Η ιδέα που είχα μέχρι πρόσφατα για τα συμπληρώματα διατροφής και τα σκευάσματα πρωτεΐνης είναι πως μπορείς να τα βρεις μόνο σε κάποιο βαρύ αρσενικό σιδεράδικο της γειτονιάς όπου εκκολαπτόμενοι ιδρωμένοι μποντιμπιλντεράδες αγκομαχάνε ανάμεσα από αλυσίδες, σάκους τους μποξ και αυτοσχέδια βάρη, κουνάνε με δύναμη πολύχρωμα σέικερ και καταπίνουν απνευστί αυτήν τη δαιμονική ουσία, στην προσπάθειά τους να φουσκώσουν κι άλλο και να μοιάσουν με τον Rocky.
Καθώς όμως οι εποχές αλλάζουν, οι γνώσεις εξελίσσονται και η ενημέρωση ανανεώνεται διαρκώς, τέτοιες λανθασμένες αντιλήψεις παύουν να υπάρχουν.
Πλέον υπάρχουν παντού γύρω σου άνθρωποι που ανακινούν τα σέικερ τους και καταναλώνουν άφοβα τέτοιου είδους προϊόντα. Μέσα στα γυμναστήρια, τα fitness clubs, τα κολυμβητήρια, τις σχολές χορού μέχρι και σε εστιατόρια, στον δρόμο ή μέσα στο μετρό.
Πλέον υπάρχουν παντού γύρω σου άνθρωποι που ανακινούν τα σέικερ τους και καταναλώνουν άφοβα τέτοιου είδους προϊόντα. Μέσα στα γυμναστήρια, τα fitness clubs, τα κολυμβητήρια, τις σχολές χορού μέχρι και σε εστιατόρια, στον δρόμο ή μέσα στο μετρό.
Μαγαζιά που εμπορεύονται προϊόντα αθλητικής διατροφής ξεπηδούν σε κάθε γωνιά της πόλης. Αμέτρητες οι εικόνες από μοντέλα του Instagram που διαφημίζουν με ζήλο σκόνες πρωτεΐνης και κατακλύζουν τις οθόνες του υπολογιστή.
Όλο και πιο πολλοί φαίνεται να τα έχουν εντάξει στην καθημερινή τους διατροφή. Καθημερινά μπορείς να δεις από καλογυμνασμένες, χωρίς ίχνος λίπους, κοπέλες που λιώνουν στον διάδρομο, νεαρούς που ξημεροβραδιάζονται στα γυμναστήρια, επαγγελματίες αθλητές που προπονούνται δύο και τρεις ώρες μέχρι απλά καθημερινά άτομα μετά από έναν περίπατο ή ένα μάθημα πιλάτες, να πίνουν ορούς γάλακτος και ροφήματα πρωτεΐνης.
Είναι φανερό πως τα συμπληρώματα αυτά μετατρέπονται στη συνείδησή μας ως ένας πολύ αποτελεσματικός, ασφαλής και διαδεδομένος τρόπος να διατηρούμε ωραίο και καλογυμνασμένο το σώμα μας.
Βέβαια, κακά τα ψέματα, και παρά την τόση ενημέρωση και τις μελέτες, δεν σταματάει να υπάρχει κάπου στο πίσω μέρος του μυαλό μου πως αν τύχει να πιω έστω μια γουλιά από πρωτεΐνικό ρόφημα θα μετατραπώ στον Εξολοθρευτή. Και δεν είμαι η μόνη που έχει αυτήν την εντύπωση.
Θέλοντας λοιπόν να μάθω περισσότερα για τη λειτουργία των πρωτεϊνικών σκευασμάτων, για το πώς επιδρούν στον ανθρώπινο οργανισμό, ποιοι μπορούν να τα καταναλώνουν και αν τελικά είναι τόσο θετικά όσο τα παρουσιάζουν, ήρθα σε επικοινωνία με τον ειδικό διαιτολόγο – διατροφολόγο Κωvσταντίνο Μπακόπουλο και του ζήτησα να μου λύσει κάποιες απλές απορίες.
— Ποιες τροφές αντικαθιστά συνήθως ένα σκεύασμα πρωτεΐνης ή αμινοξέων;
Θα ξεκινήσω λέγοντας πως ένα συμπλήρωμα αθλητικής διατροφής, είτε πρωτεΐνης είτε αμινοξέων, αλλά και κάθε άλλο συμπλήρωμα, όπως λέει και το όνομά του, έρχεται να «συμπληρώσει» τυχόν ελλείψεις που μπορεί να υπάρξουν σε ένα πλάνο διατροφής ή να συμβάλει στη πιο εύκολη κάλυψη των αναγκών του ατόμου σε πρωτεΐνες.
