη μηχανή.
Σώοι κατάφεραν να βγούν όλοι οι επιβάτες εκτός από έναν πατέρα, τον 45χρονο Ζαν Κριστόφ Αλέν γαλλικής καταγωγής και την κόρη του, Μοντ, 16 ετών. Οι σοροί των δύο ανθρώπων δεν έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα.
Είχαν περάσει τρεις ώρες ταξιδιού όταν η μηχανή του πλοίου, το οποίο είχε ήδη μπει στον κόλπο της Σαντορίνης, άρχισε να λειτουργεί κανονικά. Αυτά τα 15 λεπτά που η μηχανή ήταν σε πλήρη λειτουργεία, το κρουαζιερόπλοιο παρέκκλινε συστηματικά της πορείας πρόσδεσης. Αντί να ευθυγραμμιστεί μεταξύ της σημαδούρας Νο4 και της «γλώσσας» που έβγαζε στη στεριά, βρέθηκε δύο ναυτικά στάδια νοτιότερα, προς το ακρωτήριο Αλωνάκι. Eκεί η δεξιά πλευρά του προσέκρουσε σε ξέρα στις 15:30 και άρχισε αμέσως να παίρνει νερά.
Το πλοίο διέθετε 19 υδατοστεγείς πόρτες των στεγανών φρακτών οι οποίες παρέμεναν (κατά παράβαση) ανοικτές καθ' όλη τη διάρκεια του ταξιδιού. Ο πλοίαρχος έδωσε εντολή να κλείσουν, ωστόσο αυτό ήταν αδύνατο αμέσως μετά τη σύγκρουση. Η εισροή νερού δημιούργησε βραχυκύκλωμα στον κύριο ηλεκτρολογικό πίνακας του πλοίου με αποτέλεσμα να ξεσπάσει φωτιά. Το κρουαζιερόπλοιο, ακυβέρνητο πια μπήκε με μεγάλη ταχύτητα μέσα στον όρμο των Φηρών.
Δέκα λεπτά αργότερα, στις 15:40, το πλοίο είχε πάρει μεγάλη κλήση και τότε δόθηκε εντολή για εγκατάληψή του. Το λιμεναρχείο καθυστέρησε πολύ να ενημερωθεί από το Sea Diamond (17 λεπτά) ενώ όπως αναφέρεται ο πλοίαρχος δεν απαντούσε για μισή ώρα «στις επανειλημμένες προσπάθειες που έγιναν από πλευράς λιμεναρχείου για επικοινωνία μέσω VHF». Ντόπιοι ψαράδες και βάρκες από τη Σαντορίνη, έσπευσαν μόλις έλαβαν το σήμα και ξεκίνησε η διαδικασία διάσωσης. Αρχικά ο κόσμος κατέβαινε μέσα στις βάρκες που αφήνονταν στο νερό αργά με τη βαρύτητα καθώς τα ηλεκτρικά βίντσια δε λειτουργούσαν. Η εκκένωση ήταν ιδιαίτερα αργή, παρά τις καλές καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή. Το Sea Diamond είχε δέσει την πρύμνη του στη στεριά ενώ την πλώρη την κρατούσε το Ε/Γ-Ο/Γ ανοιχτού τύπου «Νήσος Θηρασία».
Σώοι κατάφεραν να βγούν όλοι οι επιβάτες εκτός από έναν πατέρα, τον 45χρονο Ζαν Κριστόφ Αλέν γαλλικής καταγωγής και την κόρη του, Μοντ, 16 ετών. Οι σοροί των δύο ανθρώπων δεν έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα.
H τρίτη δίκη
Η πλοιοκτήτρια εταιρεία έκανε λόγο για εσφαλμένη χαρτογράφηση του όρμου, μετά από ανάθεση της μελέτης της περιοχής σε ειδικούς. Ωστόσο μετά από δύο επαναλαμβανόμενες καταδίκες του Πλοιάρχου του Ανθυποπλοιάρχου και του Γενικού Διευθυντή Επιχειρήσεων Στόλου, ήρθε μόλις πρόσφατα και η τρίτη καταδικαστική απόφαση από το Ποινικό Εφετείο Πειραιά, μετά από την μερική αναίρεση και την επανεξέταση που αποφάσισε το ποινικό τμήμα του Άρειου Πάγου κατόπιν εξέτασης αιτήματος των κατηγορουμένων.
Έτσι στις 20/3/2015, το Τριμελές Ποινικό Εφετείο Πειραιά έκρινε ένοχους τους τρείς τελικά κατηγορούμενους και επέβαλε τις παρακάτω ποινές:
Α) Στον Πλοίαρχο Ιωάννη Μαρίνο του μοιραίου κρουαζιερόπλοιου επέβαλε συνολικά 6,5 χρόνια φυλάκισης. Αναλυτικά: Δύο έτη για διατάραξη της υδάτινης συγκοινωνίας, 4 μήνες για την παραβίαση της SOLAS 1974 (παραμέληση διάσωσης ναυτιλιακών εγγράφων, παραβίαση του κανονισμού αποφυγής συγκρούσεων), 20 μήνες για ανθρωποκτονία εξ αμελείας, ένα έτος για πρόκληση ναυαγίου από αμέλεια με αποτέλεσμα τη βύθιση πλοίου και το θάνατο ανθρώπων και 18 μήνες για πρόκληση σοβαρής θαλάσσιας ρύπανσης που παραμένει από την προηγούμενη απόφαση του ίδιου δικαστηρίου η οποία δεν αναιρέθηκε. Το Πρωτοδικείο Πειραιά (τον Ιούλιο 2013) είχε καταδικάσει αρχικά τον πλοίαρχο σε ποινή φυλάκισης 12 ετών και 10 μηνών με τις παραπάνω κατηγορίες από πρόθεση ή από ενσυνείδητη αμέλεια.
