Ο Petko Voyvoda (Petko Kiryakov Kaloyanov). Ληστής, πανσλαβιστής, η πρόδρομος της βαλκανικής συνομοσπονδίας ;
«Πολλοί θέλουν να είπωσιν ότι ανεγνώρισαν τον αρχηγόν των δολοφόνων και ότι ούτος ήτο ο περιώνυμος λήσταρχος Πέτκος ονομαζόμενος και Βούλγαρος την καταγωγήν, καταμαστίσας επί μίαν ολόκληρον δωδεκαετίαν την Θράκην και όστις αμέσως τη αφίξει της Ρωσικής Κατοχής προσήλθεν προς τους Ρώσσους Διοικητάς Αδριανουπόλεως, Διδυμοτείχου, Φερρών και Δεδέαγατς, περιφερόμενος ελεύθερος μετά των… (μία λέξη δυσανάγνωστη) δεκαεπτά τον αριθμόν. Μεταξύ δε αυτών ήταν και τινες Έλληνες εκ της Ακαρνανίας. Περιεφέροντο δε ελεύθεροι, τιμώμενοι και περιποιούμενοι παρά των αξιωματικών Ρώσων, συνάμα δε και θαυμαζόμενοι παρ’ απάντων των κατοίκων των μνημονευομένων πόλεων, οίτινες αρκούντως εγίγνωσκαν την θηριωδίαν των.Δεν θεωρούμεν ανώφελον ν’ αναφέρωμεν εις την Υμετέραν Εξοχότητα έν αρκετά άγνωστον επεισόδιον το οποίον συνέβη κατά τον παρελθόντα Ιούλιον μεταξύ ημών και του διαβοήτου ληστάρχου Πέτκου και του οποίου την αφήγησιν παρακαλούμεν την Υμετέραν Εξοχότητα να μας επιτρέψη.Ότε κατά τον παρελθόντα Ιούλιον από Κωνσταντινούπολιν εις Αίνον, γνωστόν το τοιούτον υμίν, αφίχθημεν δια του σιδηροδρόμου εις Δεδέαγατς. Ούτω προ της αναχωρήσεώς μας δι’ Αίνον επορεύθημεν προς επίσκεψιν του Ρώσου Πολιτικού Διοικητού και φίλου μας ταγματάρχου Κόμητος Στέμποκ ονομαζομένου. Εισερχόμενος δε εν τω θαλάμω της υποδοχής του, συνηντήθημεν μετά του ρηθέντος ληστάρχου, όστις επί μίαν ολόκληρον πενταετίαν εις το διάστημα της ενταύθα παραμονής μας, τοσούτον κατέπληξεν την ακοήν μας δια τα παρ’ αυτού διαπραχθέντα κακουργήματα. Εισερχόμενοι δε εν τω θαλάμω του κ. Κόμητος προς στιγμήν ατενίσαμεν προς τον λήσταρχον και ενομίσαμεν ότι κάποιος Στρατηγός Ρώσσος ευρίσκετο παρά τω κόμητι. Διότι τη αληθεία έκαστος ηδύνατο να εκλάβη τον Πέτκον ως τοιούτον».Ο Ξένος εξηγεί, ότι έμεινε κατάπληκτος από την εμφάνιση του Πέτκο που φορούσε ευρωπαϊκή στρατιωτική στολή χρυσοΰφαντη και έμοιαζε με στρατηγό.Ο Στέμποκ, αντιλήφθηκε την έκπληξη του Ξένου και έσπευσε να σηκωθεί όρθιος και να τους συστήσει μιλώντας γαλλικά και αποκαλώντας τον Βούλγαρο ληστή φημισμένο άτομο μεγάλης υπολήψεως και Capitain Petko Brigant. Και συνεχίζει ο Ξένος:«Ο δε ληστής ομιλών κάλλιστα την Ελληνικήν προσεφέρθη προς ημάς αρκετά ευγενής και μετά μεγίστης αβροφροσύνης μας είπαν προς τοις άλλοις, ότι επρόκειτο να μας επισκεφθεί εις Αίνον. Ούτω ήλπιζεν ότι ηδυνάμεθα να συνδράμωμεν αυτόν εις δοσοληψίας του τινάς τας οποίας είχε εκεί μετά τινων κλεπταποδόχων ονομαζομένων προυχόντων της πόλεως ταύτης. Το τοιούτον ως καλώς γνωρίζομεν ψευδές δεν είναι. Αλλ’ ούτος δεν ήλθεν εις Αίνον». (Αναφορά του Έλληνα υποπρόξενου της Αίνου Εμμανουήλ Ξένου -στις 2 Οκτωβρίου 1878- προς την Ελληνική πρεσβεία της Κωνσταντινούπολης. Αναδημοσίευση από το μπλογκ Νεώτερη Ελληνική Ιστορία).
