Το«εγώ» το αποστηθίζουμε εύκολα,άλλωστε είναι απλή λεξούλα· αντίθετα,για το «εγώ, ο ίδιος» απαιτούνταισεβαστές δεκαετίες. Κάθε απόσταση απότον γύρω κόσμο φέρνει πιο κοντά τον«ίδιο» τον εαυτό, σάμπως να πρέπεινα απολακτιστούν τα πάντα για να διακρίνεικανείς πάνω στο εσωτερικό του κάτοπτρο- άλλη παρεξήγηση αυτή- όχι το πρόσωπότου, όχι τη θωριά του, αλλά ένα ορφανόνόημα που τον συντηρεί. Όλοι μιλούνεύκολα για το «μέσα τους», θυμίζουνμε αυταρέσκεια ότι τους αρέσει να «μένουνμόνοι με τον εαυτό τους», ανακαλύπτουν«στα βάθη της καρδιάς τους» μιαπροσωπική δύναμη που γυρεύει διέξοδο.Το σεμινάριο κρατάει χρόνια, με άλλαλόγια, ο κοινωνικός μιμητισμός επιβάλλεταιανιδρωτί· αν δεν κλέψεις τους άλλους-λόγια, φερσίματα, νοήματα, ντυσίματα-,δεν συμφιλιώνεσαι με τον εαυτό σου.
Ηαλήθεια είναι ότιπάντα, ακόμη και στις καλύτερες τωνπεριπτώσεων, ο άνθρωπος είναι λίγος.Θερμοκήπιο από «δεν». Δεν ξέρει,δεν σκέπτεται, δεν δύναται, δεν τολμάει,δεν μετράει στα ξένα μάτια. Μόνο με τοσυγχρωτισμό και την κοινωνική παραπαιδείαμαθαίνει να μπολιάζεται έξωθεν και ναοικειοποιείται εν κρυπτώ ό,τι δεν τουανήκει. Συχνές είναι οι περιπτώσειςόπου κάποιος θα ήθελε να είναι έναςάλλος, ο οποίος άλλος με τη σειρά τουδεν συγχωρεί στον εαυτό του που δενφτάνει ούτε στο νυχάκι κάποιον τρίτο.Η αλυσίδα είναι μεγάλη και πολύκλωνη.Αλλά αν ακόμη και ο δέκατος ή ο εκατοστόςτης σειράς δηλώσουν την ίδια επιθυμία,τότε ο πρώτος σε πόση διάσταση θα πρέπεινα βρίσκεται από τον εαυτό του; Φτάνειη σκέψη ότι γεννήθηκε από φτωχά αρχίδια;Ότι είναι περιφρονημένος συγγενής; Ότιανήκει στη χωμάτινη γενιά χωρίς ψήγμααπό χρυσάφι; Ασφαλώς τόση αυτογνωσίαείναι σπάνιο φαινόμενο. Κατά κανόναόλοι ζουν μασκοφορώντας, με δανεικά κιαγύριστα, σκέπτονται με κλεμμένο μυαλό,βαθύφωνοι με ξένο λαρύγγι, κρατώνταςτον αληθινό εαυτό τους κλεισμένο στουπόγειο.
Τότεγεννιέται και η σκέψη για τα σκάρταυλικά. Πώς μπλέξαμε σε μια τόσο ζόρικηυπόθεση όπου ο «ίδιος» απορρίπτεταικαι ο «άλλος» μόνο κρατάει τασκήπτρα; Ποια λοίδορη μοίρα μας έκανεαπλά αντίγραφα; Ο ανικανοποίητοςεαυτούλης, όπως ξέρουμε, είναι εξαντλημένοθέμα στις επιθεωρήσεις. Δεν αξίζειιδιαίτερου σχολιασμού. Μόνο που τοζήτημα δεν σταματάει εκεί. Έχει πολύδρόμο να διανύσει. Διότι ο άσημοςάνθρωπος, ο αδικημένος από την αρχέγονημοιρασιά, αν επιμείνει στο πάθος του,καταλήγει ιδιοφυία του κακού και τηςάρνησης. Η ασχήμια, αν εμβαθύνει στονεαυτό της, αν πάψει να κρύβεται, τελικάεπιτυγχάνει ενα ειδος τερατώδουςγοητείας. Κάθε αδικημένο τον αναμένειμε ανοιχτές αγκάλες η μαύρη κωμωδία.
