ΚΑΘΩΣ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΠΛΗΣΙΑΖΟΥΝ, η πλοκή του έργου Εκκλησία - κοσμικό κράτος - ιός θα πυκνώνει. Είναι πραγματικά συγκλονιστικό να βλέπεις πόσο κεντρικός είναι ο ρόλος της Εκκλησίας στα πράγματα. Ο πρωθυπουργός της χώρας πηγαίνει να την ενημερώσει. Υπάρχει μόνιμος ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας με την εξουσία, που άλλες συγκροτημένες ομάδες συμφερόντων θα ζήλευαν. Κάποιοι ιεράρχες είναι σούπερ-σταρ σε αυτά τα αχαρακτήριστου επιπέδου μέσα ενημέρωσης που κυριαρχούν στο μίζερο τοπίο.
Ταυτόχρονα, η Εκκλησία εκδίδει ανακοινώσεις, τοποθετείται, λαμβάνεται στα σοβαρά υπόψη για θέματα της κοινής μας ζωής, όχι θέματα πίστης, σωτηρίας ή κάθαρσης, αλλά εντελώς πολιτικά, όπως το όνομα της Βόρειας Μακεδονίας ή τα δικαιώματα των LGBTQI ή ό,τι αφορά το έθνος μας. Ανεξαρτήτως πολιτικού χώρου, οι πολιτικοί μας φαίνεται να θεωρούν την επίσημη παράβλεψη της βούλησης της Εκκλησίας κινδυνώδη δραστηριότητα.
Είναι ανήθικο να περιγελούμε τους χριστιανούς και ανώφελο να παραβλέπουμε ότι η εκκλησία είναι το ψυχικό αποκούμπι τόσων και τόσων ανθρώπων που τώρα τη χρειάζονται διπλά, αφού τη δύσκολη στιγμή παρηγοριά τους είναι η πίστη τους. Όμως, η λήψη κρίσιμων πολιτικών αποφάσεων είναι άλλο πράγμα.
Δεν έχω τίποτα με τους θρησκευόμενους ανθρώπους. Είχα πάντοτε γύρω μου πιστούς χριστιανούς και χαίρομαι γι' αυτό (και εννοώ ζωντανά πρόσωπα, όχι μόνο τους χαρακτήρες του Ντοστογιέφσκι ή του Ταρκόφσκι, που έχουν πίστη). Ξέρω από πρώτο χέρι πόσο μεγάλη ανάγκη έχουν να μεταβαίνουν στην εκκλησία, να προσεύχονται, να κοινωνούν, να συνομιλούν με άλλους πιστούς.
Στενοχωριέμαι που οι γιαγιάδες μας και οι παππούδες μας έχουν στερηθεί την κοινωνική τους ζωή που, ειδικά στα χωριά, στρέφεται γύρω απ' την εκκλησία και την πίστη. Με λυπεί το ότι τηλεφωνώ σε ηλικιωμένους συγγενείς να τους αστυνομεύσω, να δω μην πήγαν σε τίποτα εκκλησιαστικό. Είναι άσχημο ‒δεν υπάρχει άλλος τρόπος να το δει κανείς‒ να αναγκάζονται ηλικιωμένοι άνθρωποι να φορούν μάσκα για να πάνε να προσευχηθούν. Και είναι απαίσιο που με το κλείσιμο των εκκλησιών άνθρωποι με πεθαμένους τους συζύγους τους ή με τα παιδιά και τα εγγόνια τους μακριά στερούνται τη μοναδική ψυχική στήριξη τού να μιλήσουν με τον πνευματικό τους, να βρεθούν με άλλους χριστιανούς, να πιουν έναν καφέ, να φάνε κάτι νηστίσιμο και να συζητήσουν.
Δυστυχώς, η άσχημη κατάσταση είναι αναγκαία μ' αυτό που μάς έτυχε, αλλά αυτό δεν μειώνει σε τίποτε την υποχρέωση κατανόησης που έχουμε απέναντι στους άλλους. Όπως για την εκπαίδευση η μέσω Zoom εκδοχή είναι καταθλιπτική, έτσι και για διάφορους χριστιανούς η προσευχή ατομικά στο σπίτι είναι η σκιά του αληθινού πράγματος, όχι το αληθινό πράγμα. Είναι λάθος να υποτιμούμε την ανάγκη τους, νομίζω. Θέλω να πω η ντε και καλά αντι-πίστη είναι κι αυτή μια πίστη που λειτουργεί σαν άλλοθι για να απαλλαγούμε απ' την προσπάθεια κατανόησης των αναγκών των άλλων.
Έχοντας πει αυτά όμως, αναρωτιέμαι: είναι τόσο αναγκαίος ο συνωστισμός στις εκκλησίες, τα χειροφιλήματα, τα προσκυνήματα και η μετάληψη για να «νιώσουμε Χριστούγεννα»; Και πείθουν οι ιερείς που σε ένα αλλόκοτο plot twist επικαλούνται την επιστήμη και λένε πως η Θεία Κοινωνία δεν βλάπτει, γιατί αυτό δεν αποδείχθηκε «επιστημονικά» (η νέα λέξη-κλειδί που δήθεν λήγει τη δημοκρατική συζήτηση). Όταν λέμε «δεν έχει αποδειχθεί ότι βλάπτει», κάπως προϋποθέτουμε ότι η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα δεν είχε άλλες προτεραιότητες αυτήν τη στιγμή απ' το να αφιερώσει πόρους στην απόδειξη κάποιας πιθανής σχέσης αιτιώδους συνάφειας μεταξύ εκκλησιασμού-μετάληψης και ιού.
Σε κανέναν δεν αρέσει η sci-fi καθημερινότητα που ζούμε και τα Χριστούγεννά μας όλοι τα είχαμε φανταστεί αλλιώς. Είναι ανήθικο να περιγελούμε τους χριστιανούς και ανώφελο να παραβλέπουμε ότι η εκκλησία είναι το ψυχικό αποκούμπι τόσων και τόσων ανθρώπων που τώρα τη χρειάζονται διπλά, αφού τη δύσκολη στιγμή παρηγοριά τους είναι η πίστη τους.
Όμως, η λήψη κρίσιμων πολιτικών αποφάσεων είναι άλλο πράγμα. Θα έπρεπε να είναι αυστηρά κοσμική διαδικασία. Άσχημο θα ήταν να επαναληφθεί τα Χριστούγεννα το οικείο, μεσαιωνικό σκηνικό που ζήσαμε στο μεσοδιάστημα των δύο lockdowns, με μια οικονομία να καταρρέει, τους φτωχούς να ζουν κυρίως καταναλώνοντας κακές ειδήσεις, likes, καρδούλες και επιδόματα και τα πλήθη, μαζί με το ευλαβές δήθεν πολιτικό προσωπικό, να συνωστίζονται στις εκκλησίες για «να κάνουν Χριστούγεννα». Έχω κουραστεί να ζω σε μια χώρα που αρνείται να γίνει κοσμικό κράτος, ο κόσμος να χαλάσει.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
σχόλια