Βλ. 'Εθνος και retromaniax.
ΕΛΕΝΑ ΝΑΘΑΝΑΗΛ ...until the end
(Από το ιστολόγιο του Φώντα Τρούσα "Δισκορυχείον/Vinylmine" - 28-12-2009).
"Δεν ξέρω τι με οδηγεί, αλλά ορισμένες ταινίες του παλαιού ελληνικού σινεμά τις βλέπω πάντα σαν υπνωτισμένος. Ενώ ξέρω ότι είναι καρικατούρες, κακέκτυπα των, πολύ περισσότερο hip, αντίστοιχων ιταλο-γαλλικών με την Laura Antonelli ή την Edwige Fenech, ενώ βλέπω ότι λειτουργούν με σχήματα και προφάσεις καλλιτεχνίας, αγγίζοντας συχνά τα όρια ενός κάκιστου γούστου, εντούτοις με «εξαναγκάζουν» να στήνομαι κάθε φορά στην οθόνη και να τις χαζεύω. Μία τέτοια είναι η «Αναζήτησις...» του Ερρίκου Ανδρέου. Μου αρέσει να τη βλέπω και να τη ξαναβλέπω στην τηλεόραση (και όχι στο βίντεο, ας πούμε), επειδή νομίζω ότι έτσι συμμετέχω κι εγώ κάπου, ότι μεθώ μαζί με άλλους και πως, όλοι μαζί, σε «ανοικτή» θέαση και ακρόαση (Σπανός γαρ), τα δίνουμε όλα στο... μόνον της ζωής μας το πάρτυ. Ψάχνοντας την Έλενα...
Παρακολουθώντας, για πολλοστή φορά, την «αναζήτηση» δεν γίνεται παρά να σκέφθομαι το προφανές. Η Έλενα Ναθαναήλ μπορεί να ήταν πολλά ενδεχομένως, μα, πάνω απ' όλα, ήταν οι ρόλοι της. Είναι οι φιγούρες που έβγαλαν στον αφρό τη δική μας εφηβεία στην ασπρόμαυρη TV, όταν, μαθητές ακόμη, πέφταμε από το... μπαλκόνι, στην προσπάθεια να διακρίνουμε το μαρμαρένιο στήθος της στη λίμνη, σ' εκείνη την απίθανη υποβρύχια λήψη από το «Φόβο» του Κώστα Μανουσάκη. Ή εκείνο το άχραντο σώμα, στη σκηνή του μπάνιου στην «Ντάμα Σπαθί» του Γιώργου Σκαλενάκη· που τέντωνε τις αρτηρίες μας, κάνοντας τους σφυγμούς να σπάνε... Ακόμη και δίπλα στον δικαστικό Δημήτρη Μυράτ στο «Ραντεβού Με Μιαν Άγνωστη» η Έλενα Ναθαναήλ ήταν η αιώνια κερένια κούκλα, μέσα στην οποία φούντωνε διαρκώς η ίδια παγωμένη φλόγα. Υπήρξαν κι άλλα φιλμ, όπως το αγροτικό – ένα είδος ελληνικού sexploitation – «Ο Δραπέτης» του Στέλιου Ζωγραφάκη, με την Έλενα να στέκεται αγέρωχη στο κέντρο ενός τριγώνου (ο Σπύρος Φωκάς, ο σκληροτράχηλος αντίζηλος Τάκης Εμμανουήλ, ο άνδρας της Μάνος Κατράκης). Μα ακόμη κι... Εκείνο Το Καλοκαίρι προσέφερε ορισμένες θαυμάσιες πόζες, ελέω Βασίλη Γεωργιάδη, έχοντας δίπλα της, ιδανικό παρτενέρ, τον Λάκη Κομνηνό και ανάμεσά τους τα euro-breaks του λυκόφωτος του «Γάλλου» Γιάννη Σπανού. Εμφανίστηκε και σε κωμωδίες η Έλενα Ναθαναήλ· κοντά στον Βουτσά, τον Ηλιόπουλο, τον Κωνσταντίνου, απ' όσο θυμάμαι, αν και πάντα, είχα την αίσθηση πως ήταν «αλλού». Πρέπει να ήταν «αλλού»... αφού έπαιζε μονίμως με μιαν έμφυτη αυτοσυγκράτηση, μετρώντας τα λόγια της, τις «αποστάσεις». Έμοιαζε σαν να αρνιόταν, ώρες-ώρες, ακόμη και τον ίδιον της τον εαυτό. Όχι «τσαλακώνοντάς» τον – η φύση τής είχε παράσχει μία πιεστική αυτογνωσία, που ξεπερνούσε το υποκριτικό πλαφόν –, αλλά πείθοντάς τον πως ήταν κάτι άλλο, πέραν της απαμοιβής των ρόλων της. Ντυμένη ή γυμνή. Μέχρι το τέλος... Και απ' την αρχή..."