Στοκάτω κάτω τι σημαίνει «σκάρτο»υλικό; Η λέξη προήλθε από τη χαρτοπαιξία- δηλώνει την κάρτα, όχι τίποτα βαθύτερο.Άρα είναι εύκολο να ενοχοποιήσει κανείςαυτόν που έκοψε και μοίρασε. Τον κάτοχοτου σκάρτου φύλλου τον αναγνωρίζουμεστη στρατιά των μεταξεταστέων πουκοκορεύονται. Η παρωδία δεν έχει όρια.Αλλά το πένθος της αδικημένης σκαρταδούραςπροσλαμβάνει αληθινό κύρος -ας κρίνειο καθένας από τον εαυτό του- όταν αγγίζειτη μεταφυσική σφαίρα και βλέπει τα πάνταυπ' αυτό το πρίσμα. Δεν είμαστε μόνοεμείς σκάρτοι· σκάρτο είναι όλο τοσύμπαν· το ίδιο το Είναι όζεισκαρταδούρας.
Σκάρτηη γλώσσα και τα νοήματά της· σκάρτοτο σύμπαν και η ασύλληπτη σούπα του·σκάρτη η ανθρωπότητα με τις ευτυχίεςκαι τις δυστυχίες της· σκάρτοι οιφιλάνθρωποι και οι μισάνθρωποι·σκάρτος ο Θεός, ειδικά αν έχει τηναδυναμία να υπάρχει· σκάρτη η ομορφιάκαι η ασχήμια· σκάρτος δέκα φορές οχρόνος, ο χώρος, το χώμα που πατάμε, οαέρας που αναπνέουμε· σκάρτος ούπνος και ο ξύπνιος, η υγεία και ηαρρώστια, η ζωή και ο θάνατός της.
Οάτυχος, λένε, είναι και αθώος. Δεν είναιυπεύθυνος γι'αυτό που είναι, παραμένει όμως υπεύθυνοςγι' αυτό που θα γίνει. Διότι η εξέγερσήτου δεν ολοκληρώνεται με κυκλικούςαναθεματισμούς και θεατρικές επιθέσεις.Ο ρόζος βρίσκεται στο ίδιο του το εγώ.Τι θα τον κάνει τον εαυτό του; Αν σκεφτείτο σώμα του, τις πράξεις του, τα υπάρχοντάτου, είναι εύκολο να αναγνωρίσει«αντικείμενα». Αλλά ο εαυτός πώςνα γίνει αντικείμενο; Τον σκέπτεται καιδεν ξέρει αν είναι αυτό που σκέπτεταιή αυτός ο ίδιος που τον σκέπτεται. Ηαυτοταύτιση και η αυτοπάθεια του φέρνεισύγχυση στας φρένας και απώλειαπροσανατολισμού. Μοιάζει με παρανοϊκόπου θέλει να πυροβολήσει στον καθρέφτητον σκάρτο εαυτό του. Φτάνει μέχρισημείου να ορέγεται να ξεκορμίσει, ναπηδήξει έξω από το σώμα του και να χαθεί-ελεύθερος κι αδέσμευτος επιτέλους-μέσα στη νύχτα. Μακριά απο την παλιατσαρία,απότακτος του εαυτού του.
Ίσωςνα θυμάται και τα λόγια της παραμάναςτου: «Ξύπνα παιδί μου, είναι η ώρα νακοιμηθείς!»
σχόλια