Σε καμία περίπτωση όμως οποιοδήποτε σκεύασμα δεν μπορεί να αντικαταστήσει μία ισορροπημένη διατροφή.
Εφόσον λοιπόν ξεκαθαρίσουμε αυτό, θα λέγαμε πως ένα συμπλήρωμα πρωτεΐνης ή αμινοξέων συγκαταλέγεται ως μία εναλλακτική πρωτεϊνούχου τροφίμου όπως είναι το αυγό, το κρέας, το ψάρι και τα γαλακτοκομικά.
— Υπάρχουν παρενέργειες από τα σκευάσματα αυτά; Μεταβολίζονται στο συκώτι και πόσο επιβαρυντικά είναι για την υγεία;
Για να δώσουμε την απάντηση στο ερώτημα αυτό θα πρέπει να γνωρίζουμε ποιες είναι οι πρωτεϊνικές ανάγκες ενός ατόμου, δηλαδή πόσα γραμμάρια πρωτεϊνών θα πρέπει να καταναλώνει το άτομο καθημερινά.
Οι πρωτεϊνικές ανάγκες προκύπτουν ανάλογα με το σωματικό βάρος του καθένα, το είδος και την ένταση της άσκησης που επιλέγει.
Εφόσον η συνολική ημερήσια πρόσληψη πρωτεΐνης σε γραμμάρια, είτε μέσω της διατροφής είτε μέσω της χρήσης συμπληρωμάτων, δεν ξεπερνά τις πρωτεϊνικές ανάγκες αυτές, τότε δεν ελλοχεύει κανένας κίνδυνος για την υγεία.
— Αν πίνω πρωτεΐνη σκόνη ή ρόφημα θα «φουσκώσω»;
Θα σας έλεγα όχι. Την ίδια απάντηση βέβαια θα σας έδινα αν με ρωτούσατε «αν τρώω παραπάνω γαλακτοκομικά θα φουσκώσω;»
Ο όρος «θα φουσκώσω» τον οποίο ακούμε συχνά, ταυτίζεται με την ταχεία αύξηση της μυϊκής μάζας. Ωστόσο, απλά και μόνο η κατανάλωση πρωτεΐνης ορού γάλακτος δεν μπορεί να οδηγήσει σε ραγδαία αύξηση της μυϊκής μάζας.
Για τον σκοπό αυτό απαιτείται αντίστοιχη προπόνηση και διατροφή και ακόμη και τότε η αύξηση της μυϊκής μάζας αποτελεί διαδικασία που απαιτεί χρόνο.
— Είναι αποτελεσματικότερα της τροφής τελικά, μετά το γυμναστήριο;
Τα συμπληρώματα πρωτεΐνης ορού γάλακτος εμφανίζουν κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
Πιο συγκεκριμένα, έχουν υψηλή περιεκτικότητά σε πρωτεΐνη, παρέχουν πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, δηλαδή πρωτεΐνη που περιέχει όλα τα αμινοξέα στις κατάλληλες αναλογίες και στη σωστή ποσότητα και τέλος εμφανίζουν ταχεία πέψη και απορρόφηση.
Λόγω λοιπόν των παραπάνω χαρακτηριστικών θα μπορούσαμε να πούμε πως υπερτερούν ως επιλογή γεύματος μετά το γυμναστήριο ή την προπόνηση όπου απαιτείται συγκεκριμένη ποσότητα πρωτεΐνης και ταχεία απορρόφηση για την αποκατάσταση του μυϊκού ιστού.
— Πότε είναι σωστό να ξεκινήσει κάποιος να λαμβάνει αυτά τα σκευάσματα;
Εφόσον οι ανάγκες σας σε πρωτεΐνη καλύπτονται μέσω μιας ισορροπημένης διατροφής και μίας ποικιλίας τροφίμων, η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής δεν είναι απαραίτητη.
Ωστόσο, σε περιπτώσεις όπως οι αθλητές, όπου οι πρωτεϊνικές ανάγκες είναι ιδιαίτερα αυξημένες, ένα συμπλήρωμα πρωτεΐνης ορού γάλακτος θα μπορούσε να συμβάλει στην πιο εύκολη επίτευξή τους.
