Όταν η σχέση του έφτασε στο τέλος της, ο Thom James αρχικά αποσύρθηκε από τον κόσμο και στη συνέχεια άρχισε να υποφέρει από διάφορες ασθένειες, χωρίς προφανή ιατρική εξήγηση. Η εμπειρία του αντικατοπτρίζει τα πρόσφατα επιστημονικά ευρήματα που αποκαλύπτουν τον σοβαρό αντίκτυπο της μοναξιάς στον σύγχρονο κόσμο.
«Μετά από το τέλος μιας σχέσης βρήκα τον εαυτό μου να ζει ολομόναχος στο νοτιότερο διαμέρισμα του Λονδίνου που κάποτε μοιραζόμουν με έναν άλλον άνθρωπο. Ακριβώς επειδή ήταν η πρώτη σχέση της ζωής μου, ήταν θεμελιώδους σημασίας για την κατανόηση της ταυτότητάς μου. Όταν όλα τελείωσαν δεν εγκατέλειψα τους τέσσερις τοίχους του διαμερίσματος, το συναισθηματικό κενό που με πλημμύρισε μετά το τέλος, κι άφησα όλα αυτά να με παρασύρουν, με αποτέλεσμα να απομακρυνθώ από την οικογένεια και τους φίλους μου.
Δεν ήθελα να μιλήσω, καθώς δεν ήξερα τι να πω. Δεν ήθελα να είμαι γύρω από άλλους, καθώς δεν ήξερα πώς να είμαι.
H μοναξιά δεν γιατρεύεται, όχι πάντοτε τουλάχιστον, μετά από μερικές εβδομάδες ή μήνες που έχουν περάσει: μπορεί να εξακολουθεί να είναι εκεί, μια συγκεχυμένη κατάσταση. Και όλοι μπορούμε να νιώθουμε στοιχειωμένοι από το φάντασμα της μοναξιάς.
Η μόνη πραγματική κοινωνική μου αλληλεπίδραση κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν με τη μορφή των πολυάριθμων ταξιδιών μου στο New Cross Medical Center: ξαφνικά βρισκόμουν από εξέταση σε εξέταση, με κόπωση, φλεγμονή στις αμυγδαλές και παροδικούς πόνους στο στομάχι. Έκανα όλες τις πιθανές εξετάσεις και δεν προέκυψε καμία πιθανή αιτία για όσα σωματικά πλέον ένιωθα. Με συμβούλευσαν να πίνω περισσότερο νερό, να ασκούμαι συχνά και αυτό ήταν όλο.
Η μοναξιά πολύ συχνά θεωρείται ως ένα μεταβατικό συναισθηματικό στάδιο, ένα αίσθημα που προκαλείται από μια αλλαγή περιστάσεων: μια γεωγραφική μετακίνηση, το τέλος μιας ρομαντικής σχέσης, η απώλεια ενός μέλους της οικογένειας και, όπως και η εφηβεία, πολλοί πιστεύουν ότι μπορεί απλά να ξεπεραστεί. Ωστόσο, η μοναξιά δεν γιατρεύεται, όχι πάντοτε τουλάχιστον, μετά από μερικές εβδομάδες ή μήνες που έχουν περάσει: μπορεί να εξακολουθεί να είναι εκεί, μια συγκεχυμένη κατάσταση. Και όλοι μπορούμε να νιώθουμε στοιχειωμένοι από το φάντασμα της μοναξιάς.
Απομόνωση και πρόωρος θάνατος
Μέσω του «Πειράματος της μοναξιάς» του BBC, πρόσφατα διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι ηλικίας 16 έως 24 ετών αισθάνονται ότι πλήττονται περισσότερο από αυτό το δυσάρεστο αίσθημα, ενώ ένα 40% συμφωνεί ότι συχνά ή πολύ συχνά αισθάνεται μόνο του. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε το γιατί: η εξέλιξη από τα εφηβικά χρόνια στην ενηλικίωση συχνά είναι γεμάτη ψυχική, συναισθηματική, κοινωνική και οικονομική ανησυχία. Αν στο όλο… μείγμα, προσθέσει κανείς και τον ασταμάτητο θόρυβο του διαδικτύου και των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης, διαπιστώνεται ότι η μοναξιά σκουληκιάζει μέσα στο ίδιο μας το είναι σαν ιός. Αναπόφευκτα μετατρέπομαστε σε έρμαια αυτού του ξενιστή.
Αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον - και ταυτόχρονα αποθαρρυντικό - είναι ότι η μοναξιά δεν έχει μόνο βαθιές επιπτώσεις στην ψυχική και συναισθηματική μας υγεία, αλλά και στο σώμα μας, καθώς το ανοσοποιητικό μας σύστημα ανταποκρίνεται σε αυτό που συμβαίνει, σε αυτό που βιώνουμε. Θεωρώντας ότι οι προηγούμενες εμπειρίες μου από τη μοναξιά έχουν οδηγήσει σε αρνητικές συνέπειες στην σωματική μου υγεία καθ’ αυτή, είναι κάτι που μπορώ να επιβεβαιώσω.
Η ιατρική έρευνα για τη μοναξιά, ευτυχώς, διευρύνεται με την πάροδο του χρόνου. Η Julianne Holt-Lunstad γνωρίζει πολλά –βάσει των ερευνών της- για την επίδραση της μοναξιάς στο σώμα και, κατά συνέπεια, τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα.
Η Holt-Lunstad, το 2010, και στο πλαίσιο της έρευνάς της, «Κοινωνικές σχέσεις και κίνδυνος θνησιμότητας», διαπίστωσε ότι η έλλειψη ουσιαστικής κοινωνικής αλληλεπίδρασης είναι συγκρίσιμη με παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ και, ακόμη πιο ανησυχητικά, υπερβαίνει τους κινδύνους της σωματικής αδράνειας και της παχυσαρκίας. Η μεταγενέστερη μελέτη της Holt-Lunstad, το 2015, στην οποία συμμετείχαν 3,4 εκατομμύρια εθελοντές, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η μοναξιά μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου κατά 30%.
Είναι πολύ πιο εύκολο να κατονομάσεις αυτό από το οποίο υποφέρεις, αλλά το να βρεις το θάρρος και να αρχίσεις να συναντάς κόσμο είναι εκείνο που βοηθά στην εξουδετέρωση του φορτίου της μοναξιάς.
Γιατί τα μέλη της LGBTQ+ κοινότητας μπορεί να είναι πιο μοναχικά
Η μοναξιά σίγουρα δεν κάνει διακρίσεις: μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, φυλής, εθνικότητας ή σεξουαλικού προσανατολισμού. Ωστόσο, οι μειονότητες μπορούν να αισθάνονται τη μοναξιά με πιο σπαρακτικό τρόπο λόγω της περιθωριοποιημένης θέσης τους στην κοινωνία. Ως ομοφυλόφιλος, μπορώ να πω ότι η μοναξιά, κατά το παρελθόν, μου ήταν σαν ένα ελαττωματικό γάντι: άνετο και οικείο μεν, αλλά τελικά βλαβερό για το ίδιο μου το σώμα. Και καθώς η πρώτη μου ομοφυλοφιλική σχέση τελείωσε, τα συναισθήματα της απομάκρυνσης από τους ανθρώπους που ήξερα κάποτε, από το κοινό και από την, μου γέννησαν νέα αισθήματα απομόνωσης.
Ο Δρ Μάικλ Τζόνσον, ο οποίος εργάζεται για το Κέντρο Πόρων LGBTQ Lavender Health στις Ηνωμένες Πολιτείες, προσδιόρισε πέντε διαφορετικά είδη απομόνωσης που αντιμετωπίζουν τα άτομα LGBTQ+:
1. Κοινωνική απομόνωση (αδυναμία ανοιχτής , ειλικρινούς συζήτησης για προσανατολισμό ή ταυτότητα).
2. Συναισθηματική απομόνωση (αίσθηση αποσύνδεσης από κάθε είδους κοινωνικό δίκτυο).
3. Γνωστική απομόνωση (έλλειψη πρόσβασης σε πληροφορίες, πόρους και πρότυπα ρόλων).