Από την ταινία Επιχείρησις Απόλλων. Βλ. Wikipedia και greek-best.
Βλ. portraitsofelegance και 'Εθνος.
Βλ. portraitsofelegance και 'Εθνος.
Βλ. portraitsofelegance και 'Εθνος.
Βλ. portraitsofelegance.
'Ερωτας στην καυτή άμμο (ή Ο Δραπέτης, αντί του αρχικού λογοκριμένου τίτλου), 1966. Σενάριο και σκηνοθεσία του Στέλιου Ζωγραφάκη. Με τους Σπύρο Φωκά, Μάνο Κατράκη, Τάκη Εμμανουήλ, Έλενα Ναθαναήλ, Νίκη Τσιγκάλου. Βλ. Cine Greece, Livemovies, Το παλιατζίδικο των αναμνήσεων.
"Ο τίτλος της ταινίας λογοκρίθηκε και γι' αυτό αντικαταστάθηκε με τον "Ο Δραπέτης". Το πετσόκομμα είναι φανερό στην έναρξη της ταινίας με τους τίτλους να πέφτουν με φόντο τα κύματα της θάλασσας, ώσπου μαυρίζει για λίγα δευτερόλεπτα η εικόνα για να δούμε το νέο τίτλο, και συνεχίζει από εκεί που έμεινε" (Seven-art).
'Ερωτας στην καυτή άμμο. Βλ. 'Ελληνική Ταινιοθήκη.
'Ερωτας στην καυτή άμμο. Βλ. 'Ελληνική Ταινιοθήκη.
Ο Φόβος (1966). Σκηνοθεσία του Κώστα Μανουσάκη. Με τους Ελλη Φωτίου, Ανέστη Βλάχο, Σπύρο Φωκά, Ελενα Ναθαναήλ, Μαίρη Χρονοπούλου, Αλέξη Δαμιανό, Θόδωρο Κατσαδράμη. Βλ. diskoryxeion.
ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ καθώς ξανανοιώθω το φόβο...
(Από το ιστολόγιο του Φώντα Τρούσα "Δισκορυχείον/Vinylmine" - 26-11-2009).
"Ο «Φόβος» του Κώστα Μανουσάκη δεν είναι από τα φιλμ που χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης στο χώρο της κουλτούρας. Οι λόγοι είναι πολλοί. Ο Μανουσάκης έκανε ταινίες για παραγωγούς (Κλέαρχος Κονιτσιώτης, Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης), χρησιμοποιούσε ηθοποιούς του λεγόμενου εμπορικού κυκλώματος (Βουγιουκλάκη, Μπάρκουλης, Φυσσούν, Ναθαναήλ, Φωκάς), δεν είχε το σαφές πολιτικό στίγμα που... έπρεπε να διαθέτει ως δημιουργός, ώστε να διαφοροποιείται από το παλαιό. Παραμύθια. Ο Μανουσάκης υπήρξε σκηνοθέτης με προσωπική ματιά, παρ' ότι δρούσε μέσα στην κοινή διανομή. Και οι τρεις ταινίες που μπόρεσε να γυρίσει (Έρωτας Στους Αμμόλοφους το 1958, Προδοσία το '64, Ο Φόβος το '66) αποδεικνύουν σκηνοθετική βιρτουοζιτέ, με αποκορύφωμα το «Φόβο», φυσικά, όπου και καταθέτει όλη του τη μαεστρία. Η ταινία γυρισμένη στους βάλτους της Κωπαΐδας, πραγματεύεται ένα κοινωνικό πρόβλημα, μάλλον πολλά ταυτοχρόνως, που σχετίζονταν με τα καταπιεσμένα ήθη μιας μεγαλοαγροτικής οικογένειας. Ο βιασμός-φόνος της μουγγής ψυχοκόρης (Έλλη Φωτίου) από τον σεξουαλικά ανώριμο-καταπιεσμένο γυιό (Ανέστης Βλάχος) και η προσπάθεια συγκάλυψης του γεγονότος από τον αυταρχικό πατέρα (Αλέξης Δαμιανός) και τη δεσμευμένη μοιρολατρικώς σύντροφό του (Μαίρη Χρονοπούλου), δίνουν την αφορμή στον Μανουσάκη για ένα καυστικό σχόλιο σχετικό με την άρρωστη νοοτροπία της κλειστής ελληνικής κοινωνίας του '60, εκεί όπου όλα παίζονταν πίσω από τα φώτα, καταπνιγμένα από τις υποδόριες απειλές και τη βία. Η παρουσία της κόρης (Έλενα Ναθαναήλ) και κυρίως η ελεύθερη σχέση της με το μηχανικό (Σπύρος Φωκάς) είναι ένα απλό φωτεινό ιντερμέντζο, μέσα στο γενικό σκοτάδι. Στο τέλος η Φύση (μέσω ενός καταπληκτικού σκηνοθετικού ευρήματος, με σαφές ιδεολογικό υπόβαθρο), και όχι οι θεσμοί (ποιοί θεσμοί; - τίποτα δεν λειτουργεί...), θα είναι εκείνη που θ' αποδώσει δικαιοσύνη. Ο Μανουσάκης κινηματογραφεί σε άσπρο-μαύρο, εκμεταλλευόμενος την ιδανική φωτογραφία του Νίκου Γαρδέλη, την έξοχη μουσική του Γιάννη Μαρκόπουλου και φυσικά το υποκριτικό ταλέντο των ηθοποιών του, με κορυφαίο όλων τον Ανέστη Βλάχο. Την ταινία την είχα δει για πρώτη φορά πιτσιρικάς, περί τα 15, και θυμάμαι ακόμη την ερώτηση καρφί του φίλου (Θόδωρος Κατσαδράμης) προς τον Ανέστη Βλάχο: «έχεις δει ποτέ γυναίκα γυμνή;». Περίμενα ν' ακούσω τι θ' απαντούσε, για να τό'λεγα κι εγώ στους φίλους μου...