Haïdouk (κλέφτης), βοεβόδας (στρατιωτικός αρχηγός) και καπετάνιος (τίτλος που του αποδόθηκε στην Κρητική Επανάσταση). Αριστερά, ο Petko Voyvoda απευθύνεται σε δυτικούς αντιπροσώπους.
Ο φημισμένος βούλγαρος haïdouk Ilyo Voivoda. Φωτ. Anastas Karastoyanov, Βελιγράδι, 1867. Το βιβλίο του Panait Istrati αναφέρεται στους ρουμάνους haïdouk.
Γυναίκα haïdouk, και στη ληθογραφία δεξιά ο σέρβος haïdouk Veljko Petrović (φωτ. του Anastas Jovanović, 1852).
Συμβούλιο ένοπλων ομάδων βουλγάρων haïdouk.
Τούρκοι βασιβουζούκοι (άτακτοι στρατιώτες της οθωμανικής αυτοκρατορίας) στη Βουλγαρία το 1877.
Bashi-Bazouk, πίνακας του γάλλου ζωγράφου Jean-Léon Gérome (1869).
Αριστ. : Βασιβουζούκος με ναργιλέ, πίνακας του πολωνού ζωγράφου Stanislaw Chlebowski (1877). Δεξ. : Βασιβουζούκοι (1896).
Στις αρχές του 1866, ο Petko Voyvoda επισκέφτηκε τον Giuseppe Garbaldi στην Ιταλία. Φιλοξενήθηκε στο σπίτι του και σχεδίασε μαζί του την αποστολή στην Κρήτη ενός μικρού στρατιωτικού σώματος προς υπεράσπιση της Κρητικής Επανάστασης.
Με τη βοήθεια του Garibaldi και την εμπειρία που αποκόμισε σε μία στρατιωτική σχολή στην Αθήνα, ο Petko Voyvoda συγκρότησε ένα μικρό εκστρατευτικό σώμα, το λεγόμενο Τάγμα Garibaldi. 'Εχοντας υπό τις διαταγές του 220 Ιταλούς μαχητές και άλλους 67 Βούλγαρους, αποβιβάστηκε στην Κρήτη το 1867. Εκει κέρδισε τον τίτλο του καπετάνιου, συμμετέχοντας στην εξέγερση μέχρι την καταστολή της. Η ομάδα του δεν παραδόθηκε στους Τούρκους και διέφυγε στην Αλεξάνδρεια. Αργότερα ο ίδιος θα επιστρέψει στην Αθήνα, απ' όπου θα απευθύνει έκκληση στους συμπατριώτες του να ξεσηκωθούν.
Garibaldi Brigade, μία πιο σύγχρονη εκδοχή του Τάγματος Garibaldi του Petko Voyvoda στον Εμφύλιο Πόλεμο της Ισπανίας. Ανήκε στις Διεθνείς Ταξιαρχίες, και στις τάξεις της πολέμησαν Ιταλοί, Αλβανοί και Ισπανοί. Πήρε μέρος στην αιματηρή μάχη της Guadalaraja απέναντι σε 40.000 μελανοχίτωνες του Μουσολίνι. Στη δεξ. φωτογραφία απεικονίζεται ο σοσιαλιστής Pietro Nenni (αριστ.), συνιδρυτής της Ταξιαρχίας.
Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη στη Μαρώνεια όπου μετάλαβε ο Petko Voyvoda. Από τη Μαρώνεια καταγόταν η πρώτη Ελληνίδα γυναίκα του.
Ελληνο-βουλγαρική γιορτή (ημερομηνία άγνωστη) στη γεννέτειρα του Petko Voyvoda. Η σημερινή Αισύμη είναι το παλιό βουλγάρικο χωριό Dogan Hisar.
Πόντιες γυναίκες που εγκαταστάθηκαν στην Αισύμη στη δεκαετία του '20. Οι υπόλοιποι κάτοικοι ήταν Καππαδόκες και Σαρακατσάνοι. Φωτ. via Γραφική Παλιά Αλεξανδρούπολη.
Οι πρώτοι πρόσφυγες στο χωριό Αισύμη το 1924. Φωτ. via Γραφική Παλιά Αλεξανδρούπολη.
Εκδρομή στην Αισύμη, 1968. Φωτ. via Γραφική Παλιά Αλεξανδρούπολη.
Αριστ. : "Ελευθερία ή Θάνατος", η σημαία της βουλγαρικής επανάστασης του 1876.
Δεξ. : Η προτομή του Petko Voyvoda στη γεννετειρά του, το χωριό Αισύμη.
Captain Petko Voivode, βουλγάρικη τηλεοπτική σειρά του σκηνοθέτη Nedelcho Chernev βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Nikolay Haytov (1981). Η απήχηση της σειράς συνέβαλε στο να αναγνωρισθεί ακόμη περισσότερο ο Petko Voyvoda σαν εθνικός ήρωας.
Το καθαρό φεγγάρι ανατέλει πάντα, η βουλγάρικη "Μασσαλιώτιδα" από τον επαναστάτη Yani Popov.
σχόλια