4. Απόκρυψη της ταυτότητας (πίεση να υποκύψει στις κοινωνικές προσδοκίες).
5. Η συνειδητοποίηση ότι κάποιος είναι «διαφορετικός» από την υπόλοιπη κοινωνία.
Αναδρομικά, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα συναισθήματα απομόνωσης συνέβαλαν στα φαινομενικά ατελείωτα ταξίδια μου στο Ιατρικό Κέντρο Νέου Σταυρού - το σώμα μου πρακτικά λύγισε από το βάρος της μοναξιάς. Ωστόσο, η εμπειρία μου δεν ήταν ασυνήθιστη. Το Ινστιτούτο Ιατρικής διενήργησε μελέτη το 2011, η οποία αποκάλυψε ότι οι ενήλικες λεσβίες, ομοφυλόφιλοι και αμφιφυλόφιλοι «διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο διανοητικών και σωματικών ανισοτήτων σε σχέση με τους ετεροφυλόφιλους».
Αναζητώντας φίλους με παρόμοιο τρόπο σκέψης
Όλες οι μελέτες και οι στατιστικές οδηγούν σε ένα ερώτημα: πώς μπορεί να καταπολεμηθεί η μοναξιά; Είναι πολύ πιο εύκολο να κατονομάσεις αυτό από το οποίο υποφέρεις, αλλά το να βρεις το θάρρος και να αρχίσεις να συναντάς κόσμο είναι εκείνο που βοηθά στην εξουδετέρωση του φορτίου της μοναξιάς. Και παρόλο που η έρευνα του London Urban Laboratory αποκάλυψε ότι από το 2006 έχει σημειωθεί μείωση 58% στους χώρους LGBTQ+ στο Λονδίνο, γίνεται ακόμη προσπάθεια: υπάρχουν αρκετές πρωτοβουλίες LGBTQ+ σε όλη την περιοχή του Ηνωμένου Βασιλείου που δίνουν προτεραιότητα στην ανάγκη της κοινότητας για ψυχική και σωματική ευεξία.
Για παράδειγμα, το OutdoorLads είναι μια ομάδα για ομοφυλόφιλους, αμφιφυλόφιλους και τρανς άνδρες που εστιάζει στο περπάτημα, στην πεζοπορία και στην ποδηλασία στην ύπαιθρο. Για τις λεσβίες έχουν δημιουργηθεί ομάδες πεζοπορίας και ορειβασίας, που βρίσκονται παντού στο Ηνωμένο Βασίλειο , ενώ για τις καλλιτεχνικές ανησυχίες της κοινότητας υπάρχει η Charlotte Heather και η RITA MUNUS της Sophie Brown - ένα δημιουργικό εργαστήριο γραφής που δίνει έμφαση στην queer κουλτούρα, στην υγεία του σώματος και την αντιμετώπιση των χρόνιων ασθενειών.
Υπάρχει επίσης ένας τεράστιος αριθμός ομάδων LGBTQ+ στο MeetUp που για 'μένα έχει τεράστια σημασία, καθώς μέσω αυτού μπόρεσα να συναντηθώ με άλλους.
Σε κάθε περίπτωση, ο εντοπισμός μίας σχετικής ομάδας ή χώρου που θα σε ξαναβγάλει εκεί έξω, μπορεί να είναι μια διαδικασία που χρειάζεται πολύ καιρό και πολύ προσπάθεια, αλλά είναι ένα στοίχημα που αξίζει να βάλουμε, αν θέλουμε να δημιουργήσουμε πραγματικές σχέσεις με διάρκεια και να θεραπεύσουμε την ασθένεια της μοναξιάς.
Μετά από όλο αυτό τον βασανιστικό κύκλο, κατάφερα να καταπολεμήσω τα αισθήματα της ανησυχίας, της νευρικότητας, να δημιουργήσω νέες φιλίες και κοινωνικούς κύκλους, να βγω από τη μοναξιά μετά τον χωρισμό. Και, είτε πρόκειται απλώς για σύμπτωση είτε όχι, τα ταξίδια μου στο Ιατρικό Κέντρο του New Cross μειώθηκαν».
Με στοιχεία από wellcomecollection.org
σχόλια