Μερικές φορές ξυπνάω μ' αυτή την αλλόκοτη ζέστη γύρω μου και σκέφτομαι το ενδεχόμενο η ζωή μας τα επόμενα χρόνια να γίνει εντελώς αυτή η κόλαση ζέστης, πλαστικού, τοξικής ομίχλης και πεθαμένων ζώων για την οποία μιλάνε διάφοροι διαδηλωτές σε όλον τον κόσμο. Χαζομάρες. Στην Αθήνα διαδηλώνουμε για πιο σημαντικά θέματα ‒για το πώς θα λέγεται μια άλλη χώρα, για παράδειγμα‒, ενώ βασικός εκπρόσωπος της ακροδεξιάς ματσίλας καταδικάζει τη χορτοφαγία ως επιθετική (sic) πρακτική. Να μην τα πολυλογώ, παραξενεύτηκα που σ' αυτή την πόλη με κάλεσαν, την προηγούμενη εβδομάδα, σε μια συζήτηση για την κυκλική οικονομία, την καινοτομία και το περιβάλλον. Κακώς! Ξέχασα ότι η τεράστια γοητεία της Αθήνας είναι οι πόλεις μέσα στην πόλη, η αλλαγή στυλ, ρυθμού και κοσμοθεωρίας στο πέρασμα μερικών δρόμων.
Η συζήτηση αφορούσε τη βιώσιμη παραγωγή και την προσεκτική κατανάλωση. Θα μιλούσαν για το πώς «πρασινίζουν» οι επιχειρήσεις, χωρίς να χάνουν κέρδη. Ή για το πώς ολόκληρες πόλεις, κοινότητες και γειτονιές χρησιμοποιούν εφαρμογές για να ανταλλάξουν τζιν (η δημιουργία ρούχων είναι ένα όργιο σπατάλης νερού) ή για να μοιραστούν το ψήσιμο του φαγητού και τις διαδρομές με το αμάξι.
Στη συζήτηση πήγα με τα πόδια. Είμαι απ' αυτούς που βρίσκουν παλιομοδίτικο και παλιακό το αυτοκίνητο μες στην πόλη, κολλημένο στην αγχωτική κίνηση. Στα δέντρα κρέμονταν λαμπάκια σε αντιαισθητικούς σχηματισμούς. Τα είδα ως τρόπο να ξοδεύεις ηλεκτρισμό χωρίς λόγο. Κοντά στο Σύνταγμα είχε αυτούς τους δυσοίωνους κάδους που πάντα ξεχειλίζουν πλαστικό. Μπήκα στην εκδήλωση.
Μπορεί, για την ώρα, η εικόνα που έχουν πολλοί για την «πράσινη» καινοτομία στη χώρα μας να συνοψίζεται σε ένα ξύλινο καλαμάκι και ίσως νομίζουν ότι ο δημόσιος χώρος ανήκει σε όσους γουστάρουν να μετακινούνται εγωκεντρικά και μολυσματικά, τραμπουκίζοντας πεζούς και ποδηλάτες. Αλλά δεν είναι έτσι.
Εκείνη την ώρα μιλούσαν για στιβαρά δίκτυα που δημιουργούνται σε όλη την Ευρώπη, ώστε οι άνθρωποι να καταναλώνουν και να μετακινούνται εξυπνότερα, εξοικονομώντας πόρους. Η ιδέα δεν ηχούσε παράξενα. Πολλοί Έλληνες millennials είναι αρκετά οικολόγοι. Εν μέρει λόγω φτώχειας. Τα second hand ρούχα δίνουν και παίρνουν και το όνειρο «δικό μου αμάξι» είναι αρκετά ψόφιο. Εκτός απ' την αφραγκία, παίζει ρόλο, νομίζω, και η εμπειρία του εξωτερικού. Έχουμε ακούσει τον ήχο της σιωπής σε πόλεις με βασικό μέσο μεταφοράς το ποδήλατο και το τραμ. Έχουμε αράξει σε καταπράσινα πάρκα με τις ώρες. Έχουμε φάει σάντουιτς με μανιτάρια και φασόλια, αντί για τηγανητό χοιρινό. Μάλλον από μόδα, αλλά οι μόδες έχουν σημασία.