Β) Στον Ανθυποπλοίαρχο Παναγιώτη Κουβέλη (Αξιωματικός Γέφυρας του Sea Diamond) επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 42 μηνών (3,5 χρόνια). Αναλυτικά: 10 μήνες για διατάραξη από αμέλεια υδάτινης συγκοινωνίας, πράξη από την οποία προέκυψε κοινός κίνδυνος σε ξένα πράγματα, κίνδυνος για άνθρωπο και επήλθε θάνατος, 20 μήνες για ανθρωποκτονία από αμέλεια, 8 μήνες για πρόκληση ναυαγίου από αμέλεια με αποτέλεσμα την πρόκληση κοινού κινδύνου σε ξένα πράγματα, και 4 μήνες για παραβίαση Διεθνούς Κανονισμού Προστασίας της ανθρώπινης ζωής στην θάλασσα.
Γ) Στον Γενικό Διευθυντή Επιχειρήσεων Στόλου Γεώργιο Κουμπενά της εταιρείας Core Marine Limited (υπό την τεχνική διαχείριση της οποίας ήταν το Sea Diamond, ως θυγατρική της Louis Cruises) επέβαλε ποινή φυλάκισης δύο ετών, για το αδίκημα της πρόκλησης σοβαρής εξακολουθητικής θαλάσσιας ρύπανσης από αμέλεια. Πρωτόδικα είχε καταδικαστεί σε 8 έτη για το ίδιο αδίκημα αλλά από πρόθεση.
Δεν έγιναν δεκτοί οι ισχυρισμοί της πλοιοκτήτριας για πρόκληση ναυαγίου από τη λανθασμένη χαρτογράφηση της περιοχής, αλλά για όλους τους κατηγορούμενους έγιναν δεκτά τα ελαφρυντικά του προτέρου εντίμου βίου και της ειλικρινούς μεταμέλειας μετά την πράξη. Επίσης το Δικαστήριο δέχθηκε ότι υπάρχει σοβαρή και εξακολουθητική θαλάσσια ρύπανση.
Στην απόφαση αυτή επισημαίνεται ότι το ναυάγιο του Sea Diamond σε καμία περίπτωση δεν οφείλεται σε λανθασμένη χαρτογράφηση της περιοχής, αλλά σε αμέλεια του καπετάνιου του πλοίου.
Η ρύπανση
Το 2012, το πολυμελές Πρωτοδικείο Πειραιά, εξέδωσε απόφαση για ανέλκυση του κρουαζιερόπλοιου Sea Diamond από το θαλάσσιο χώρο στα παλαιά ορυχεία της Σαντορίνης και καταβολή ποσού 14 εκατ. ευρώ στο ελληνικό δημόσιο και το δήμο Θήρας από την πλοιοκτήτρια και διαχειρίστρια εταιρεία του πλοίου.
Η απόφαση για το Sea Diamond ήρθε σε αντίθεση με εκθέσεις τόσο του διεθνούς ναυτιλιακού οργανισμού ITOPF όσο και του ΕΛΚΕΘΕ.
Ο διεθνής ναυτιλιακός οργανισμός ITOPF, σε έκθεσή του, είχε αναφέρει ότι οποιοδήποτε εγχείρημα για ανέλκυση του πλοίου θα ήταν δύσκολο και παρακινδυνευμένο.
Από την πλευρά του το ΕΛΚΕΘΕ που διενεργεί μετρήσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα της Σαντορίνης από το 2007, στην τελευταία έκθεσή του, που συντάχθηκε κατόπιν εντολής του υπουργείου Ναυτιλίας, αναφέρει ότι η επιβάρυνση του θαλάσσιου περιβάλλοντος είναι αμελητέα και όλες οι τιμές είναι ιδιαίτερα χαμηλές και παρόμοιες με αυτές που ανιχνεύθηκαν στην ανοιχτή θάλασσα.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο επίτροπος Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Γιάνεζ Ποτότσνικ, έχει υποστηρίξει ότι πέντε χρόνια μετά το συμβάν, δεν υπάρχουν πειστικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι το ναυάγιο αποτελεί κίνδυνο για το θαλάσσιο περιβάλλον ενώ και ο υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, είχε δηλώσει ότι το ναυάγιο είναι σε τέτοιο βάθος που δεν εμποδίζει σε τίποτα, ενώ υπάρχει διαρκής παρακολούθηση για θέματα ρύπανσης και ήδη έχει πληρωθεί ένα τεράστιο ποσό για τον καθαρισμό της περιοχής.
Ωστόσο, περιβαλλοντικές οργανώσεις, κάτοικοι και φορείς του νησιού υποστήριζαν εξαρχής ότι το ναυάγιο του Sea Diamond είναι μείζων περιβαλλοντικός κίνδυνος για την περιοχή λόγω της διάβρωσης και ζητούσαν την ανέλκυσή του.
Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στο LIFO.gr το 2015 από την Α. Κολοβού. © LIFO 2015
σχόλια