— Πολλοί τα αντικαθιστούν αντί του στερεού γεύματος. Ενδείκνυται για άτομα με διατροφικές διαταραχές;
Όπως ανέφερα και προηγουμένως η χρήση προϊόντων αθλητικής διατροφής έρχεται να «συμπληρώσει» τυχόν κενά ή να καλύψει αυξημένες ανάγκες που μπορεί να υπάρξουν σε ένα πλάνο διατροφής.
Σε καμία περίπτωση δε θα μπορούσε να αντικαταστήσει μια ισορροπημένη διατροφή, πόσο μάλλον σε άτομα που εμφανίζουν κάποια διατροφική διαταραχή γεγονός που απαιτεί ακόμη πιο προσεκτικό χειρισμό.
— Ποιες τροφές μπορούμε να τρώμε κατευθείαν μετά την προπόνηση που να μην χρειάζονται μεγάλη προετοιμασία και να μην αποτελούν κάποιο σκεύασμα;
Όσον αφορά της πηγές πρωτεΐνης θα λέγαμε πως απαιτούνται πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας δηλαδή κατά βάση ζωικές πρωτεΐνες. Σε επίπεδο τροφίμων επιλογές όπως το αυγό, το κοτόπουλο, ο τόνος, ο σολομός και το γιαούρτι αποτελούν καλή επιλογή.
Μπορείτε να ετοιμάσετε κάποια γεύματα όπως σάντουιτς με κοτόπουλο, αραβική πίτα με τόνο ή σολομό και να έχετε ήδη κάποια αυγά βρασμένα από προηγούμενη μέρα, ώστε να εξοικονομήσετε χρόνο στην προετοιμασία του μεταπροπονητικού σας γεύματος.
— Τι είδους γυμναστική απαιτεί συμπληρώματα διατροφής και σκευάσματα πρωτεΐνης; Μπορεί και κάποιος που δεν αθλείται να τα πάρει άφοβα;
Σίγουρα αν μιλάμε για άσκηση μέτριας έντασης και συχνότητας ή κάποια μορφή ήπιας αερόβιας άσκησης, τότε η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής δεν είναι επιτακτική καθώς οι ανάγκες σας μπορούν να καλυφθούν επαρκώς μέσω της διατροφής.
Περνώντας όμως σε επίπεδο αθλητισμού ή πρωταθλητισμού και σε προπονήσεις υψηλής έντασης, όπου οι ανάγκες θρεπτικών συστατικών και πρωτεϊνών αυξάνονται σημαντικά, ή σε έντονη προπόνηση με αντιστάσεις, τότε πιθανόν να απαιτείται η χρήση κάποιου συμπληρώματος διατροφής.
Σκεφτείτε τα συμπληρώματα διατροφής και την πρωτεΐνη ορού γάλακτος ως «εργαλεία» στην εργαλειοθήκη σας. Όλα τα εργαλεία είναι χρήσιμα αλλά το καθένα έχει τη δική του χρήση και χρησιμοποιείται για συγκεκριμένο σκοπό κάθε φορά.
— Δηλαδή αν κάνω μια ώρα γυμναστική, πιλάτες για παράδειγμα, να πάρω αμινοξέα;
Σύμφωνα και με τα παραπάνω η απάντηση είναι όχι. Η μία ώρα πιλάτες αποτελεί μία άσκηση μέτριας έντασης. Στις περιπτώσεις αυτές μια ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει ποικιλία τροφίμων και θρεπτικών συστατικών μπορεί να καλύψει πλήρως τις ανάγκες σας.
— Τελικά η χρήση αυτών των σκευασμάτων καλύπτει πραγματική ανάγκη του οργανισμού ή πρόκειται για άλλη μια μόδα του εμπορίου;
Αναμφισβήτητα η βιομηχανία των συμπληρωμάτων διατροφής αποτελεί βιομηχανία με κέρδη εκατομμυρίων αλλά ταυτόχρονα και μία μόδα εφόσον το fitness έχει εξαπλωθεί στις μέρες μας.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπως αναφέραμε που η χρήση τους δεν είναι επιτακτική. Υπάρχουν όμως και άλλες όπου τα συμπληρώματα αθλητικής διατροφής αποτελούν ένα καλό όπλο στη φαρέτρα του διαιτολόγου.
σχόλια