Ο Κώστας Μανουσάκης πέθανε στις 26 Αυγούστου του 2005 (ήταν λίγο πάνω από τα 70). Σ' ένα «Παρασκήνιο» αφιερωμένο στη μνήμη του, που είχε μεταδοθεί την 28/12/2005 από την ET1 (πρόλαβα και το αντέγραψα στο βίντεο, αν κι έχασα τα γράμματα – νομίζω, όμως, πως πρόκειται για την ταινία «Κώστας Μανουσάκης, ο εξόριστος κινηματογραφιστής» του Ηλία Γιαννακάκη), έμαθα πως υπήρξε ένας πολύ ιδιαίτερος άνθρωπος, σίγουρα μοναχικός, τον οποίον, οι περί τα κινηματογραφικά τυρβάζοντες, τον απομόνωσαν έτι περισσότερο. Και τις τρεις ταινίες που πρόλαβε να γυρίσει τις γύρισε με πολλά προβλήματα, δημιουργώντας την (συκοφαντική, όπως ειπώθηκε) αίσθηση πως ήταν δύστροπος, βασανιστικός με τους ηθοποιούς, απρόσιτος και άλλα τέτοια, που τον έφεραν, σταδιακώς, σε ακόμη μεγαλύτερη κόντρα με τους (υποψήφιους) χρηματοδότες του. Αν και προσπάθησε στη Μεταπολίτευση να περάσει κάποια σενάριά του στο Κέντρο Κινηματογράφου, σκόνταψε στις τότε κομματικές εμπάθειες, εκείνος ένας αριστοκράτης του πνεύματος. Το αποτέλεσμα ήταν να καταρρεύσει νευρικώς, να κλειστεί ακόμη περισσότερο στον εαυτό του, απομακρυσμένος από το σινάφι και κυρίως από την τέχνη του, στερώντας έτσι από την ελληνική κινηματογραφία το τάλαντο ενός κορυφαίου της auteur. Ο Φόβος τού... έφαγε το σωθικά; Σίγουρα ναι."
Ο Φόβος. Βλ. retromaniax.
Ο Φόβος. Βλ. retromaniax.
Ντάμα Σπαθί (1966). Σκηνοθεσία του Γιώργου Σκαλενάκη. Με τους Σπύρο Φωκά, Έλενα Ναθαναήλ, Δέσπω Διαμαντίδου, Στίβη Βακιρτζή, Μαργαρίτα Γεράρδου, Θόδωρο Ρουμπάνη, Νίνα Βλάχου, Δήμο Σταρένιο. Βλ. retromaniax.
Βλ. retromaniax.
Ντάμα Σπαθί. Βλ. diskoryxeion και retromaniax.
Ντάμα Σπαθί. Βλ. retromaniax και Το παλιατζίδικο των αναμνήσεων.
Ντάμα Σπαθί. Βλ. karagiannis-karatzopoulos.
Επιχείρησις Απόλλων (1968). Ελληνο-σουηδική συμπαραγωγή. Σκηνοθεσία του Γιώργου Σκαλενάκη. Με τους Thomas Fritsch, Έλενα Ναθαναήλ, Αθηνόδωρο Προύσαλη, Χρήστο Τσαγανέα, Άρης Μαλιαγρό, Γιώργο Μεσσάλα, Ζαννίνο. Βλ. retromaniax και senile decay.
Επιχείρησις Απόλλων. Καρτ ποστάλ Delcampe.
Επιχείρησις Απόλλων. Via retromaniax.
σχόλια