Πίσω στη συνάντηση, νέοι επιχειρηματίες που θέλουν να συνδυάσουν καινοτομία, κέρδος και πράσινες λογικές αντάλλαξαν κάρτες και ιδέες. Ένας Ιταλός ερευνητής με έδρα την Ολλανδία, όχι πάνω από 28 χρονών, εξήγησε τα οφέλη της μετάβασης στην κυκλική οικονομία και κάλεσε καταναλωτές και επιχειρηματίες να σκεφτούν αμέσως το περιβάλλον. Του έθεσε ερωτήσεις μια αδύνατη Ελληνίδα με ωραία αγγλικά που ενδιαφερόταν για τα σημεία επαφής μεταξύ τεχνολογίας, περιβάλλοντος και οικονομίας. Έδειχναν να περνάνε τη μέρα τους μεταξύ παρουσιάσεων στο powerpoint και ασκήσεων για το ίσιωμα της πλάτης στο γυμναστήριο, είχαν αυτήν τη γαλήνια έκφραση που έχουν όσοι πίνουν μόνο detox τσάι και τρέφονται αποκλειστικά με καρπούς, ρίζες και χορταρικά. Προφανώς, δεν έλειπαν και οι εκπρόσωποι αυτών των χίπστερ εταιρειών που δεν ξέρεις αν είναι απάτη ή απλώς η βέλτιστη μορφή απασχόλησης, που διαφημίζουν την απόλυτη προσήλωσή τους σε έναν απροσδιόριστο στόχο που κάπως συνδέεται με κάποια «αναδυόμενη τεχνολογία».
Τα γραφεία τους μοιάζουν συνήθως με ψηλοτάβανες αποθήκες που τις κατέλαβαν η πρασινάδα, ο κισσός και οι γλάστρες και οι εργαζόμενοι πίνουν χυμούς, ενώ κάθονται σε άβολες καρέκλες που υποτίθεται τους βοηθούν να σκέφτονται, περιτριγυρισμένοι από κρεμασμένα φυτά, ξύλινους πάγκους και κατοικίδια. Έχοντας κατά νου πόσο φριχτά κάτεργα είναι οι περισσότερες εταιρείες στην Ελλάδα τώρα, χάρηκα που άνθρωποι οι οποίοι εργάζονται και ζουν έτσι βρέθηκαν στην Αθήνα για να ανταλλάξουν ιδέες με εντυπωσιακά καταρτισμένους και ορεξάτους νέους ανθρώπους που ζουν εδώ και θέλουν να κάνουν κάτι δικό τους, με επίδραση στην κοινή μας ζωή. Ίσως ξυπνήσουν κι άλλους, σκέφτηκα. Μήπως δεν είναι αδύνατο να ζούμε στον τόπο μας, με τους όρους μας, τις μόδες της εποχής μας και κάνοντας δουλειές που μας πωρώνουν;
Μπορεί, για την ώρα, η εικόνα που έχουν πολλοί για την «πράσινη» καινοτομία στη χώρα μας να συνοψίζεται σε ένα ξύλινο καλαμάκι και ίσως νομίζουν ότι ο δημόσιος χώρος ανήκει σε όσους γουστάρουν να μετακινούνται εγωκεντρικά και μολυσματικά, τραμπουκίζοντας πεζούς και ποδηλάτες. Αλλά δεν είναι έτσι. Υπάρχουν εδώ και τώρα νέοι άνθρωποι που απαιτούν να μην εργάζονται μάταια και φθηνά σε μια ανήλιαγη, θηριώδη πολυκατοικία κι αρχίζουν κάτι δικό τους, αξιοποιώντας την υπερδικτύωση της εποχής, την τεχνολογία και τις οικολογικές ανησυχίες καταναλωτών και κυβερνήσεων. Και υπάρχουν άνθρωποι που οραματίζονται έναν άλλο δημόσιο χώρο. Φεύγοντας απ' τη συνάντηση, αρνήθηκα να παραμερίσω όταν ένα αυτοκίνητο κόντεψε να με πατήσει για να σκαρφαλώσει στο πεζοδρόμιο. Μικρή, καθημερινή πράξη αντίστασης. Στις αλλαγές που κάνουμε στα ρούχα, στα φαγητά, στις μεταφορές και στις ιδέες μας, στην άρνησή μας να κάνουμε δουλειές που δεν μας πάνε και φτωχαίνουν εμάς και το μέλλον όλων, ίσως να παίζεται η μάχη της γενιάς μας, η μάχη να υπάρξουμε επαγγελματικά και να κερδίσουμε μια καθημερινότητα που μας ενδιαφέρει, στις πόλεις που αγαπάμε.
σχόλια